ผ่าถุงน้ำหรือฝีต่อมบาร์โธลิน (ฝีปากช่องคลอดหรือฝีอวัยวะเพศหญิง)
พบได้บ่อยมาก! ควรรีบรักษาก่อนฝีแตก เพราะเชื้อโรคอาจเข้าสู่กระแสเลือดได้
ไม่อยากเป็นซ้ำต้องวิธีนี้ ผ่าตัดต่อมบาร์โธลินช่วยลดโอกาสเป็นซ้ำได้ดี
ฝีแตกเองก็ควรปรึกษาคุณหมอ เพราะว่าส่วนใหญ่ยังมีเชื้อโรคอยู่ ทำให้เป็นใหม่ซ้ำๆ อาจลามไปที่อื่นได้
ผ่าที่โรงพยาบาลเอกชนผ่าน HDcare ราคาดีมาก เริ่มแค่ 13,500 เท่านั้น
รายละเอียด
HDcare สรุปให้
อาการแบบนี้ต้องผ่าไหม? ผ่าที่ไหนดี? ค่าใช้จ่ายเท่าไหร่?
กังวลอะไร มีคำถามแบบไหน HDcare จัดการให้ตลอดการรักษา
ทำนัดปรึกษาทีมแพทย์ของ HDcare วันนี้
ถุงน้ำบาร์โธลิน หรือเรียกให้เข้าใจง่ายว่า ฝีที่อวัยวะเพศหญิง เกิดจากการอุดตัน ทำให้หลั่งเมือกไม่ได้ และสะสมจนบวมกลายเป็นถุงน้ำ
- รีบรักษาก่อนฝีจะแตก เสี่ยงติดเชื้อในกระแสเลือด
- ถ้าฝีแตกเองก็ต้องรีบรักษา เพราะอาจจะยังมีเชื้อทำให้เป็นฝีซ้ำๆ หรือลุกลามไปอวัยวะอื่น ทำให้รักษายากและซับซ้อนกว่าเดิม
- หลังผ่าตัดอาจเป็นซ้ำได้ ควรตรวจภายในและตรวจโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์เป็นประจำทุกวัน และสวมถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์
ถุงน้ำบาร์โธลินขนาดใหญ่ จะต้องรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดเท่านั้น
ฟังคุณหมอตอบเรื่องฝีบาร์โธลินเลย!
ดูรีวิวคนไข้สั้นๆ ไม่ถึง 1 นาที แล้วจะรู้ว่า...
ทำไม 5,000+ คน ถึงเลือกผ่าตัดกับ HDcare
รู้จักโรคนี้
ต่อมบาร์โธลิน (Bartholin Gland) เป็นต่อมที่อยู่บริเวณข้างซ้ายและข้างขวาของรอยต่อข้างในแคม ลักษณะคล้ายเม็ดถั่ว ทำหน้าที่ผลิตสารคัดหลั่งในช่องคลอด
โดยปกติจะไม่สามารถคลำเจอได้ แต่หากเกิดความผิดปกติกับต่อมบาร์โธลินจนทำให้เกิดการอักเสบ จนกลายเป็นก้อนบวมขึ้นมา
ต่อมบาร์โธลิน (Bartholin's Cyst) หรืออาจเรียกว่าฝีต่อมบาร์โธลิน ฝีปากช่องคลอด หรือฝีอวัยวะเพศหญิง เป็นหนึ่งในอาการผิดปกติของต่อมบาร์โธลิน เกิดจากต่อมบาร์โธลินข้างใดข้างหนึ่งเกิดการอุดตัน ทำให้สารคัดหลั่งที่ผลิตขึ้นมาสะสมจนทำให้เกิดอาการบวมและกลายเป็นถุงน้ำ
พอเกิดต่อมบาร์โธลิน จะทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อจนทำให้เกิดการอักเสบ บวม แดง ปวด และเป็นหนอง บางคนอาจติดเชื้อลุกลามไปที่เนื้อเยื่อส่วนลึกขึ้น และลามไปยังอวัยวะใกล้เคียง ทำให้รักษาได้ยากและมีความซับซ้อน
ปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุที่ทำให้ต่อมบาร์โธลินเกิดการอุดตันแน่ชัด แต่คาดว่าเกี่ยวข้องกับปัจจัยเหล่านี้
- การเจริญเติบโตผิดปกติของผิวหนัง
- การได้รับบาดเจ็บ หรือระคายเคือง เช่น สวมกางเกงที่คับและรัดเป้าจนเกินไป หรือชอบปั่นจักรยานบ่อยๆ
- ผลข้างเคียงจากการเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น หนองในแท้ หนองในเทียม
- การติดเชื้ออีโคไล (E. coli) หรือแบคทีเรียชนิดอื่นๆ
สัญญาณที่ต้องตรวจ
