ผ่าตัดริดสีดวงทวาร

รู้จักริดสีดวงทวาร สาเหตุ และภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น

ริดสีดวงทวาร คือ ภาวะที่หลอดเลือดดำบริเวณทวารหนักหรือลำไส้ใหญ่ส่วนปลายโป่งบวม ริดสีดวงอาจเกิดเฉพาะภายในรูทวาร หรือยื่นออกไปภายนอกรูทวารก็ได้ ก่อให้เกิดความรู้สึกเจ็บ ปวด คัน พบว่ามีเนื้อยื่นออกจากทวารหนักขณะอุจจาระ หรือมีเลือดออกขณะกำลังอุจจาระหรือหลังอุจจาระ

สาเหตุของการเกิดริดสีดวงไม่แน่ชัด พบว่าส่วนใหญ่เกิดจากแรงกดหรือความดันในช่องท้องหรือช่องปอด ซึ่งมักมาจากผู้มีปัญหาท้องผูกเรื้อรัง หรืออาจเกิดจากอุจจาระที่มีลักษณะแข็งครูดผ่านหลอดเลือดดำในช่องทางขับถ่ายบ่อยๆ

ในบางคน เช่น ผู้สูงอายุ อาจเป็นริดสีดวงทวารเนื่องจากเนื้อเยื่อหรือหลอดเลือดดำเสื่อมตามอายุ หรือในผู้หญิงตั้งครรภ์ที่ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง ก็อาจเป็นริดสีดวงขึ้นได้

ริดสีดวงทวารไม่ใช่โรคที่เป็นอันตรายถึงชีวิต แต่หากอาการรุนแรงแล้วปล่อยทิ้งไว้ ไม่รักษา อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนขึ้นได้ เช่น

• โลหิตจาง ความดันต่ำ ซึ่งเป็นผลจากเลือดออกมาก
• ลิ่มเลือดอุดตันในหัวริดสีดวงทวาร ทำให้เกิดอาการปวดรุนแรง
• หูรูดทวารหนักบวม อักเสบ ติดเชื้อ

ดังนั้นหากท้องผูกบ่อยๆ สังเกตเห็นเนื้อผิดปกติบริเวณทวารหนัก หรือถ่ายแล้วมีเลือดออก ควรเข้าปรึกษาแพทย์เพื่อรับการรักษา ซึ่งมีหลายทางเลือกที่ช่วยให้อาการดีขึ้นได้ อีกสิ่งที่ควรคำนึงถึงคืออาการเลือดออกจากทวารหนักอาจไม่ใช่ริดสีดวงเสมอไป ดังนั้นจึงควรพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยแยกโรค ให้แน่ใจว่าไม่ได้เป็นโรคระบบทางเดินอาหารอื่นใดที่ร้ายแรง

อะไรคือริดสีดวงภายใน ภายนอก จะทราบได้อย่างไรว่าเราเป็นริดสีดวงชนิดไหน?

ริดสีดวงแบ่งออกกว้างๆ เป็น 2 ชนิด ได้แก่ ริดสีดวงภายใน กับ ริดสีดวงภายนอก มีรายละเอียดดังนี้

1. ริดสีดวงภายใน

เป็นริดสีดวงที่มีขั้วอยู่ภายในทวารหนัก สามารถแบ่งออกได้เป็น 4 ระยะ

ระยะที่ 1 ริดสีดวงทั้งหมดยังอยู่ในทวารหนัก ระยะนี้ผู้ป่วยอาจสังเกตพบว่ามีเลือดออกหลังถ่ายอุจจาระ หรือเมื่อใช้กระดาษชำระทำความสะอาดพบว่ามีเลือดติดกระดาษออกมา

ระยะที่ 2 ขั้วริดสีดวงอยู่ในทวารหนัก แต่ขณะขับถ่ายกลับมีหัวริดสีดวงโผล่ยื่นออกไปนอกทวารหนัก หลังถ่ายแล้วแล้วจึงหดกลับเข้ามาเอง

ระยะที่ 3 ขั้วริดสีดวงอยู่ในทวารหนัก แต่ขณะขับถ่ายกลับมีหัวริดสีดวงโผล่ยื่นออกไปนอกทวารหนัก หลังถ่ายแล้วเนื้อเยื่อไม่หดกลับเอง ต้องใช้นิ้วดันกลับถึงจะเข้าได้

ระยะที่ 4 ขั้วริดสีดวงอยู่ในทวารหนัก แต่มีหัวริดสีดวงโผล่ออกออกนอกทวารหนักตลอดเวลา และไม่สามารถดันกลับเข้าในทวารหนักอีกต่อไป

2. ริดสีดวงภายนอก

เป็นริดสีดวงที่เกิดขึ้นบริเวณรอยย่นของทวารหนัก โดยหลอดเลือดที่โป่งพองจะถูกคลุมด้วยผิวหนัง มองเห็นด้วยตาเปล่าและคลำพบได้ ผู้ป่วยอาจมีอาการคัน เจ็บโดยเฉพาะเวลานั่ง หรือมีเลือดออกจากบริเวณดังกล่าว

นอกจากนี้ ในคนไข้คนหนึ่งยังสามารถเป็นริดสีดวงภายในและภายนอกภายในเวลาเดียวกันได้ด้วย