อัปเดต WHO ประกาศโควิด-19 เชื้อกลายพันธุ์มีอะไรบ้าง?

โควิด 19-เชื้อโควิดกลายพันธุ์-เชื้อโควิดแพร่ระบาด

HDmall สรุปให้

ขยาย

ปิด

เชื้อไวรัส SAR-COV-2 สายพันธ์ุหลักที่น่าสนใจได้แก่ สายพันธุ์ L, S, G, V, GH, GR, O, B โดยสายพันธุ์ L พบครั้งแรกเมื่อธันวาคม 2019 ที่ประเทศจีน ก่อนจะแพร่กระจายไปทั่วโลก พร้อมๆ กับเกิดสายพันธุ์ใหม่และมีการกลายพันธุ์ตามมาเป็นระยะๆ
องค์การอนามัยโลก WHO ประกาศชื่อเชื้อโควิด-19 กลายพันธุ์ตามอักษรกรีก เพื่อให้คนทุกกลุ่มสามารถเข้าใจและสื่อสารได้ง่ายขึ้น แต่ไม่ใช่การแทนที่ชื่อทางวิทยาศาสตร์ที่มีอยู่แล้ว
เชื้อกลายพันธุ์ที่น่ากังวล หมายถึง เชื้อที่มีการแพร่ระบาดได้ง่าย รวดเร็ว ก่อให้เกิดอาการรุนแรงและมีโอกาสเสียชีวิตสูง ปัจจุบันมี 4 สายพันธุ์ได้แก่ อัลฟ่า เบต้า แกมม่า และเดลต้า
เชื้อกลายพันธุ์ที่น่าสนใจ หรือน่าจับตามอง หมายถึง เชื้อที่มีโอกาสกลายพันธุ์ได้อีก หรือมีโอกาสแพร่ระบาดได้มากขึ้น หรือมีโอกาสก่อให้เกิดอาการรุนแรง ได้แก่ เอปซิลอน ซีต้า อีต้า ทีต้า ไอโอต้า และแคปป้า
เปรียบเทียบราคาล่าสุดและแพ็กเกจตรวจหาเชื้อโควิด-19 หรือแอดไลน์ @hdmall.support

โควิด-19 (COVID-19) นอกจากจะมีสายพันธุ์ที่หลากหลายแล้ว ปัจจุบันไวรัสชนิดนี้ยังมีการกลายพันธุ์ไปอีกมากมาย สายพันธุ์ที่ได้ยินชื่อกันบ่อยๆ เช่น อังกฤษ อินเดีย แอฟริกา บราซิล หรือบางครั้งเรียกกันว่า อัลฟ่า เบต้า แกมม่า เดลต้า

ล่าสุด องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้ ได้แบ่งโควิด-19 เชื้อกลายพันธุ์ ออกเป็น 2 ประเภท พร้อมกำหนดชื่อเรียกใหม่ตามอักษรกรีก เพื่อให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจที่ตรงกันของคนทั่วโลก ง่ายต่อการจดจำ

ที่สำคัญ ไม่เป็นการชี้เฉพาะ กล่าวโทษไปยังประเทศใดประเทศหนึ่งที่พบการแพร่ระบาดครั้งแรก

โควิด-19 เชื้อกลายพันธุ์ที่น่าสนใจ ณ ปัจจุบัน มีอะไรบ้าง HDmall.co.th จะพาไปหาคำตอบ

โควิด-19 เชื้อสายพันธุ์หลักมีอะไรบ้าง

เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อไวรัส SAR-COV-2 สายพันธุ์ L โดยพบครั้งแรกเมื่อธันวาคม 2019 ที่ประเทศจีน ก่อนจะแพร่กระจายไปทั่วโลก พร้อมๆ กับเกิดสายพันธุ์ใหม่และมีการกลายพันธุ์ตามมาเป็นระยะๆ

