HDmall สรุปให้
ปิด
ปิด
- การแพ้วัคซีน ซึ่งหมายถึง ปฏิกิริยาของร่างกายที่เกิดจากภูมิคุ้มกันของร่างกายต่อต้านยาที่ได้รับเข้าไป ซึ่งจะเกิดอาการอย่างเฉียบพลันและรุนแรง พบได้ตั้งแต่ภายใน 15 แรกหลังได้รับวัคซีน จำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วนเพราะอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต
- อาการข้างเคียงจากวัคซีน ซึ่งหมายถึง ผลที่ไม่ได้จงใจให้เกิดขึ้นจากยา หรือฤทธิ์ของยานั่นเอง พบได้ราว 30 นาทีต่อมาหลังฉีดวัคซีน อาการเหล่านี้จะไม่รุนแรง คงอยู่ราว 1 วัน แล้วจะค่อยๆ หายไปเอง
- อาการแพ้วัคซีนโควิดทั่วโลกที่มีรายงานแล้ว ได้แก่ ผิวหนังเกิดอาการคัน ลมพิษ ผื่นแดง ใบหน้าบวม ตาบวม ลิ้นบวม หายใจลำบาก วิงเวียนศีรษะอย่างรุนแรง ความดันโลหิตตก และช็อค
- ด้วยสัดส่วนของผู้แพ้วัคซีนรวมถึงผู้ได้รับผลข้างเคียงจากวัคซีนในระดับรุนแรงที่มีจำนวนไม่มาก เมื่อเทียบกับจำนวนผู้ป่วยโควิดรายใหม่ที่ลดน้อยลงอย่างชัดเจนในประเทศที่ได้รับการฉีดวัคซีนแล้ว จึงยังคงแนะนำให้ประชาชนทุกคนเข้ารับการฉีดวัคซีนโควิดตามที่กำหนดและจัดลำดับคิวให้
- เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจหาเชื้อโควิด-19 หรือแอดไลน์ @hdcoth
หลังหลายประเทศเริ่มมีการฉีดวัคซีนโควิด หรือวัคซีนป้องกัน COVID-19 หลากหลายยี่ห้อมาตั้งแต่ช่วงธันวาคม 2563 เราจะได้ข่าวการแพ้วัคซีนโควิด-19 และอาการข้างเคียงจากวัคซีนโควิดอยู่เป็นระยะๆ ไม่ว่าจะเป็นจากอังกฤษ สหรัฐอเมริกา นอร์เวย์
ล่าสุดเมื่อ 28 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา หลังประเทศไทยเริ่มฉีดวัคซีนโควิด-19 ในกลุ่มบุคลากรทางการแพทย์/ สาธารณสุข บุคคลในกลุ่มพื้นที่เสี่ยงต่อการแพร่ระบาด และเริ่มปรากฏผู้แพ้วัคซีนโควิดแล้วเช่นกัน
ข่าวแพ้วัคซีนโควิด-19 ดังกล่าวอาจสร้างความตกใจให้หลายๆ คน แท้จริงแล้ว อาการแพ้วัคซีนชนิดนี้เป็นอย่างไร แบบไหนที่เรียกว่าแพ้ หรือแบบไหนที่เป็นผลข้างเคียงจากวัคซีนกันแน่ HDmall.co.th มีคำตอบ
เลือกหัวข้อที่สนใจเกี่ยวกับอาการแก้วัคซีนโควิดได้ที่นี่
แพ้วัคซีนโควิดต่างจากผลข้างเคียงวัคซีนโควิด อย่างไร?