ถ้าคลำเจอก้อนที่ปากช่องคลอด อาจเจ็บหรือไม่เจ็บก็ได้ ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและรักษาให้เร็วที่สุด เพราะต่อมบาร์โธลินในระยะแรกมีขนาดเล็ก สามารถรักษาด้วยการกินยาปฏิชีวนะได้
ถ้าปล่อยทิ้งไว้จนทำให้ถุงน้ำบาร์โธลินใหญ่ขึ้น จะทำให้เกิดการอักเสบรุนแรง มีหนอง แสบร้อน เป็นไข้หนาวสั่น และปวดอย่างรุนแรง แพทย์จำเป็นที่จะต้องรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดแทน
ตรวจโรคนี้อย่างไรได้บ้าง
ผู้หญิงที่มีเพศสัมพันธ์แล้วทุกวัย หรือหญิงที่อายุมากกว่า 30 ปี ควรตรวจภายในเป็นประจำทุกปี
รักษาโรคนี้ได้วิธีไหนบ้าง
- ถุงน้ำบาร์โธลินที่มีขนาดเล็ก แพทย์อาจให้กินยาแก้อักเสบฆ่าเชื้อโรค (ยาปฏิชีวนะ)
- ถ้าถุงน้ำบาร์โธลินที่มีขนาดใหญ่ จะต้องรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดเท่านั้น
สัญญาณที่ต้องผ่าตัด
- คลำเจอก้อนที่ปากช่องคลอด
- มีอาการเจ็บระหว่างขา ขณะทำกิจกรรมในชีวิตประจำวัน
- การอักเสบจะทำให้ฝีแตก มีหนองออกมา เสี่ยงต่อการติดเชื้อมากขึ้น
รู้จักการผ่าตัดนี้
การผ่าและเย็บถุงน้ำบาร์โธลิน (Marsupialization) แพทย์จะผ่าตัดเปิดปากถุงน้ำออก เพื่อเอาสารคัดหลั่งและหนองออกให้หมด หลังจากนั้นจะเย็บผนังต่อมบาร์โธลินเข้ากับชั้นผิวหนัง ซึ่งจะช่วยให้รูเปิดของต่อมไม่เกิดการอุดตันซ้ำ ร่วมกับการให้ยาฆ่าเชื้อและยาแก้ปวด เป็นหัตถการผ่าตัดเล็กที่สามารถทำได้ทั้งในห้องตรวจและห้องผ่าตัด
ขั้นตอนการผ่าและเย็บถุงน้ำบาร์โธลิน
- แพทย์ระงับความรู้สึกด้วยยาชาเฉพาะที่
- แพทย์ผ่าตัดเปิดปากถุงน้ำบาร์โธลินเพื่อระบายหนองออกให้หมด แล้วใช้ไหมละลายเย็บผนังต่อมบาร์โธลินเข้ากับชั้นผิวหนัง
- ตรวจสอบความเรียบร้อยของแผล และให้ไปนอนสังเกตอาการที่ห้องพักฟื้นประมาณ 1-2 ชม. ถ้าไม่มีอาการผิดปกติก็กลับไปพักฟื้นที่บ้านได้
ถ้ารักษาด้วยการผ่าและเย็บถุงน้ำบาร์โธลินแล้วไม่เห็นผล คนไข้ยังมีอาการผิดปกติแพทย์จะแนะนำให้ผ่าตัดเอาต่อมบาร์โธลินออก ซึ่งเป็นวิธีรักษาที่จะต้องทำในห้องผ่าตัดเท่านั้น
ขั้นตอนการผ่าตัดเอาต่อมบาร์โธลินออก
- วิสัญญีแพทย์ระงับความรู้สึกให้คนไข้
- แพทย์ผ่าตัดเปิดแผลเหนือถุงน้ำบาร์โธลิน แล้วตัดเอาต่อมบาร์โธลินทั้งหมดออก จากนั้นจะเย็บแผลด้วยไหมละลายให้เรียบร้อย
- แพทย์จะตรวจสอบความเรียบร้อยของแผลผ่าตัด ถ้าไม่มีอาการผิดปกติก็ไปที่ห้องพักฟื้นได้
การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด
- แจ้งให้แพทย์ทราบถึงภาวะสุขภาพทั้งหมด รวมถึงยาหรืออาหารเสริมที่กินเป็นประจําเพราะอาจมีผลต่อการผ่าตัด แพทย์อาจให้หยุดยาหรืออาหารเสริมบางอย่าง
- งดสูบบุหรี่และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- ควรพาญาติหรือเพื่อนมาในวันผ่าตัด
- ควรเตรียมผ้าอนามัยไปด้วย เพราะอาจมีเลือดออกเล็กน้อยหลังจากผ่าตัด
การดูแลหลังผ่าตัด
ผ่าและเย็บถุงน้ำบาร์โธลินต้องพักฟื้นนานเท่าไหร่?