เชื้อไวรัส SAR-COV-2 สายพันธ์ุหลักที่น่าสนใจได้แก่

สายพันธ์ุ L (Leucine) เริ่มต้นแพร่กระจายในประเทศจีน
สายพันธ์ุ S (Seriine) เริ่มต้นแพร่กระจายในประเทศจีน และเคยระบาดในไทย เมื่อมีนาคม 2020
สายพันธ์ุ G (Glyecine) ลูกหลานสายพันธุ์ L แพร่กระจายไปทั่วโลก มีความทนทานกว่าสายพันธุ์อื่น
สายพันธ์ุ V (Valine) ลูกหลานสายพันธุ์ L
สายพันธ์ุ GH (Histiddine) ลูกหลานสายพันธุ์ G และเคยระบาดในไทย เมื่อมีนาคม 2020
สายพันธ์ุ GR (Arginine) ลูกหลานสายพันธุ์ G
สายพันธ์ุ O รวมสายพันธ์ุกลายพันธุ์ไม่บ่อย
สายพันธ์ุ B หรือ SARS-CoV-2 VUI 202012/01 ต้นกำเนิดกลายพันธุ์จากประเทศอังกฤษ

อย่างไรก็ตาม ไวรัสมีโอกาสกลายพันธ์ุได้ตลอดเวลา อีกทั้งการกลายพันธุ์แต่ละครั้งยังไม่อาจทำนายความแข็งแกร่งของเชื้อกลายพันธุ์นั้นๆ ได้ เพราะเท่าที่ผ่านมาพบว่า เชื้อกลายพันธุ์บางชนิดเกิดขึ้นมาไม่นานก็หายไปจากโลก

แต่บางชนิดก็สามารถแพร่ระบาดได้ง่ายยิ่งขึ้น สามารถหลบเลี่ยงแอนติเจนของร่างกายได้ รวมทั้งทำให้โรคมีความรุนแรงยิ่งขึ้น

โควิด-19 กลายพันธุ์ที่แบ่งโดย WHO มีอะไรบ้าง?

องค์การอนามัยโลก (WHO) ประกาศชื่อเชื้อโควิด-19 กลายพันธุ์ใหม่ตามอักษรกรีก เพื่อให้คนทุกกลุ่มในโลกสามารถเข้าใจและสื่อสารได้ง่ายขึ้นเท่านั้น แต่ไม่ใช่การแทนที่ชื่อวิทยาศาสตร์ที่มีใช้อยู่แล้ว

ไม่เพียงเท่านั้น WHO ยังแบ่งเชื้อไวรัสโคโรนาก่อโรคโควิด-19 สายพันธุ์ต่างๆ ออกเป็น 2 กลุ่ม ดังนี้

เชื้อกลายพันธุ์ที่น่ากังวล หรือน่าเป็นห่วง (Variants of Concern หรือ VOC) หมายถึง เชื้อที่มีการแพร่ระบาดได้ง่าย รวดเร็ว ก่อให้เกิดอาการรุนแรงและมีโอกาสเสียชีวิตสูง
เชื้อกลายพันธุ์ที่น่าสนใจ หรือน่าจับตามอง (Variants of Interest หรือ VOI) หมายถึง เชื้อที่มีโอกาสกลายพันธุ์ได้อีก หรือมีโอกาสแพร่ระบาดได้มากขึ้น หรือมีโอกาสก่อให้เกิดอาการรุนแรง

โควิด-19 กลายพันธุ์ที่น่ากังวล หรือน่าเป็นห่วง มีอะไรบ้าง

เชื้อกลายพันธุ์ที่น่ากังวล หรือน่าเป็นห่วง (Variants of Concern หรือ VOC) ปัจจุบันมี 4 สายพันธุ์ ได้แก่ อัลฟ่า เบต้า แกมม่า และเดลต้า (ข้อมูล 1 กรกฎาคม 2564)

1. อัลฟ่า (Alpha) ใช้เรียกสายพันธุ์ B.1.1.7 ที่ตรวจพบครั้งแรกในสหราชอาณาจักร เมื่อ 18 ธันวาคม 2020
ความน่ากลัว: สามารถแพร่กระจายง่ายกว่าสายพันธุ์อื่นๆ ประมาณ 40-70%

