โคกกระสุน - ข้อมูล วิธีใช้ ผลข้างเคียง

ข้อมูลภาพรวมของโคกกระสุน

โคกกระสุน (Tribulus) คือต้นไม้ที่ให้ผลหนามออกมา มีเรื่องเล่าว่าผลของโคกกระสุนมีความแหลมคมมากจนสามารถเจาะยางรถจักรยานได้ ผล, ใบ, และรากจากต้นไม้ชนิดนี้ถูกนำไปใช้ทำยา

ผู้คนใช้โคกกระสุนสำหรับภาวะต่าง ๆ อย่างอาการเจ็บหน้าอก, โรคผิวหนังอักเสบ (eczema), ต่อมลูกหมากโต, ภาวะผิดปรกติทางเพศ, ภาวะมีบุตรยาก, และภาวะอื่น ๆ มากมาย แต่ ณ ขณะนี้ก็ยังคงไม่มีข้อมูลทางวิทยาศาสตร์มาสนับสนุนสรรพคุณของโคกกระสุนเหล่านี้อยู่

โคกกระสุนออกฤทธิ์อย่างไร?

โคกกระสุนมีสารเคมีที่อาจเพิ่มระดับฮอร์โมนบางตัวขึ้น อย่างไรก็ตามพืชชนิดนี้ก็ไม่ได้เพิ่มระดับฮอร์โมนชาย (testosterone) ในมนุษย์แต่อย่างใด

การใช้และประสิทธิภาพของโคกกระสุน

ภาวะที่โคกกระสุนอาจไม่สามารถรักษาได้

• เพิ่มประสิทธิภาพทางด้านกีฬา การรับประทานโคกกระสุนเพียงอย่างเดียวหรือร่วมกับสมุนไพรและอาหารเสริมอื่นไม่อาจเพิ่มประสิทธิภาพการออกกำลังกายหรือสัดส่วนร่างกายของนักกีฬาขึ้นได้