วัคซีนโควิดที่ผลิตออกมาหลากหลายยี่ห้อ ใช้เทคโนโลยีการผลิตถึง 6 ประเภทด้วยกัน โดยวัคซีนประเภท mRNA Vaccine ซึ่งเป็นการตัดต่อเฉพาะส่วนพันธุกรรมเชื้อไวรัสที่ไม่ก่อโรคมาฉีดกระตุ้น เพื่อให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันเพิ่ม นับเป็นวัคซีนโควิดที่ครองแชมป์การนำมาใช้มาที่สุด บริษัทที่ใช้เทคโนโลยีนี้เช่น ไฟเซอร์ โมเดอร์นา
รองลงมาคือ วัคซีนประเภท Inactivated Vaccine คือ วัคซีนที่ทำให้เชื้อไวรัสอ่อนแรงลงจนไม่สามารถก่อโรคได้ แต่ยังสามารถกระตุ้นร่างกายให้สร้างภูมิคุ้มกันต่อไวรัสนั้นๆ ได้ เช่น ซิโนแวค ซึ่งเริ่มฉีดในไทยเมื่อ 28 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมานั่นเอง
นอกจากนี้การผลิตวัคซีนยังจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องใช้สารประกอบอื่นๆ เพื่อเพิ่มคุณสมบัติของวัคซีน เช่น Aluminum hydroxide ช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกัน Thimerosal และ Formaldehyde เป็นสารกันเสีย Polyethylene glycol (PEG) หรือ polysorbate ซึ่งช่วยส่งเสริมการละลายน้ำในวัคซีน
ด้วยเทคโนโลยีการผลิตวัคซีนโควิดและสารประกอบในวัคซีนโควิดที่มีหลายชนิด จึงมีโอกาสทำให้ผู้เข้ารับการฉีดวัคซีนโควิดทุกคนมีโอกาสเกิด “อาการไม่พึงประสงค์” จากวัคซีนตามมาได้ เช่นเดียวกับการฉีดวัคซีนโดยทั่วไป
อาการไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้นนั้น ได้แก่
- อาการแพ้วัคซีน ซึ่งหมายถึง ปฏิกิริยาของร่างกายที่เกิดจากภูมิคุ้มกันของร่างกายต่อต้านยาที่ได้รับเข้าไป ไม่สามารถคาดเดาได้ว่าจะมีอาการแพ้หรือไม่ กลุ่มนี้พบได้น้อย ราว 5 เปอร์เซ็นต์ แต่จะเกิดอาการอย่างเฉียบพลันและรุนแรง พบได้ตั้งแต่ภายใน 15 แรกหลังได้รับวัคซีน จำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วนเพราะอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต
- อาการข้างเคียงจากวัคซีน ซึ่งหมายถึง ผลที่ไม่ได้จงใจให้เกิดขึ้นจากยา หรือฤทธิ์ของยานั่นเอง พบได้มากถึง 95 เปอร์เซ็นต์ ราว 30 นาทีต่อมาหลังฉีดวัคซีน อาการเหล่านี้จะไม่รุนแรง คงอยู่ราว 1 วัน แล้วจะค่อยๆ หายไปเอง
นั่นจึงเป็นเหตุผลว่า เหตุใดหลังการฉีดวัคซีนโควิดจึงต้องเฝ้าดูอาการอย่างน้อย 30 นาที อย่างไรก็ตาม ภาวะแพ้วัคซีนนี้สามารถพบได้ถึง 4 ชั่วโมงหลังฉีดวัคซีน
แพ้วัคซีนโควิด 19 เกิดจากอะไร?
ปัจจุบันหน่วยงานสาธารณสุขหลายประเทศต่างพยายามหาสาเหตุของการแพ้วัคซีนโควิดที่เกิดขึ้น เบื้องต้นสันนิษฐานว่า หนึ่งในสาเหตุการแพ้วัคซีนโควิดอาจเกิดจากสาร polyethylene glycol (PEG) หรือ polysorbate ซึ่งทำหน้าที่เป็นสารช่วยส่งเสริมการละลายน้ำในวัคซีน เนื่องจากวัคซีน COVID-19 ไม่มีส่วนประกอบของไข่ไก่ สารกันเสีย หรือลาเทกซ์ (Latex)
นอกจากนี้ยังอาจเกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีการผลิตวัคซีนประเภท mRNA Vaccine ซึ่งเป็นเทคโนโลยีใหม่ รวมทั้งการแพ้จุลินทร์ที่ก่อให้เกิดโรค
ปัจจุบันมีรายงานผู้แพ้วัคซีนโควิดของบริษัทไฟเซอร์จำนวน 11 รายใน 1 ล้านโดส ส่วนวัคซีนโควิดบริษัทโมเดอร์นามีผู้แพ้จำนวน 3.7 รายใน 1 ล้านโดส ส่วนข้อมูลการแพ้ของผู้ผลิตรายอื่นๆ ยังไม่ปรากฏ เพราะอยู่ระหว่างการเริ่มกระจายวัคซีนเพื่อฉีดให้ประชาชน จึงต้องรอการเก็บข้อมูลเพิ่มเติมต่อไป
ทั้งนี้ผู้เชี่ยวชาญทั่วโลกและสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) มีการเฝ้าระวังและติดตามความปลอดภัยอย่างใกล้ชิด
อาการแพ้วัคซีนโควิด เป็นอย่างไร?