2. เบต้า (Beta) ใช้เรียกสายพันธุ์ B.1.351 ที่ตรวจพบครั้งแรกในแอฟริกาใต้ เมื่อ 18 ธันวาคม 2020
ความน่ากลัว: สามารถแพร่ระบาดรวดเร็ว แพร่เชื้อได้ไวขึ้นราว 50% และลดประสิทธิภาพแอนติบอดี้

3. แกมม่า (Gamma) ใช้เรียกสายพันธุ์ B.1.1.28.1 หรือ P.1 ที่ตรวจพบครั้งแรกในบราซิล เมื่อ 11 มกราคม 2021
ความน่ากลัว: มีความรุนแรงกว่าสายพันธุ์อื่นๆ สามารถเลี่ยงภูมิคุ้มกันได้ และลดประสิทธิภาพวัคซีนได้

4. เดลต้า (Delta) ใช้เรียกสายพันธุ์ B.1.617.2 ที่ตรวจพบครั้งแรกในอินเดีย เมื่อ 11 พฤษภาคม 2021 ที่จริงสายพันธ์ุนี้แบ่งเป็น 3 สายพันธ์ุย่อยคือ B.1.617 .1 ,B.1.167.2 และ B.1.167.3
ความน่ากลัว: สามารถแพร่ระบาดได้เร็ว แพร่เชื้อง่าย และสามารถหลบเลี่ยงภูมิคุ้มกันได้

สรุปผลการศึกษาของทั้ง 4 สายพันธุ์ พบว่า

การติดต่อ (Transmissibility) มีอัตราเพิ่มสูงขึ้นทั้ง 4 สายพันธุ์
ความรุนแรง (Severity) แม้จะยังไม่มีการยืนยันเรื่องความรุนแรงของอาการ แต่ผู้ติดเชื้อมีโอกาสต้องเข้ารับการรักษาเป็นผู้ป่วยใน เนื่องจากมีอาการรุนแรง และเพิ่มโอกาสเสียชีวิตมากขึ้น
ความเสี่ยงต่อการติดเชื้อซ้ำ (Risk of reinfection) ขึ้นกับสายพันธ์ุ ถ้าเป็นสายพันธ์ุอัลฟ่า จะไม่มีผลต่อการทำงานของภูมิคุ้มกัน ทำให้ไม่เพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อซ้ำ แต่สายพันธ์ุเบต้าและแกมม่า มีผลทำให้ลดการทำงานของภูมิคุ้มกัน ทำให้เพิ่มโอกาสการติดเชื้อซ้ำ
ผลต่อการวินิจฉัย (หลบการวินิจฉัย) สายพันธ์ุอัลฟ่า เบต้า ไม่มีผลทำให้หลบการวินิจฉัย แต่สายพันธ์ุแกมม่ากับเดลต้ายังอยู่ในช่วงการศึกษา

โควิด-19 กลายพันธุ์ที่น่าสนใจมีอะไรบ้าง

เชื้อกลายพันธุ์ที่น่าสนใจ หรือน่าจับตามอง (Variants of Interest หรือ VOI) ปัจจุบันมี 7 สายพันธุ์ (ข้อมูล 1 กรกฎาคม 2564) ได้แก่