- หลังผ่าและเย็บถุงน้ำบาร์โธลินสามารถกลับไปพักฟื้นที่บ้านได้
- ถ้าตัดต่อมบาร์โธลินจะต้องพักฟื้นที่ รพ. ประมาณ 2-3 วัน หรือขึ้นกับการประเมินจากแพทย์
การดูแลหลังผ่าและเย็บถุงน้ำบาร์โธลิน
- 24 ชม. หลังผ่าตัด ควรงดกิจกรรมที่ทำให้เกิดการกระแทกบริเวณแผลผ่าตัด เช่น การปั่นจักรยาน หรือการนั่งคร่อม
- หลังจากปัสสาวะ หรืออุจจาระแล้ว จะต้องล้างด้วยน้ำสะอาด และใช้ผ้าสะอาดเช็ดให้แห้งอย่างเบามือ โดยจะต้องเช็ดจากด้านหน้าไปด้านหลัง
- ไม่ใส่กางเกงที่รัดแน่นจนเกินไป
- กินยาแก้ปวด และยาปฏิชีวนะให้ครบตามที่แพทย์สั่ง
- งดสวนล้างช่องคลอด การแช่ในอ่างอาบน้ำ คูคลอง ทะเล หรือการว่ายน้ำ เพราะเสี่ยงทำให้เกิดแผลติดเชื้อได้
- งดการออกกำลังกายหนัก และการซาวน่า อย่างน้อย 2 สัปดาห์ หรือจนกว่าแพทย์จะสั่ง
- งดการมีเพศสัมพันธ์ อย่างน้อย 7-14 วัน หรือจนกว่าแพทย์จะสั่ง
ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น
- ความเสี่ยงทั่วไปที่พบได้จากการผ่าตัด เช่น การติดเชื้อ แพ้ยาชา อาการชา บวมช้ำ เลือดออก หรือเลือดคลั่ง
- 3-5 วันแรก อาจมีเลือดออกบริเวณแผลผ่าตัดเล็กน้อย โดยจะมีลักษณะเป็นสีแดงจางๆ
- หากมีอาการผิดปกติ เช่น มีไข้สูง ปวดบริเวณแผลผ่าตัดรุนแรง มีเลือดออกจากแผลผ่าตัดในปริมาณมาก จะต้องไปพบแพทย์ทันทีโดยที่ไม่ต้องรอวันนัดหมาย
พ.ต.ท.ดร.นพ. สุธรรม สุธาพร (ว.41974)
สูตินรีแพทย์เฉพาะทางเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์
ข้อมูลของแพทย์
- แพทยศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (เกียรตินิยมอันดับ 1)
- สูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา
- อนุสาขาเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์
- ปริญญาโท เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ มหาวิทยาลัยนอตติงแฮม ประเทศอังกฤษ (เกียรตินิยม)
- ปริญญาเอก สูติศาสตร์และนรีเวชวิทยาด้านการเจริญพันธุ์ มหาวิทยาลัยนอตติงแฮม ประเทศอังกฤษ
นพ. ศรุฒก์ กิจอันเจริญ (ว.40283)
สูตินรีแพทย์ต่อยอดผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวช
ข้อมูลของแพทย์
- สูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา, King Chulalongkorn Memorial Hospital
- International fellowship: การผ่าตัดทางนรีเวชผ่านกล้องทางหน้าท้อง (Gynecologic endoscopic surgery), Pius Hospital, University of Oldenburg, Germany
พญ. เบญจมาศ กิจนิธี (ว.45292)
สูตินรีแพทย์ ต่อยอดผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวช
ข้อมูลอื่นของแพทย์
- แพทยศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยมหิดล
- วุฒิบัตรสาขาสูตินรีวิทยา
- ประกาศนียบัตรการผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวช