ตรวจ รักษาไทรอยด์

ต่อมไทรอยด์คืออะไร

ไทรอยด์ (Thyroid) เป็นต่อมขนาดเล็กรูปทรงคล้ายผีเสื้อ อยู่บริเวณหลอดลม มีหน้าที่คอยปล่อยฮอร์โมนที่ช่วยให้ร่างกายควบคุมและใช้พลังงาน

ฮอร์โมนไทรอยด์มีส่วนช่วยควบคุมการทำงานหลายอย่าง เช่น การเต้นของหัวใจ การย่อยอาหาร ดังนั้นหากฮอร์โมนไทรอยด์ไม่ปกติ ร่างกายคุณจึงอาจทำงานผิดปกติได้

โรคที่เกี่ยวกับไทรอยด์ (Thyroid Disorders) มักเกี่ยวข้องกับการทำงานมากหรือน้อยเกินไปของฮอร์โมนไทรอยด์ (Thyroid hormones) โดยแบ่งได้หลักๆ 2 ชนิด ดังนี้

• ภาวะไทรอยด์เป็นพิษ Hyperthyroidism รักษาได้โดยการลดการผลิตฮอร์โมนไทรอยด์
• ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ Hypothyroidism รักษาได้โดยการให้ฮอร์โมนทดแทน

อาการของภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์

อาการของภาวะนี้อาจมีความแตกต่างกันไปในแต่ละคน และอาจเป็นสิ่งที่ยากจะระบุว่ามาจากไทรอยด์ ดังนี้

• อ่อนเพลีย
• น้ำหนักขึ้น
• ซึมเศร้า
• ท้องผูก
• รู้สึกหนาว
• เหงื่อออกน้อยลง
• หัวใจเต้นช้า
• คอเลสเตอรอลในเลือดสูง
• ผิวแห้ง ผมแห้ง
• ความจำถดถอย
• กล้ามเนื้ออ่อนแรง
• ปวดและตึงข้อต่อ

คนส่วนใหญ่มีอาการเหล่านี้แบบค่อยเป็นค่อยไปเป็นปีๆ เมื่อไทรอยด์ทำงานผิดปกติมากขึ้น อาการจะค่อยๆ เด่นชัดขึ้นนั่นเอง

การกินยาหรือการผ่าตัด มักช่วยในการปรับสมดุลย์ฮอร์โมนได้ นอกจากนี้การรักษาไทรอยด์อื่นๆ เช่น การใช้อาหารเสริม สมุนไพร และการออกกำลังกาย อาจช่วยบรรเทาอาการได้เช่นกัน

อย่างไรก็ตาม ก่อนตัดสินใจเลือกวิธีรักษาที่เหมาะสมกับคุณที่สุด แพทย์จะพิจารณาจากหลายปัจจัย เช่น อาการเกี่ยวกับไทรอยด์ของคุณ อายุ สุขภาพโดยรวม และประวัติการรักษาในอดีต

การตรวจไทรอยด์

อย่างที่กล่าวไปข้างต้นว่า การรักษาไทรอยด์จะต้องดูจากหลายปัจจัยประกอบกัน แล้วแพทย์จะพิจารณาเลือกวิธีที่เหมาะสมให้ การตรวจไทรอยด์จึงอาจมีหลายแบบ ขึ้นอยูกับดุลพินิจของแพทย์ ดังนี้

1. ตรวจเลือดเช็กไทรอยด์

แพทย์จะสามารถวินิจฉัยภาวะไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism) และ ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ (Hypothyroidism) จากการตรวจระดับฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือด ซึ่งวัดระดับฮอร์โมนจากไทรอยด์เองเลย หากคุณมีภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ ฮอร์โมน TSH จะสูงขึ้นตามเพื่อพยายามบอกต่อมไทรอยด์ให้ผลิตฮอร์โมนมากขึ้นอีก ในทางกลับกัน หากคุณมีภาวะไทรอยด์เป็นพิษ TSH จะต่ำกว่าปกติ และไทรอยด์ฮอร์โมนจะสูง

2. ทดสอบการดูดซึมไอโอดีน (Iodine Uptake Tests)

แพทย์มักใช้วิธีนี้ในการยืนยันของภาวะไทรอยด์เป็นพิษ โดยเป็นการติดตามปริมาณไอโอดีนที่ดูดซึมโดยต่อมไทรอยด์ ซึ่งไอโอดีนเป็นสิ่งที่เรารับเข้าสู่ร่างกายเป็นประจำอยู่แล้วจากการกินอาหาร และยังเป็นส่วนประกอบสำคัญของฮอร์โมนไทรอยด์ โดยการเช็กปริมาณของไอโอดีนที่ต่อมไทรอยด์ดูดซึมเป็นวิธีที่ดีในการระบุว่าต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนมากขนาดไหน วิธี