สำหรับอาการแพ้วัคซีนโควิดทั่วโลกที่มีรายงานแล้ว ได้แก่
- อาการทางผิวหนัง หรือเยื่อบุ เช่น ผิวหนังเกิดอาการคัน ลมพิษ ผื่นแดง ใบหน้าบวม ตาบวม ลิ้นบวม
- อาการทางระบบทางเดินหายใจ เช่น หายใจลำบาก ติดขัด หายใจไม่ออก
- วิงเวียนศีรษะอย่างรุนแรง
- ความดันโลหิตตก
- ช็อค (Anaphylactoid reaction)
อาการดังกล่าวจะเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลันและรุนแรง หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีอาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้
ผลข้างเคียงหลังฉีดวัคซีนโควิด คืออะไร?
โดยทั่วไปหลังได้รับวัคซีนไม่ว่าชนิดใดตาม ร่างกายจะเกิดปฏิกิริยาต่อวัคซีน ซึ่งถือเป็นอาการข้างเคียง หรืออาการไม่พึงประสงค์ ดังนี้
- ปวดแขนบริเวณที่ฉีด
- ร้อนในบริเวณที่ฉีด
- คลื่นไส้ อาเจียน
- มีอาการคล้ายเป็นไข้ ใม่สบายตัว เช่น มีไข้ต่ำ หนาวสั่น ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตามร่างกาย เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย
สิ่งสำคัญคือ อาการเหล่านี้จะไม่รุนแรง คงอยู่ราว 1-2 วัน แล้วจะค่อยๆ หายไปเอง หากเกิดผลข้างเคียงตั้งแต่การฉีดวัคซีนโควิดเข็มแรก ส่วนการฉีดวัคซีนโควิดในเข็มที่สองก็อาจมีอาการมากขึ้นได้เล็กน้อย
อย่างไรก็ตาม หากระดับของอาการข้างเคียงข้างต้นรุนแรงขึ้นสอดคล้องกับข้อต่อไปนี้ ควรรีบไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุด
- ไข้สูง
- แน่นหน้าอก
- หายใจลำบาก
- ปวดศีรษะอย่างรุนแรง
- ปากเบี้ยว
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง
- ผื่นขึ้นทั้งตัว
- มีจุดแดง คล้ายจุดเลือดออกจำนวนมาก
- อาเจียนรุนแรง มากกว่า 5 ครั้ง
- ปวดท้อง
- ท้องเสีย
- ชัก / หมดสติ
วัคซีนโควิด ใครบ้างที่ห้ามฉีด?
กลุ่มที่ห้ามฉีดวัคซีนโควิด-19 หรือควรได้รับคำแนะนำอย่างใกล้ชิดจากแพทย์ ได้แก่
- ผู้ที่มีประวัติอาการแพ้อาหาร แพ้ยา หรือโรคภูมิแพ้อย่างรุนแรง
- ผู้ที่มีอาการแพ้ส่วนประกอบในวัคซีน
- ผู้ที่ภูมิคุ้มกันบกพร่อง
- เด็อายุต่ำกว่า 18 ปี
- หญิงมีครรภ์
- หญิงที่อยุ่ระหว่างให้นมบุตร
อย่างไรก็ตาม ก่อนการฉีดวัคซีนโควิดทุกครั้งจะมีแพทย์ประเมินว่า “สามารถรับวัคซีนได้หรือไม่” เพื่อให้มั่นใจได้ว่า ผู้เข้ารับวัคซีนจะได้รับความปลอดภัยและเกิดผลข้างเคียงน้อยที่สุด
ส่วนการเข้ารับการตรวจภูมิต้านทานโรคทั้งก่อนและหลังเข้ารับการฉีดวัคซีนโควิด ยังไม่ใช่สิ่งจำเป็นในขณะนี้
หากแพ้วัคซีนโควิด หรือมีอาการข้างเคียงรุนแรงต้องทำอย่างไร?
