ยา Hydrocodone - ข้อมูล ข้อบ่งใช้ ผลข้างเคียง

ไฮโดรโคโดน(Hydrocodone)เป็นยาแก้ปวดกลุ่มโอปิออยด์(opioid)ชนิดหนึ่ง

(ยานี้ปัจจุบันไม่มีขายในประเทศไทย - ณ เดือน ก.ค. 2561)

บางครั้งยากลุ่มโอปิออยด์(opioid)นี้จะเรียกว่ายานอนหลับ โซไฮโดร อีอาร์(Zohydro ER) และ ไฮซินกลา อีอาร์(Hysingla ER)เป็นยาไฮโดรโคโดน(Hydrocodone)แบบที่ปล่อยตัวยาออกมาได้นานขึ้นซึ่งถูกใช้เพื่อรักษาอาการแบบรุนแรงโดยต้องกินตามเวลาที่กำหนด และยาไฮโดรโคโดนแบบที่ปล่อยตัวยาได้นานขึ้นนี้ไม่ได้ใช้รักษาอาการปวดแบบเป็นครั้งคราว ไฮโดรโคโดนยังอาจใช้เพื่อวัตถุประสงค์อื่นที่ไม่ได้อยู่ในคำแนะนำการใช้ยานี้  ไฮโดรโคโดนสามารถทำให้หายใจช้าลงหรือหยุดหายใจได้จึงห้ามใช้ยานี้ในปริมาณที่มากเกินไปหรือใช้นานเกินกว่าที่แพทย์สั่ง ห้ามบด หัก หรือเปิดเม็ดยาแบบที่ปล่อยตัวยาได้นานนี้ ให้กลืนทั้งเม็ดเพื่อป้องกันไม่ให้ได้รับขนาดยาที่สูงจนอันตรายถึงชีวิต

ยาไฮโดรโคโดนเมื่อใช้แล้วทำให้ติดได้แม้ใช้ขนาดยาปกติจึงห้ามให้ผู้อื่นใช้ยานี้เด็ดขาดโดยเฉพาะผู้ที่มีประวัติการใช้สารเสพติดหรือใช้ยาผิดวัตถุประสงค์ เก็บยาให้ห่างจากมือผู้อื่นที่อาจนำไปใช้ การใช้ยานอนหลับผิดวัตถุประสงค์สามารถทำให้เกิดอาการเสพติด ได้รับยาเกินขนาด หรือเสียชีวิตได้ โดยเฉพาะเด็กและผู้อื่นที่ใช้ยานี้โดยไม่มีใบสั่งยาจากแพทย์ ไม่ควรใช้ยานี้ถ้าเป็นหอบหืดรุนแรงหรือมีปัญหาการหายใจ หรือมีภาวะกระเพาะอาหารหรือลำไส้อุดตัน ควรแจ้งกับแพทย์หากกำลังตั้งครรภ์เพราะไฮโดรโคโดนอาจทำให้เกิดอาการถอนยาที่อันตรายถึงชีวิตได้ในเด็กแรกเกิด ห้ามดื่มแอลกอฮอล์เพราะเกิดผลข้างเคียงที่ร้ายแรงหรือเสียชีวิตได้เมื่อใช้แอลกอฮอล์ร่วมกับไฮโดรโคโดน

ไม่ควรใช้โฮโดรโคโดนถ้าแพ้ยานี้หรือถ้ามีภาวะดังต่อไปนี้

• หอบหืดรุนแรง หรือมีปัญหาการหายใจ
• ลำไส้อุดตันชนิดที่เรียกว่าพาราไลติกไอเลียส(paralytic ileus)

เพื่อให้แน่ใจว่ายาไฮโดรโคโดนปลอดภัยสำหรับคุณ ควรแจ้งแพทย์หากมีภาวะดังต่อไปนี้

• มีปัญหาการหายใจไม่ว่าแบบใดหรือมีโรคปอด
• เคยมีประวัติบาดเจ็บที่ศีรษะ เนื้องอกสมอง หรือโรคลมชัก
• เคยมีประวัติใช้สารเสพติด ติดแอลกอฮอล์ หรือเจ็บป่วยทางจิต
• มีปัญหาในการขับถ่ายปัสสาวะ
• มีโรคตับหรือโรคไต
• หัวใจเต้นผิดจังหวะชนิดลองคิวทีซินโดรม(long QT syndrome)
• กระเพาะอาหารหรือลำไส้อุดตัน
• มีปัญหาเกี่ยวกับถุงน้ำดี ตับอ่อน หรือไทรอยด์