เอปซิลอน (Epsilon) ใช้เรียกสายพันธุ์ B.1.427/ B.1.429 ที่ตรวจพบครั้งแรกในแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา เมื่อ 5 มีนาคม 2021
ซีต้า (Zeta) ใช้เรียกสายพันธุ์ P.2 ที่ตรวจพบครั้งแรกในบราซิล เมื่อ 5 มีนาคม 2021
อีต้า (Eta) ใช้เรียกสายพันธุ์ B.1.525 ที่ตรวจพบครั้งแรกในหลายประเทศ เมื่อ 17 มีนาคม 2021
ทีต้า (Theta) ใช้เรียกสายพันธุ์ P.3 ที่ตรวจพบครั้งแรกในฟิลิปปินส์ เมื่อ 24 มีนาคม 2021
ไอโอต้า (Iota) ใช้เรียกสายพันธุ์ B.1.526 ที่ตรวจพบครั้งแรกในสหรัฐอเมริกา เมื่อ 24 มีนาคม 2021
แคปป้า (Kappa) ใช้เรียกสายพันธุ์ B.1.617.1 ที่ตรวจพบครั้งแรกในอินเดีย เมื่อ 4 เมษายน 2021
แลมด้า (Lambda) ใช้เรียกสายพันธุ์ C.37 ที่ตรวจพบครั้งแรกในเปรู เมื่อ 14 มิถุนายน 2021

โควิด-19 สายพันธุ์เดลต้า VS เดลต้า พลัส ต่างกันอย่างไร?

เดิมทีที่อินเดียพบการแพร่ระบาดของ เชื้อโควิด-19 สายพันธุ์เดลต้า (Delta) ใช้เรียกสายพันธุ์ B.1.617.2 แต่ล่าสุดกระทรวงสาธารณสุขอินเดีย แถลงเรื่องการกลายพันธุ์ของเชื้อไวรัสโควิด-19 สายพันธุ์เดลต้า (B.1.617.2) ไปเป็นสายพันธุ์ใหม่ ที่เรียกว่า “เดลต้าพลัส (Delta Plus) หรือ AY.1”

เบื้องต้นสันนิษฐานว่า เกิดจากการกลายพันธุ์แบบ K417N ซึ่งเป็นการกลายพันธุ์ในโปรตีนหนามของไวรัส ทำให้โควิด-19 สายพันธุ์เดลต้า พลัส นอกจากจะแพร่เชื้อได้ง่ายแล้วยังสามารถหลบหลีกภูมิคุ้มกันได้ดีขึ้นไปอีก

ในอนาคตโควิด-19 เชื้อกลายพันธุ์จะเพิ่มจำนวนขึ้นอีกมาก-น้อยแค่ไหน ยังไม่มีใครให้คำตอบได้ สิ่งสำคัญคือ การเข้ารับการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด และการป้องกันตนเองด้วยการรักษาสุขอนามัยส่วนบุคคลให้ดีที่สุด

เช่น การล้างมือให้สะอาดและถูกวิธีด้วยสบู่ หรือเจลแอลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้นไม่น้อยกว่า 70% การสวมหน้ากากอนามัย หรือหน้ากากผ้าทุกครั้งที่ออกจากบ้าน การรักษาระยะห่างทางสังคม

ไม่เพียงเท่านั้นถึงแม้จะได้รับวัคซีนครบโดสแล้ว ก็ยังควรต้องป้องกันตนเองอย่างเคร่งครัดเช่นกัน เนื่องจากวัคซีนบางยี่ห้อมีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อกลายพันธุ์บางชนิดได้น้อย

หากสนใจเข้ารับการตรวจหาเชื้อโควิด-19 สามารถ เปรียบเทียบราคาล่าสุดและแพ็กเกจตรวจหาเชื้อโควิด-19 ได้ที่นี่เลย หรือติดตามข่าวสารวัคซีนโควิดในไทยที่ไลน์ @hdmall.support มีแอดมินใจดีคอยให้บริการข้อมูล สั่งซื้อแพ็กเกจ และจองคิวนัดหมายทุกวัน ตั้งแต่เวลา 9 โมงเช้าถึงตีหนึ่ง! แอดเลยไม่ต้องรอ

รวมบทความที่เกี่ยวข้องกับวัคซีนโควิด

ที่มาของข้อมูล

CDC, SARS-CoV-2 Variant Classifications and Definitions (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/variants/variant-info.html), 1July 2021.
WHO, Tracking SARS-CoV-2 variants (https://www.who.int/en/activities/tracking-SARS-CoV-2-variants/), 1July 2021.
Emma Hodcroft, PhD, CoVariants (https://covariants.org/), 1July 2021.