สำหรับในเมืองไทย ผู้ลงทะเบียนฉีดวัคซีนโควิด 19 ที่ได้รับวัคซีนโควิด-19 ไปแล้ว ให้รายงานอาการไม่พึงประสงค์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นหลังฉีดวัคซีนผ่านทาง Line Official Account “หมอพร้อม”
ทั้งนี้ “หมอพร้อม” ให้บริการตรวจสอบกลุ่มเป้าหมายที่ได้รับวัคซีน แสดงข้อมูลวัคซีนที่ได้รับ แสดงใบยืนยันการได้รับวัคซีน และแจ้งวันนัดฉีดวัคซีนเข็มที่ 2 แต่หากมีอาการผิดปกติใดๆ เกิดขึ้นให้รีบแจ้งที่หมายเลข “1669” เพื่อให้รถพยาบาลไปรับมายังโรงพยาบาลที่ใกล้ที่สุด
ด้วยสัดส่วนของผู้แพ้วัคซีนรวมถึงผู้ได้รับผลข้างเคียงจากวัคซีนในระดับรุนแรงที่มีจำนวนไม่มาก เมื่อเทียบกับจำนวนผู้ป่วยโควิดรายใหม่ที่ลดน้อยลงอย่างชัดเจนในประเทศที่ได้รับการฉีดวัคซีนแล้ว หน่วยงานสาธารณสุขจึงยังคงแนะนำให้ประชาชนทุกคนเข้ารับการฉีดวัคซีนโควิดตามที่กำหนดและจัดลำดับคิวให้
ส่วนผู้ที่รับวัคซีนโดสแรกไปแล้ว ก็ยังจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องเข้ารับวัคซีนโดสที่ 2 ตามกำหนดต่อไป เพื่อให้วัคซีนมีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อ COVID-19 ให้ได้มากที่สุด
อย่างไรก็ตาม ระหว่างที่รอรับวัคซีนนั้น หรือแม้กระทั่งผู้ที่รับวัคซีนโควิดเข็มแรกไปแล้ว ก็ยังต้องดูแลตนเองอย่างเคร่งครัด เพราะวัคซีนเพียงช่วยบรรเทาความรุนแรงของโรคได้หากเกิดการติดเชื้อ แต่ยังไม่มีรายงานแน่ชัดถึงประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อแบบ 100 เปอร์เซ็นต์
ดังนั้นการสวมหน้ากากผ้า หรือหน้ากากอนามัยทุกครั้งที่ออกจากบ้าน เว่นระยะห่างทางสัมคม หมั่นล้างมือให้ถูกวิธีบ่อยๆ จึงเป็นวิธีลดโอกาสการติดเชื้อ COVID-19 ที่ยังคงใช้ได้เสมอ
หากสนใจเข้ารับการตรวจโควิด-19 สามารถ เปรียบเทียบราคาล่าสุดและแพ็กเกจตรวจหาเชื้อโควิด-19 ได้ที่นี่เลย หรือที่ไลน์ @hdcoth โดยจะมีแอดมินใจดีคอยให้บริการข้อมูล สั่งซื้อแพ็กเกจ และจองคิวนัดหมายทุกวัน ตั้งแต่เวลา 9 โมงเช้าถึงตีหนึ่ง! แอดเลยไม่ต้องรอ
บทความที่เกี่ยวข้อง
- วัคซีนโควิด 19 ซิโนแวค (Sinovac)
- วัคซีนโควิด 19 ไฟเซอร์ (Pfizer)
- วัคซีนโควิด 19 แอสตราเซเนก้า (Astrazeneca)
- วัคซีนโควิด 19 โมเดอร์นา (Moderna)
- วัคซีนโควิด 19 สปุตนิก วี (Sputnik-v)
ที่มาของข้อมูล
ปิด
ปิด
- โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย, การรับมือผลข้างเคียงวัคซีนโควิด-19 (https://chulalongkornhospital.go.th/kcmh/line/การรับมือผลข้างเคียงวั/), 5 มีนาคม 2564.
- Centers of Disease Control and Prevention, Myths & Facts COVID-19, (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/facts.html), 5 March 2021.
- Harvard Health Publishing, COVID-19 vaccines What you need to know before getting vaccinated (https://www.health.harvard.edu/coronavirus-and-covid-19/covid-19-vaccines), 5 March 2021.
- Heather Grey, COVID-19 Vaccine Side Effects: What to Know Now (https://www.healthline.com/health-news/covid-19-vaccine-side-effects-what-to-know-now), 5 March 2021.
- WHO, Coronavirus disease (COVID-19): Vaccines ( https://www.who.int/news-room/q-a-detail/coronavirus-disease-(covid-19)-vaccines?adgroupsurvey={adgroupsurvey}&gclid=Cj0KCQiAyoeCBhCTARIsAOfpKxg1z2UsPoj4gFr-V1XXVxjgqqBCk7sg4GdLrrpRcLmqfpZ6Is_b7o0aAvsTEALw_wcB), 5 March 2021.
