ผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนม สำหรับผู้ที่สูญเสียเต้านมจากมะเร็ง
รายละเอียด
สัญญาณที่ต้องผ่าตัด
ทำไมต้องสร้างหัวนมและปานหัวนมใหม่?
วิธีรักษามะเร็งเต้านมนั้น จำเป็นต้องผ่าตัดเอามะเร็งที่อยู่บริเวณเต้านมออก โดยจะมีทั้งการผ่าตัดเนื้องอกเต้านมออกบางส่วน และผ่าตัดเต้านมออกทั้งหมด ซึ่งโดยส่วนใหญ่แล้ว หัวนมและปานหัวนมจะเป็นสิ่งที่ถูกตัดออกไปด้วย
หลังจากที่รักษามะเร็งเต้านมจนหายดีแล้ว ผู้ที่ต้องการทำศัลยกรรมสร้างเต้านมใหม่ จึงจำเป็นต้องสร้างหัวนมและปานหัวนมใหม่ร่วมด้วย เพื่อให้ได้เต้านมใหม่ที่ใกล้เคียงของเดิมมากที่สุด
การผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมเป็นขั้นตอนสุดท้ายของการสร้างเต้านมใหม่ สามารถทำได้หลังจากที่เต้านมใหม่เข้าที่แล้ว ซึ่งโดยส่วนใหญ่แล้ว จะสามารถทำได้หลังจากที่ทำศัลยกรรมสร้างเต้านมไปแล้ว 3-4 เดือน
รู้จักการผ่าตัดนี้
การผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมคืออะไร?
การผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนม (Nipple areolar reconstruction) คือ การใช้เนื้อเยื่อของเต้านมที่สร้างขึ้นมาใหม่ หรือผิวหนังบริเวณอื่นมาสร้างเป็นหัวนมและปานหัวนมใหม่ จัดเป็นหนึ่งในศัลยกรรมหัวนมสำหรับคนที่เคยเข้ารับการรักษามะเร็งเต้านมมาก่อน
เปรียบเทียบการผ่าตัดวิธีต่างๆ
การผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมมีกี่วิธี
การผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมจะแบ่งเป็น 2 วิธีหลักๆ ตามการระงับความรู้สึก ได้แก่ การผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมภายใต้การดมยาสลบ และการผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมภายใต้การฉีดยาชา มีรายละเอียดดังนี้
1. ผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมภายใต้การฉีดยาชา
ขั้นตอนการผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมภายใต้การฉีดยาชา มีดังนี้
- วิสัญญีแพทย์จะทำการระงับความรู้สึกด้วยการฉีดยาชา
- แพทย์จะผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมขึ้นมาใหม่ด้วยการกรีดเป็นรูปดาวที่บริเวณเต้านม แล้วเย็บเป็นรูปทรงหัวนมใหม่ทั้งสองข้าง โดยในบางรายแพทย์อาจใช้สารเติมเต็มผิวหนัง หรือเซลล์ไขมันของผู้เข้ารับการรักษา เพื่อทำให้หัวนมใหม่ตั้งตรงมากขึ้น
- ถ้าหากเนื้อเยื่อเต้านมใหม่ไม่เพียงพอต่อการสร้างหัวนม แพทย์จะผ่าตัดโยกย้ายผิวหนังบริเวณอื่น เช่น หน้าท้อง ลำตัว หรือต้นขา มาใช้ในการสร้างหัวนมและปานหัวนมใหม่แทน
- ผู้ป่วยกลับไปพักฟื้นต่อที่บ้าน และมาตรวจติดตามผลการรักษาตามนัดหมาย
2. ผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมภายใต้การดมยาสลบ
การผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมภายใต้การดมยาสลบจะมีขั้นตอนเหมือนการผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมภายใต้การฉีดยาชา แตกต่างกันตรงที่ผู้ป่วยจะได้รับการดมยาสลบ ทำให้ไม่รู้สึกตัวขณะการผ่าตัด เหมาะสำหรับคนที่กลัวการผ่าตัด
“สักหัวนมและปานหัวนม” อีกหนึ่งขั้นตอนสำคัญของการสร้างเต้านมใหม่ให้เหมือนจริงที่สุด
การผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมใหม่นั้น เนื้อเยื่อที่นำมาทำอาจไม่ได้มีสีที่ใกล้เคียงกับหัวนมและปานหัวนมมากที่สุด หลังจากที่แผลผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมหายดีแล้ว ผู้ป่วยสามารถสักหัวนมและปานหัวนมเพื่อให้เหมือนจริงมากขึ้นได้ ซึ่งโดยส่วนใหญ่แล้ว จะสามารถทำได้หลังจากที่ผ่าตัดไปแล้ว 2-3 เดือน
การผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมใช้ระยะเวลาเท่าไหร่?
การผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนม จะใช้ระยะเวลาประมาณ 30-60 นาที ส่วนการสักหัวนมและปานหัวนมจะใช้ระยะเวลาประมาณ 30 นาที
การผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมต้องพักฟื้นนานเท่าไหร่?
หลังจากผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมเสร็จแล้ว จะใช้ระยะเวลาพักฟื้นประมาณ 1-2 สัปดาห์ถึงจะสามารถกลับมาใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ และแผลผ่าตัดจะหายดีและเข้าที่ภายในระยะเวลา 1 เดือน
การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด
การเตรียมตัวก่อนเข้ารับการทำหัตถการเป็นสิ่งที่สำคัญมาก เพราะจะช่วยลดความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากการทำหัตถการ ทำให้การทำหัตถการเป็นไปอย่างปลอดภัยมากขึ้น โดยแพทย์จะแนะนำให้เตรียมตัวดังนี้
- แจ้งให้แพทย์ หรือพยาบาลทราบเกี่ยวกับภาวะสุขภาพต่างๆ รวมถึงอาการเจ็บปวดที่เกิดขึ้นในช่วง 3 เดือนที่ผ่านมาอย่างละเอียด
- ควรรักษาสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง พักผ่อนให้เพียงพอ และรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เพื่อช่วยให้ร่างกายฟื้นฟูได้ดีขึ้น
- งดการใช้ยาที่ทำให้เลือดแข็งตัวช้าอย่างน้อย 7 วันก่อนการผ่าตัด เพื่อลดการเสียเลือดระหว่างผ่าตัด เช่น ยาแอสไพริน ยาวาร์ฟาริน หรือยาในกลุ่มระงับอาการปวด
- งดการใช้ยาสมุนไพร อาหารเสริม หรือวิตามินบางประเภท ที่ส่งผลต่อการแข็งตัวของเลือด เช่น น้ำมันปลา โอเมก้า 3 น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรส หรือโคเอนไซม์คิวเทน เป็นต้น แนะนำให้ปรึกษาแพทย์เพิ่มเติม
- งดการสูบบุหรี่และงดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ก่อนและหลังผ่าตัดอย่างน้อย 1 เดือน เพื่อลดโอกาสเกิดการอักเสบ ติดเชื้อ และลดอาการบวม
- หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ระงับกลิ่นกาย โลชั่น หรือน้ำหอมก่อนเข้ารับการผ่าตัด
การดูแลหลังผ่าตัด
หลังจากที่แพทย์อนุญาตให้กลับไปพักฟื้นต่อที่บ้านได้แล้ว ผู้ป่วยจะต้องปฏิบัติตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อให้ร่างกายสามารถฟื้นฟูได้เร็วขึ้น และป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตราย ดังนี้
- รับประทานยาปฏิชีวนะตามที่แพทย์สั่งให้ครบ เพื่อป้องกันการอักเสบติดเชื้อ
- หลีกเลี่ยงการอาบน้ำในช่วง 3 วันแรก หรือตามที่แพทย์สั่ง เพื่อป้องกันการติดเชื้อและอักเสบ
- ทำความสะอาดแผลผ่าตัดตามที่แพทย์แนะนำ ซึ่งโดยทั่วไปแล้ว จะทำประมาณ 2-3 ครั้งต่อวัน
- หากมีอาการปวดเล็กน้อย สามารถรับประทานยาแก้ปวดเพื่อบรรเทาอาการได้
- แพทย์จะนัดเข้าไปตรวจติดตามผลการรักษาหลังจากที่ผ่าตัดไปแล้ว 1 สัปดาห์
- หลีกเลี่ยงการใส่ชุดชั้นในที่รัดแน่นและออกกำลังกายหนักในช่วง 1 เดือนแรกหลังผ่าตัด เพราะหัวนมใหม่จะยังอ่อนนุ่มและได้รับบาดเจ็บได้ง่าย
ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น
การผ่าตัดสร้างหัวนมและปานหัวนมอาจทำให้เกิดผลข้างเคียง ดังนี้
- ความเสี่ยงทั่วไปที่พบได้จากการทำหัตถการ เช่น การติดเชื้อ แพ้ยาชา อาการชา บวมช้ำ เลือดออก หรือเลือดคลั่ง
- หัวนมใหม่อาจมีลักษณะแหลมในช่วงระยะแรก แต่จะแบนลงหลังจากเข้าที่แล้ว
- ในกรณีที่ใช้ผิวหนังบริเวณอื่นมาสร้างหัวนมและปานหัวนมใหม่ อาจมีความเสี่ยงที่การปลูกถ่ายผิวหนังไม่ประสบความสำเร็จได้
สาขาศัลยศาสตร์
นพ. วรเทพ กิจทวี (หมอเชน)
HDcare
ข้อมูลของแพทย์
- 2548 แพทยศาสตร์บัณฑิต คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
- 2553 วุฒิบัตรผู้เชี่ยวชาญ สาขาศัลยศาสตร์ทั่วไป แพทยสภา
- 2556 ประกาศนียบัตร อนุสาขาศัลยศาสตร์เต้านมและต่อมไร้ท่อ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี
- Certificate of Visiting Fellowship in Minimal Invasive and Endoscopic Breast Surgery, Kameda Medical Center (Japan)
- Masterclass in Endoscopic and Robotic Breast Surgery (Taiwan)
ข้อมูลอื่นของแพทย์
- แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านศัลยศาสตร์เต้านมและต่อมไร้ท่อ