ยังไม่ทราบแน่ชัดว่ายานี้จะเป็นอันตรายแก่ทารกในครรภ์หรือไม่ แต่ถ้าใช้ยาไฮโดรโคโดนขณะตั้งครรภ์ ทารกอาจติดยานี้ได้ซึ่งสามารถทำให้เกิดอาการถอนยาที่ร้ายแรงถึงชีวิตหลังทารกเกิดมา ทารกที่เกิดมาแล้วติดยากลุ่มที่ทำให้ติดได้ง่ายนั้นอาจต้องใช้เวลารักษาหลายสัปดาห์ จึงควรบอกแพทย์ว่ากำลังตั้งครรภ์หรือวางแผนว่าจะตั้งครรภ์ ยาไฮโดรโคโดนสามารถออกมากับนมแม่ได้และอาจเป็นอันตรายแก่ทารก จึงไม่ควรให้นมบุตรเมื่อใช้ยาไฮโดรโคโดนอยู่

ผลข้างเคียงของยาไฮโดรโคโดน

ขอความช่วยเหลือจากแพทย์ฉุกเฉินหากมีอาการแพ้ยาได้แก่ มีผื่นลมพิษ หายใจลำบาก หน้า ปาก ลิ้น หรือคอบวม ให้หยุดยาไฮโดรโคโดนและโทรหาแพทย์ทันทีหากมีอาการดังนี้

• หายใจเบาหรือหายใจตื้นๆ
• ปวดหรือแสบร้อนขณะปัสสาวะ
• สับสน มึนงง มือสั่น หรือง่วงซึมมาก
• มีอาการคล้ายจะปวดหัวเล็กน้อยที่คิดว่าน่าจะหายไปเอง

ยาไฮโดรโคโดนมักจะทำให้เกิดปัญหาการหายใจในคนสูงอายุและคนที่ป่วยหนัก ขาดสารอาหาร หรือร่างกายทรุดโทรม ผลข้างเคียงที่พบได้บ่อยได้แก่

• ท้องผูก ปวดกระเพาะอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน
• ปากแห้ง
• คัน
• มือหรือเท้าบวม
• ปวดกล้ามเนื้อ ปวดหลัง
• อาการหวัด เช่น คันจมูก จาม เจ็บคอ
• ง่วงซึมเล็กน้อย หรือรู้สึกเหนื่อย
• ปวดหัว เวียนหัว

สิ่งเหล่านี้ไม่ใช่ผลข้างเคียงทั้งหมดขอยา อาจมีผลข้างเคียงอื่นเกิดได้ โทรปรึกษาแพทย์เพื่อให้คำแนะนำเรื่องผลข้างเคียงของยาเพิ่มเติม คุณสามารถแจ้งว่าเกิดผลข้างเคียงจากยาต่อองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา(FDA)ได้ทาง 1-800-FDA-1088

ปฏิกิริยาของไฮโดรโคโดนกับยาตัวอื่น

ห้ามกินคู่กับแอลกอฮอล์ เพราะจะเกิดผลข้างเคียงที่ร้ายแรงและเสียชีวิตได้เมื่อดื่มแอลกอฮอล์คู่กับไฮโดรโคโดน ตรวจฉลากอาหารและยาที่ใช้ให้แน่ใจว่าไม่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ ยานี้อาจทำให้ความคิดและการตอบสนองช้าลง หลีกเลี่ยงการขับรถหรือทำงานกับเครื่องจักรจนกว่าจะรู้ว่าเวลาคุณใช้ยาไฮโดรโคโดนแล้วมีอาการอย่างไร อาการเวียนหัวหรือความรู้สึกง่วงซึมมากจากยานี้ทำให้ล้มหรือเกิดอุบัติเหตุได้ การใช้ยานี้คู่กับยาอื่นที่ทำให้ง่วงนอนหรือหายใจช้าลงสามารถทำให้เกิดผลข้างเคียงอันตรายถึงชีวิตได้ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยาไฮโดรโคโดนร่วมกับยานอนหลับ ยาคลายกล้ามเนื้อ ยาบรรเทาปวดอื่นๆ ยาคลายกังวล ยาต้านซึมเศร้า หรือยากันชัก ยาอื่นๆก็สามารถเกิดปฏิกิริยากับยาไฮโดรโคโดนได้ทั้งยาที่สั่งโดยแพทย์ ยาที่ขายตามร้านขายยา วิตามิน และผลิตภัณฑ์จากสมุนไพร แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรเสมอว่าขณะนี้ใช้ยาตัวใดอยู่บ้างรวมถึงยาที่เพิ่งเริ่มหรือเพิ่งหยุดใช้

