ผ่าตัดรักษาเนื้องอกสมอง

การผ่าตัดเนื้องอกสมองคืออะไร?
การผ่าตัดเนื้องอกสมอง คือ การผ่าตัดเพื่อกำจัดก้อนเนื้องอกภายในสมองออกให้ได้มากที่สุด หรืออาจเป็นการผ่าตัดเพื่อดูดนำชิ้นเนื้อบางส่วนจากก้อนเนื้อไปตรวจวินิจฉัยโรคเพิ่มเติม

ปัจจุบันการผ่าตัดเนื้องอกสมองจะมีการอาศัยเทคโนโลยีและอุปกรณ์ผ่าตัดที่ทันสมองหลายอย่าง เพื่อให้การผ่าตัดมีความปลอดภัย แม่นยำ และทำให้ผู้เข้ารับบริการฟื้นตัวหลังผ่าตัดได้โดยเร็ว เช่น

• อุปกรณ์ผ่าตัดแบบจุลศัลยกรรม เป็นอุปกรณ์ผ่าตัดขนาดเล็กที่ทำให้แพทย์สามารถผ่าตัดสมองได้อย่างละเอียดมากขึ้นในระดับมิลลิเมตร
• เครื่องนำวิถี หรือ Navigation สามารถช่วยระบุตำแหน่งต่างๆ ที่แพทย์จะต้องผ่าตัดนำเนื้องอกออกได้แม่นยำขึ้น
• กล้องผ่าตัดที่มีความละเอียดสูง เช่น กล้อง Endoscope หรือกล้อง Microscpe ช่วยให้แพทย์มองเห็นองค์ประกอบภายในสมองได้อย่างละเอียดระหว่างผ่าตัด ทำให้การผ่าตัดมีความปลอดภัยสูงขึ้น ส่งผลข้างเคียงต่อเนื้อเยื่อหรืออวัยวะอื่นๆ รอบสมองได้น้อย และยังเพิ่มโอกาสให้แผลผ่าตัดเล็กลง
• เครื่องเอกซเรย์แม่เหล็กไฟฟ้าในห้องผ่าตัด (Intraoperative MRI) ช่วยให้สามารถผ่าตัดนำเนื้องอกออกมาได้มากที่สุด
• เครื่องสลายเนื้องอกหรือเครื่อง CUSA (Calvitron Ultrasonic Surgical Aspiration) ช่วยสลายเนื้องอกออกเป็นชิ้นเล็กๆ ก่อนจะดูดออกมาด้วยพลังงานคลื่นเสียงอัลตราโซนิค เป็นอีกนวัตกรรมช่วยกำจัดเนื้องอกสมองที่ช่วยทำให้รบกวนเนื้อสมองส่วนอื่นๆ ได้น้อยลง

ด้วยเทคโนโลยีและเครื่องมือผ่าตัดที่ทันสมัย จึงทำให้การผ่าตัดเนื้องอกสมองในปัจจุบันมีความปลอดภัยมากขึ้น และยังเห็นประสิทธิภาพในการรักษาได้ดีกว่าเดิม ไม่ใช่การผ่าตัดที่ดูน่ากลัวหรือมีแผลขนาดใหญ่เหมือนในอดีต

ไม่ผ่าตัดเนื้องอกสมอง จะเกิดอะไรขึ้น?
การพิจารณาไม่ผ่าตัดเนื้องอกสมองออก จะขึ้นอยู่ชนิดของเนื้องอกสมองที่ตรวจพบ หากเป็นเนื้องอกสมองชนิดดีที่ไม่เติบโตเป็นก้อนมะเร็งอย่างแน่นอน แพทย์ก็ยังอาจพิจารณายังไม่ต้องผ่าตัดและใช้วิธีติดตามดูการเปลี่ยนแปลงของเนื้องอกไปเรื่อยๆ ก่อน

แต่หากตรวจพบเนื้องอกที่เป็นเชื้อมะเร็งและไม่รีบผ่าตัดออก ก็มีโอกาสที่เชื้อมะเร็งจะลุกลามจากสมองไปยังอวัยวะส่วนอื่น ทำให้เกิดอาการผิดปกติที่ร่างกายหลายส่วน รวมถึงทำให้ผู้ป่วยสูญเสียความสามารถทางสติปัญญา ความทรงจำ รวมถึงสมรรถภาพร่างกาย และอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้

การผ่าตัดเนื้องอกสมอง พักฟื้นนานแค่ไหน?
ระยะเวลาพักฟื้นหลังผ่าตัดเนื้องอกสมองจะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรค ในผู้เข้ารับบริการบางรายนอนโรงพยาบาลประมาณ 3 วันก็เดินทางกลับบ้านได้ หรือบางรายอาจนอนโรงพยาบาลนาน 5-7 วัน

และโดยส่วนมากถึงแม้จะออกจากโรงพยาบาลไปแล้ว ผู้เข้ารับบริการก็ยังต้องมีการทำกายภาพบำบัดหรือการทำกายบริหารในระยะหนึ่งหลังการรักษา โดยส่วนมากจะอยู่ที่ 6 เดือนขึ้นไป เพื่อให้สมรรถภาพร่างกายกลับมาแข็งแรงอีกครั้ง เนื่องจากเนื้องอกที่สมองมักส่งผลทำให้ความสามารถในการใช้สติปัญญาและร่างกายของผู้เข้ารับบริการลดลง

ขั้นตอนการผ่าตัดเนื้องอกสมอง

• วิสัญญีแพทย์วางยาสลบผู้เข้ารับบริการ
• แพทย์ผ่าตัดเปิดกะโหลกศีรษะและเปิดเยื่อหุ้มสมอง ในส่วนนี้อาจมีการใช้เครื่องนำวิถีช่วยให้เห็นตำแหน่งที่ควรผ่าตัดเปิดกะโหลกเสียก่อน เพื่อความแม่นยำในการผ่าตัด และทำให้ขนาดของแผลเล็กลง
• แพทย์สอดเครื่องมือผ่าตัดเข้ากำจัดเนื้องอกสมอง ในส่วนนี้อาจใช้อุปกรณ์ผ่าตัดขนาดเล็กร่วมกับกล้องผ่าตัด เพื่อความแม่นยำในการสลายเนื้องอก
• แพทย์ปิดแผลที่เยื่อหุ้มสมอง ปิดกะโหลกศีรษะด้วยหมุดปิดกะโหลกซึ่งโดยส่วนมากทำจากวัสดุไททาเนียม และเย็บปิดแผลที่หนังศีรษะอีกครั้ง แต่ในผู้เข้ารับบริการบางรายอาจยังต้องเปิดกะโหลกศีรษะทิ้งไว้ก่อน เพื่อป้องกันแผลกดทับ หรือเพื่อลดความดันภายในกะโหลกศีรษะ ขึ้นอยู่กับการประเมินจากแพทย์