การตรวจภาวะเจริญพันธุ์ หรือตรวจความพร้อมก่อนมีบุตร เป็นการตรวจความพร้อมของร่างกายสำหรับการมีบุตร เช่น ตรวจร่างกายโดยแพทย์ ตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด ตรวจโรคที่อาจส่งผลกระทบต่อการตั้งครรภ์ รวมถึงอาจตรวจร่างกายเพิ่มเติมเพื่อคัดกรองการเข้าข่ายภาวะมีบุตรยากด้วย ซึ่งทำให้คู่สมรสสามารถวางแผนการมีบุตรต่อไปได้อย่างเหมาะสม

การตรวจภาวะเจริญพันธุ์ ตรวจอะไรบ้าง?
การตรวจแต่ละครั้งอาจมีรายการตรวจแตกต่างกันไปตามจุดประสงค์ ส่วนใหญ่แล้วมักมีการตรวจดังนี้

• ซักประวัติ และตรวจร่างกายทั่วไป เพื่อดูความสมบูรณ์ของร่างกาย
• ตรวจเลือด เพื่อหาความเข้ากันของกรุ๊ปเลือดฝ่ายชายและหญิง ความเข้มข้นของเม็ดเลือด ตรวจหาภูมิคุ้มกันหัดเยอรมัน ตรวจระดับน้ำตาลในเลือด โรคทางพันธุกรรมแฝง รวมไปถึงการตรวจเชื้อเอชไอวี
• การตรวจภายในสำหรับฝ่ายหญิง เพื่อตรวจความสมบูรณ์ของมดลูกและรังไข่ ตรวจอุ้งเชิงกรานและช่องคลอดเพราะมีผลโดยตรงต่อการตั้งครรภ์และการคลอด
• ตรวจพิเศษก่อนตั้งครรภ์ เช่น การตรวจอัลตราซาวด์ช่องท้อง จะช่วยให้แพทย์เห็นรายละเอียดได้ดีขึ้นว่ามีความผิดปกติที่บริเวณอวัยวะในระบบสืบพันธุ์หรือไม่

ควรตรวจภาวะเจริญพันธุ์เมื่อใด?
ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้ตรวจภาวะเจริญพันธุ์ หากยังไม่เกิดการตั้งครรภ์ในกรณีต่อไปนี้

• ผู้ที่อายุไม่ถึง 35 ปี ยังไม่เกิดการตั้งครรภ์หลังจากมีเพศสัมพันธ์มาแล้ว 12 เดือน โดยไม่ได้คุมกำเนิด
• ผู้ที่อายุ 35 ปีขึ้นไป ยังไม่เกิดการตั้งครรภ์หลังจากมีเพศสัมพันธ์มาแล้ว 6 เดือน โดยไม่ได้คุมกำเนิด

การตรวจสำหรับผู้ชาย
การตรวจของผู้ชาย นอกจากการตรวจเลือดเพื่อดูค่าต่างๆ ที่จำเป็น จะเน้นที่การตรวจวิเคราะห์คุณภาพของน้ำเชื้อ ดังนี้

• จำนวนตัวอสุจิในน้ำเชื้อ
• ความเร็วในการเคลื่อนไหวของอสุจิ
• ขนาด รูปร่าง และคุณภาพของอสุจิ
• ปริมาณน้ำเชื้อ

หมายเหตุ

• ควรศึกษาข้อมูลรายการตรวจ และความน่าเชื่อถือของสถานพยาบาลก่อนตัดสินใจ
• หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับผลการตรวจภาวะเจริญพันธุ์ของตนเอง สามารถสอบถามแพทย์ได้