ขนาดยาไฮโดรโคโดน

ต้องทำตามคำแนะนำบนฉลากยาอย่างเคร่งครัดเพราะยาไฮโดรโคโดนจะทำให้หายใจช้าลงและหยุดหายใจได้โดยเฉพาะเมื่อเริ่มใช้ยาใหม่หรือปรับขนาดยา ห้ามใช้ยาไฮโดรโคโดนมากเกินหรือนานเกินกว่าที่แพทย์สั่ง แจ้งกับแพทย์ถ้ายานี้เริ่มที่จะบรรเทาอาการปวดได้น้อยลง ยาไฮโดรโคโดนอาจทำให้ติดได้แม้จะใช้ในขนาดปกติจึงห้ามให้ผู้อื่นใช้ยานี้เด็ดขาดโดยเฉพาะผู้ที่มีประวัติการใช้สารเสพติดหรือใช้ยาผิดวัตถุประสงค์ เก็บยาให้ห่างจากมือผู้อื่นที่อาจนำไปใช้ การใช้ยานอนหลับผิดวัตถุประสงค์สามารถทำให้เกิดอาการเสพติด ได้รับยาเกินขนาด หรือเสียชีวิตได้ โดยเฉพาะเด็กและผู้อื่นที่ใช้ยานี้โดยไม่มีใบสั่งยาจากแพทย์ การขายยาหรือให้ยาไฮโดรโคโดนกับผู้อื่นนั้นผิดกฎหมาย  ขนาดยาที่ใช้อาจต่างกันไปถ้าคุณใช้ยาแก้ปวดกลุ่มโอปิออยด์(opioid)หรือยานอนหลับอยู่ร่างกายของคุณจะดื้อต่อยา หากไม่แน่ใจว่าดื้อยากลุ่มโอโอปิออยด์(opioid)หรือไม่ควรปรึกษาแพทย์ ห้ามบด หัก หรือเปิดเม็ดยาแบบที่ปล่อยตัวยาได้นานนี้ ให้กลืนทั้งเม็ดเพื่อป้องกันไม่ให้ได้รับขนาดยาที่สูงจนอันตรายถึงชีวิต เมื่อใช้ยานี้เป็นเวลานานห้ามหยุดยาทันทีเพราะจะเกิดอาการถอนยาที่ไม่ดีนัก ควรปรึกษาแพทย์ว่าจะหยุดใช้ยาไฮโดรโคโดนอย่างไรให้ปลอดภัย ห้ามบดหรือหักเม็ดยาไฮโดรโคโดนเพื่อสูดผงยาหรือผสมผงยากับของเหลวแล้วฉีดเข้าเส้นเลือดดำ เพราะการใช้ยาไฮโดรโคโดนแบบผิดวิธีนี้จะทำให้เสียชีวิตได้เช่นเดียวกับยาในกลุ่มนี้ ควรเก็บยาที่อุณหภูมิห้องห่างจากความร้อน ความชื้น และแสง และเก็บให้ห่างจากคนอื่นที่อาจมาใช้ ควรตรวจดูว่ามียาเหลือเท่าไหร่เมื่อเริ่มยาขวดใหม่ ไฮโดรโคโดนนั้นถูกใช้เป็นยาเสพติดได้ดังนั้นจึงควรระวังว่ามีใครมาใช้ยาของคุณอย่างผิดวิธีหรือไม่มีใบสั่งยาจากแพทย์หรือไม่ เมื่อเลิกใช้ยาไม่ควรเก็บยาที่เหลือไว้ ปรึกษาเภสัชกรว่ามีโครงการคืนยาที่ไม่ใช้แล้วหรือไม่ ยาไฮโดรโคโดนที่เกินขนากทำให้เสียชีวิตได้โดยเฉพาะเด็กและผู้อื่นที่ใช้ยานี้โดยไม่มีใบสั่งยาจากแพทย์ อาการของยาเกินขนาดได้แก่ หายใจช้าลง หัวใจเต้นช้าลง ง่วงซึมมาก กล้ามเนื้ออ่อนแรง ผิวเย็นและชื้น ม่านตาหดเล็ก และหน้ามืด เมื่อเริ่มใช้ยาไฮโดรโคโดนสำหรับบรรเทาปวดไม่ควรกินยาผิดเวลาให้ข้ามยามื้อนั้นไปหากใกล้ถึงเวลาที่จะกินยามื้อถัดไป ห้ามกินยาเพิ่มเองหากลืมกินยา