3. ตรวจก้อนต่อมไทรอยด์ (Nodules)

แพทย์จะตรวจโดยใช้อัลตราซาวด์ โดยก้อนที่ต่อมไทรอยด์โตนี้อาจมีลักษณะเป็นถุงบรรจุของเหลว ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับขนาดของก้อนดังกล่าวด้วยว่าตรวจด้วยอัลตราซาวด์แล้วเห็นชัดแค่ไหน และดูมีโอกาสจะเป็นมะเร็งไทรอยด์ได้ไหม ในบางกรณีอาจมีการตัดชิ้นเนื้อมาตรวจด้วย

การรักษาภาวะไทรอยด์เป็นพิษ

การชะลอการผลิตฮอร์โมนไทรอยด์สามารถทำได้โดย

• กัมมันตรังสีไอโอดีน (Radioactive iodine treatment) หากแพทย์ตัดสินใจใช้กัมมันตรังสีไอโอดีนรักษา แพทย์อาจให้กินยาหรือไอโอดีนเหลวเพื่อกำจัดเซลล์ต่อมไทรอยด์เพื่อไม่ให้สร้างฮอร์โมนเพิ่ม ในบางกรณีคุณอาจต้องใช้การรักษามากกว่า 1 ครั้ง เพื่อให้ระดับฮอร์โมนกลับมาปกติ
• การใช้ยา โดยหลังจากเริ่มใช้ยาแล้วอาการของคุณจะเริ่มดีขึ้นใน 6-8 สัปดาห์ แต่แพทย์อาจแนะนำให้คุณกินยาต่อไปเรื่อยๆ อีกเป็นปี หรือขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ เพราะระหว่างการรักษา แพทย์จะมีการนัดมาตรวจติดตามผลเป็นระยะ
• การผ่าตัด โดยปกติแล้วแพทย์จะไม่ค่อยนิยมการผ่าตัดเพื่อรักษาไทรอยด์ เว้นเสียแต่คุณจะไม่สามารถรักษาด้วยการกินยาได้ เช่น อยู่ระหว่างตั้งครรภ์ มีก้อนไทรอยด์ขนาดใหญ่ หรือเป็นมะเร็งไทรอยด์

การรักษาภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์

บางคนที่มีภาวะพร่องฮอร์โมนอาจใช้ฮอร์โมนไทรอยด์ทดแทนไปตลอดชีวิต เพราะปัจจุบันยังไม่มีการผ่าตัด หรือยาใดๆ ที่จะช่วยเพิ่มฮอร์โมนไทรอยด์ได้หากระดับฮอร์โมนไทรอยด์ต่ำลง

แพทย์มักสั่งจ่ายฮอร์โมนทดแทน เช่น levothyroxine โดยมีผลข้างเคียงค่อนข้างน้อย แต่ในบางคนก็อาจวิตกกังวลหรือเจ็บหน้าอกได้จากการใช้ฮอร์โมนทดแทนดังกล่าว หากมีอาการใดๆ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อปรับปริมาณฮอร์โมนหรือยาให้เหมาะสมต่อไป

สิ่งที่ควรบอกแพทย์เมื่อรักษาไทรอยด์

โดยปกติแพทย์จะมีการซักประวัติสุขภาพ รวมถึงยาที่ใช้เป็นประจำอยู่แล้ว ดังนั้นจึงควรมั่นใจว่าแจ้งข้อมูลเหล่านี้กับแพทย์อย่างครบถ้วนก่อนรับการรักษา

• มีประวัติเป็นเบาหวาน
• ยาต้านเศร้า (Antidepressant)
• ใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) ในการรักษาหรือคุมกำเนิด
• มีการใช้ยาวาร์ฟาริน (Warfarin)
• ยารักษาโรคประจำตัวทุกชนิดที่ใช้อยู่
• อาหารเสริม และผลิตภัณฑ์แมกนีเซียม (Magnesium) อัลลูมิเนียม (Alumium) เหล็ก (Iron) และถั่วเหลือง (Soy)

การรักษามะเร็งไทรอยด์

วิธีแรกในการรักษามะเร็งไทรอยด์ (Thyroid Cancer) มักเป็นการตัดเอาเนื้อเยื่อที่เป็นมะเร็งออก หรือในบางกรณีอาจตัดต่อมไทรอยด์ทั้งหมดออก (Thyroidectomy)

ในกรณีที่เชื้อมะเร็งลุกลามไปที่อื่น เช่น ต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอ ก็อาจต้องตัดออกด้วยเช่นกัน

อย่างไรก็ตาม ข้อมูลที่กล่าวมาเป็นเพียงข้อมูลเบื้องต้นเท่านั้น หากท่านสงสัยว่าอาจมีความผิดปกติเกี่ยวกับไทรอยด์ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัย และรับการรักษาไทรอยด์อย่างถูกวิธีต่อไป