ภาวะที่ยังคงขาดหลักฐานว่าใช้โคกกระสุนรักษาได้หรือไม่

• อาการเจ็บหน้าอก (angina pectoris) งานวิจัยแสดงให้เห็นว่าการรับประทานสารสกัดจากโคกกระสุนอาจลดอาการเจ็บหน้าอกลงได้
• โรคผิวหนังอักเสบ (atopic dermatitis) การทานโคกกระสุนร่วมกับสมุนไพรอื่นอีก 9 ชนิดอาจช่วยลดอาการผิวแดงในเด็กและผู้ใหญ่ที่มีอาการจากโรคผิวหนังบางประเภทกำเริบได้ อย่างไรก็ตามก็มีงานวิจัยอื่น ๆ ที่ไม่พบสรรพคุณของโคกกระสุนเช่นนี้
• โรคต่อมลูกหมากโต (Benign prostatic hyperplasia; BPH) งานวิจัยแสดงให้เห็นว่าการทานอาหารเสริมโคกกระสุนและใบกะหรี่ (Murraya koenigii) นนนาน 12 สัปดาห์จะช่วยให้อาการของโรคนี้ดีขึ้นคล้ายกับการใช้ยา tamsulosin ในผู้ชายที่มีภาวะต่อมลูกหมากโต โดยงานวิจัยอื่นแสดงให้เห็นว่าการทานอาหารเสริมที่ประกอบด้วยโคกกระสุน, ว่านหางจระเข้สีน้ำตาล, ไคโตซาน, และผลปาล์มเลื่อยนาน 2 เดือนจะช่วยให้อาการและคุณภาพชีวิตของผู้ชายที่มีอาการระบบทางเดินปัสสาวะส่วนล่างที่เป็น BPH และที่ไม่ได้เป็น BPH ดีขึ้นได้
• ภาวะเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ (Erectile dysfunction (ED)) งานวิจัยแสดงให้เห็นว่าการทานโคกกระสุนนาน 3 เดือนจะช่วยจัดการปัญหาการแข็งตัวของผู้ชายที่มีภาวะ partial androgen deficiency ได้ ส่วนงานวิจัยอื่นได้แสดงให้เห็นว่าการทานอาหารเสริมที่ประกอบด้วยโคกกระสุน, ว่านหางจระเข้สีน้ำตาล, และไคโตซานนาน 3 เดือนอาจช่วยเพิ่มความพึงพอใจทางเพศ, ความต้องการทางเพศ, ความสามารถในการหลั่ง, และคุณภาพชิวิตของผู้ชายที่มีภาวะ ED ได้ อย่างไรก็ตามงานวิจัยอื่น ๆ กลับแสดงให้เห็นว่าการทานโคกกระสุนนาน 30 วันไม่ได้ช่วยจัดการปัญหาการแข็งตัวของผู้ชาย ED แต่อย่างใด
• ภาวะมีบุตรยาก งานวิจัยในเรื่องของโคกกระสุนกับภาวะมีบุตรยากยังคงมีความขัดแย้งกันอยู่ งานวิจัยบางชิ้นแสดงให้เห็นว่าโคกกระสุนนาน 60 วันไม่อาจเพิ่มจำนวนสเปิร์มของผู้ชายที่มีปัญหาจำนวนสเปิร์มน้อยได้ อย่างไรก็ตามก็มีงานวิจัยชิ้นอื่นที่แสดงให้เห็นว่าผลิตภัณฑ์ที่ประกอบด้วยโคกกระสุนนาน 30 วันจะเพิ่มปริมาณการหลั่งน้ำเชื้อ, ความเข้มข้นของสเปิร์ม, และเพิ่มการเคลื่อนไหวของสเปิร์มในผู้ชายที่มีปัญหาสปิร์มต่ำได้ อีกทั้งยังมีงานวิจัยอื่นที่แสดงให้เห็นว่าการทานผลิตภัณฑ์จากโคกกระสุนเดียวกันนี้นาน 1-2 เดือนยังสามารถเพิ่มความต้องการทางเพศและการแข็งตัวของผู้ชายที่มีภาวะมีบุตรยากเนื่องจากระดับเทสโทสเตอโรนต่อได้ด้วย
• ปัญหาทางเพศในผู้หญิง งานวิจัยแสดงให้เห็นว่าการทานโคกกระสุนนาน 4 สัปดาห์จะช่วยเพิ่มความต้องการทางเพศ, ความเร้าอารมณ์, ความพึงพอใจ, การถึงจุดสุดยอด, ความเจ็บปวด, และการหล่อลื่นในผู้หญิงที่มีความต้องการทางเพศต่ำได้ งานวิจัยอื่นได้แสดงให้เห็นว่าการทานโคกกระสุนนาน 90 วันจะเพิ่มความต้องการทางเพศ, ความเร้าอารมณ์, ความรู้สึก, การหล่อลื่น, ความสามารถในการถึงจุดสุดยอด, และความพอใจทางเพศของผู้หญิงวัยหมดประจำเดือนที่มีปัญหาได้
• ภาวะโลหิตจาง (anemia)
• มะเร็ง
• อาการไอ
• ท้องอืด
• ภาวะสุขภาพอื่น ๆ

จำเป็นต้องรวบรวมหลักฐานให้มากขึ้นเพื่อให้ข้อมูลด้านประสิทธิผลของโคกกระสุนเพิ่มเติม

ผลข้างเคียงและความปลอดภัยของโคกกระสุน

อาหารเสริมโคกกระสุนถูกจัดว่าอาจจะปลอดภัยสำหรับผู้คนส่วนมากเมื่อนำไปรับประทานในระยะเวลาสั้น ๆ โคกกระสุนที่ใช้ในการศึกษาวิจัยยังถูกใช้ได้นานถึง 90 วัน โดยมีรายงานผลข้างเคียงที่เบาบางและไม่ค่อยเกิดขึ้น แต่หากเกิดขึ้นก็อาจจะมีทั้งอาการปวดท้อง, ปวดบิด, ท้องร่วง, คลื่นไส้, อาเจียน, ท้องผูก, ตื่นเต้น, นอนหลับยาก, หรือมีประจำเดือนออกมาก อีกทั้งในกรณีหายากก็ยังมีรายงานความเสียหายกับไตที่เชื่อมโยงกับโคกกระสุนเช่นกัน ส่วนข้อมูลความปลอดภัยของการใช้โคกกระสุนในระยะยาวยังคงไม่ชัดเจน

การรับประทานผลโคกกระสุนที่ปกคลุมไปด้วยหนาวถูกจัดว่าไม่ปลอดภัยเนื่องจากมีรายงานพบปัญหาร้ายแรงที่ปอดที่เชื่อมโยงกับการรับประทานผลจากพืชชนิดนี้