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับยาไฮโดรโคโดน

ถาม : การใช้ยาไฮโดรโคโดนสำหรับบรรเทาปวดทำให้น้ำหนักขึ้นหรือไม่

ตอบ : ยังไม่มีข้อมูลว่ายาไฮโดรโคโดนมีผลข้างเคียงทำให้น้ำหนักขึ้น อาจเกิดจากอาการป่วยที่ทำให้ทำกิจกรรมต่างๆได้น้อยลงจึงทำให้น้ำหนักขึ้น

ถาม : ฉันเป็นไมเกรน(migraines)และกินยาไฮโดรโคโดนมาเป็นปี ซึ่งยานี้ใช้ได้ดีเป็นส่วนใหญ่ยกเว้นเมื่อเป็นรุนแรงมาก ปกติฉันไม่เคยใช้และไม่อยากใช้ยานี้มากกว่าที่แพทย์สั่ง อย่างไรก็ตามฉันควรพยายามหยุดยาหรือไม่และจะทำได้อย่างไร

ตอบ : ยาที่มีส่วนผสมของไฮโดรโคโดนนั้นแพทย์มักจะสั่งให้ใช้เป็นยาตัวเลือกแรกของการรักษาไมเกรน ไฮโดรโคโดนเป็นยานอนหลับที่ใช้แก้อาการปวด แม้ว่าไฮโดรโคโดนอาจบรรเทาอาการของไมเกรนได้แต่ยาขนาดสูงไม่ควรใช้เป็นประจำเนื่องจากอาจทำให้ดื้อยาและติดยาได้ บางครั้งถ้าผู้ป่วยใช้ยาทางเลือกไม่ได้ผลแพทย์อาจไม่มีทางเลือกจึงต้องใช้ยานอนหลับ บางครั้งอาการปวดหัวไมเกรนอาจกระตุ้นโดนปัจจัยแวดล้อมเช่น ความเครียด อาหาร แสง กลิ่น สภาพอากาศ ฮอร์โมน และปัจจัยอื่นๆอีก ซึ่งปัจจัยแวดล้อมเหล่านี้ต้องกำจัดออกไปก่อนจะเริ่มการรักษาด้วยยา ยาที่มีฤทธิ์อ่อนที่ควรเริ่มเป็นตัวแรกคือยากลุ่มเอนเซด(NSAID) ได้แก่ แอสไพริน(aspirin) ไอบูโพรเฟน(ibuprofen) นาพร็อกเซน(naproxen) และอื่นๆ คนส่วนใหญ่มักใช้ยาเอ็กซีดรินไมเกรน(Exedrin Migraine)ที่ซื้อได้ตามร้านขายยาซึ่งประกอบด้วยแอสไพริน(aspirin) คาเฟอีน(caffeine) อะเซตามิโนเฟน(acetaminophen)และมักจะบอกกันว่าได้ผลดี ส่วนยาอื่นๆซึ่งอาจมีผลข้างเคียงเล็กน้อยสามารถใช้รักษาและป้องกันไมเกรนได้คือ เออร์โกตามีน(ergotamine) ไมดริน(Midrin) ฟิโอริเซต(Fioricet) โพรพราโนรอล(propranolol) อะมิทริปไทลีน(amitriptyline) ไดวอลโพรเอ็ก(divalproex) และโทไพราเมต(topiramate) นอกจากนี้ยังมียากลุ่มที่ใช้บ่อยซึ่งมีประสิทธิภาพดีมากคือกลุ่มทริปแทน(triptans)ได้แก่ เอเมอร์จ(Amerge) เอเซิร์ท(Axert) อิมิเทรกซ์(Imitrex) แมกซอลท์(Maxalt) เรลแพกซ์(Relpax) และโซมิก(Zomig) ยาเหล่านี้มีผลข้างเคียงและบางครั้งห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีโรคบางโรค ตัวอย่างเช่น ผู้ป่วยที่มีโรคหัวใจควรหลีกเลี่ยงการใช้ยากลุ่มทริปแทน(triptans) ผู้ที่สั่งใช้ยาต้องเลือกวิธีการรักษาขึ้นกับกับผลข้างเคียง ประสิทธิภาพ และชั่งผลดีผลเสีย

ถาม : ยาไฮโดรโคโดนเป็นอันตรายต่อไตหรือไม่

ตอบ : ยาไฮโดรโคโดนเป็นยานอนหลับที่บรรเทาอาการปวดที่รุนแรงปานกลางถึงรุนแรงมาก ผลข้างเคียงทั่วไปของไฮโดรโคโดนได้แก่ ปวดหัวเล็กน้อย เวียนหัว ง่วงซึม คลื่นไส้และอาเจียน มียาไฮโดรโคโดนที่ผสมยาอะเซตามิโนเฟน(acetaminophen)หรือยาไอบูโพรเฟน(ibuprofen)ด้วยโดยยาที่นำมาผสมกับไฮโดรโคโดนนี้แม้มีฤทธิ์บรรเทาปวดได้น้อยกว่าแต่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของยาไฮโดรโคโดน อย่างไรก็ตามทั้งยาอะเซตามิโนเฟน(acetaminophen)และยาไอบูโพรเฟน(ibuprofen)มีรายงานว่าเป็นอันตรายต่อไตโดยเฉพาะเมื่อใช้เป็นเวลานาน ยาอะเซตามิโนเฟน(acetaminophen)ยังทำให้เกิดปัญหากับตับด้วยโดยเมื่อใช้ในขนาดที่สูงกว่าขนาดปกติหรือกินแอลกอฮอล์ด้วย หากกังวลเกี่ยวกับยาที่ใช้หรือคิดว่ายามีผลข้างเคียงควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร ยาไฮโดรโคโดนใช้เป็นยาเสพติดได้และผู้ที่ใช้ยาอาจเกิดอาการดื้อยาและ/หรือติดยาได้ อาการดื้อยาหมายถึงต้องใช้ยาขนาดที่สูงขึ้นเรื่อยๆเพื่อที่จะได้ผลของยาเท่าเดิม ส่วนอาการติดยาจะเกิดขึ้นเมื่อร่างกายเคยชินกับยาและเมื่อหยุดยาก็จะเกิดอาการถอนยา ควรใช้ยาไฮโดรโคโดนตรงตามที่ฉลากระบุและใช้เพียงคนเดียวตามแพทย์สั่ง

ถาม : การใช้ยาไฮโดรโคโดนเป็นเวลานานมีผลอย่างไร และยาไฮโดรโคโดนมีผลต่อฟันหรือไม่

ตอบ : ยาไฮโดรโคโดนเป็นยานอนหลับที่บรรเทาอาการปวดที่รุนแรงปานกลางถึงรุนแรงมาก ตามข้อมูลยาที่อนุญาตให้ใช้โดยองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา(the U.S. Food and Drug Administration)หรือเอฟดีเอ(FDA)ระบุว่ายาไฮโดรโคโดนไม่มีผลต่อฟันในระยะยาว ผลข้างเคียงสำคัญของการใช้ยาไฮโดรโดโดนระยะยาวคืออาการติดยา การหยุดใช้ไฮโดรโคโดนอย่างทันทีจะทำให้เกิดอาการถอนยาที่รุนแรง ยาไฮโดรโคโดนยังอาจมีผลข้างเคียงที่ทำให้การคิดและการตอบสนองช้าลง ควรระมัดระวังถ้าต้องขับรถหรือทำงานที่ต้องตื่นตัวตลอดเวลา ผลข้างเคียงของไฮโดรโคโดนที่พบได้บ่อยที่สุดคือคือตามัว ท้องผูก หายใจลำบาก มึนหัว ง่วงซึม ร้อนวูบวาบ วิงเวียน อารมณ์หรือจิตใจเปลี่ยนแปลง คลื่นไส้ และอาเจียน ยาไฮโดรโคโดนที่มีใช้ส่วนใหญ่จะมีส่วนประกอบของยาอะเซตามิโนเฟน(acetaminophen) ปริมาณยาอะเซตามิโนเฟน(acetaminophen)ที่มากเกินไปจะเป็นพิษต่อตับได้ ขนาดยาสูงสุดของยาอะเซตามิโนเฟน(acetaminophen)คือ 4000 มิลลิกรัมต่อวัน ห้ามใช้ยาหรือผลิตภัณฑ์อื่นที่มีอะเซตามิโนเฟน(acetaminophen)โดยไม่ปรึกษาแพทย์ ความเสี่ยงที่จะเกิดพิษต่อตับนั้นเพิ่มขึ้นในผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นโรคตับจากการติดแอลกอฮอล์ การใช้ยาอื่น หรือมีโรคตับอยู่เดิม สำหรับรายละเอียดเพิ่มเติมควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเพื่อให้คำแนะนำเกี่ยวกับการใช้ยาซึ่งสุขภาพของผู้ป่วย ยาที่ใช้อยู่ขณะนั้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งก่อนที่จะเปลี่ยน เริ่ม หรือหยุดยา