คำเตือนและข้อควรระวังเป็นพิเศษ:

สตรีมีครรภ์และแม่ที่ต้องให้นมบุตร: การทานโคกกระสุนระหว่างตั้งครรภ์ถูกจัดว่าอาจจะไม่ปลอดภัย จากการวิจัยกับสัตว์พบว่าโคกกระสุนอาจส่งผลเสียต่อพัฒนาการของตัวอ่อนได้ แต่ ณ ตอนนี้ก็ยังไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับความปลอดภัยของการใช้โคกกระสุนระหว่างให้นมบุตร ผู้หญิงในกลุ่มทั้งสองจึงไม่ควรใช้โคกกระสุนระหว่างมีครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร

เบาหวาน: โคกกระสุนอาจลดระดับน้ำตาลในเลือดลงได้ โดยอาจต้องมีการปรับเปลี่ยนยาสำหรับเบาหวานตามคำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญ

การผ่าตัด: โคกกระสุนอาจส่งผลต่อระดับความดันและน้ำตาลในเลือดได้ ซึ่งการรบกวนเช่นนี้อาจส่งผลต่อการควบคุมความดันโลหิตและน้ำตาลในเลือดระหว่างและหลังจากผ่าตัดได้ ดังนั้นควรหยุดใช้โคกกระสุนก่อนเข้ารับการผ่าตัดอย่างน้อย 2 สัปดาห์

การใช้โคกกระสุนร่วมกับยาชนิดอื่น

ใช้โคกกระสุนร่วมกับยาเหล่านี้ด้วยความระมัดระวัง

• ลิเทียม (Lithium) กับโคกกระสุน

ลิเทียมอาจมีผลคล้ายยาระบาย ดังนั้นการทานโคกกระสุนอาจลดความสามารถในการกำจัดลิเทียมของร่างกายลงจนอาจทำให้มีลิเทียมตกค้างในร่างกายมากขึ้นจนส่งผลให้เกิดผลข้างเคียงร้ายแรงได้ ควรปรึกษาผู้ดูแลด้านสุขภาพของคุณหากคุณกำลังใช้ลิเทียมและต้องการทานโคกกระสุนก่อน โดยอาจต้องมีการปรับเปลี่ยนปริมาณลิเทียมที่คุณใช้ตามความจำเป็น

• ยาสำหรับโรคเบาหวาน (Antidiabetes drugs) กับโคกกระสุน

โคกกระสุนอาจลดระดับน้ำตาลในเลือดลง โดยยาสำหรับเบาหวานเองก็ถูกใช้เพื่อลดระดับน้ำตาลในเลือดลง ดังนั้นการทานโคกกระสุนร่วมกับยาเบาหวานอาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดตกลงต่ำเกินไปได้ จึงควรเฝ้าระวังระดับน้ำตาลในเลือดของตนเองอย่างใกล้ชิด ซึ่งอาจต้องมีการปรับเปลี่ยนปริมาณยาเบาหวานตามความจำเป็น ตัวอย่างยาสำหรับเบาหวานมีทั้ง glimepiride (Amaryl), glyburide (DiaBeta, Glynase PresTab, Micronase), insulin, pioglitazone (Actos), rosiglitazone (Avandia), chlorpropamide (Diabinese), glipizide (Glucotrol), tolbutamide (Orinase), และอื่น ๆ

ปริมาณยาที่ใช้

ขนาดยาที่เหมาะสมสำหรับโคกกระสุนนั้นจะขึ้นอยู่กับหลาย ๆ ปัจจัย เช่นอายุ, สุขภาพ, และภาวะสุขภาพอื่น ๆ ของผู้ใช้ ซึ่ง ณ ขณะนี้ยังคงขาดแคลนข้อมูลทางวิทยาศาสตร์มาชี้ชัดปริมาณที่เหมาะสมของโคกกระสุน ดังนั้นต้องพึงจำไว้ว่าแม้จะเป็นผลิตภัณฑ์ที่ผลิตจากธรรมชาติก็ไม่จำเป็นต้องปลอดภัยทุกครั้ง พยายามปฏิบัติตามคำแนะนำบนฉลากยาและปรึกษากับเภสัชกร, แพทย์, หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพท่านอื่นก่อนใช้โคกกระสุนทุกครั้ง