ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับการตรวจหาเชื้อ HIV

เชื้อเอชไอวี (Human Immunodeficiency Virus: HIV) เป็นเชื้อไวรัสที่สามารถติดต่อจากคนหนึ่งไปยังอีกคนหนึ่งได้ทางเลือด ทางเพศสัมพันธ์ และจากมารดาสู่ทารก แล้วกระจายผ่านเม็ดเลือดขาวไปตามอวัยวะต่างๆ ทำลายเซลล์เม็ดเลือดขาว (CD4) ที่ทำหน้าที่ป้องกันร่างกายจากการติดเชื้อ เมื่อเซลล์เม็ดเลือดขาวและระบบภูมิคุ้มกันถูกเชื้อ HIV ทำลาย ก็จะทำให้ร่างกายอ่อนแอจนติดเชื้อและเจ็บป่วยได้ง่าย

ความแตกต่างระหว่างเอชไอวีและเอดส์
เอชไอวี เป็นเชื้อไวรัส ส่วนเอดส์ (Acquired Immune Deficiency Syndrome: AIDS) เป็นกลุ่มอาการของโรคที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเอชไอวี ซึ่งผู้ที่ติดเชื้อเอชไอวีไม่จำเป็นต้องเป็นโรคเอดส์เสมอไป

โดยทั่วไปหากติดเชื้อเอชไอวีและไม่ได้รับการดูแลรักษา เชื้อมักใช้เวลาประมาณ 10 ปีที่จะพัฒนาไปเป็นโรคเอดส์ แต่ถึงแม้จะยังไม่เป็นโรคเอดส์ ผู้ที่มีเชื้อเอชไอวีจะสามารถแพร่เชื้อสู่บุคคลอื่นได้แม้จะยังไม่มีอาการ

สาเหตุหลักของการติดเชื้อเอชไอวี

• การร่วมเพศกับผู้ที่มีเชื้อเอชไอวีโดยไม่ใส่ถุงยางอนามัย
• การรับเชื้อทางเลือด แบ่งเป็น 2 กรณีคือ การใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน และการรับเลือดมาจากการผ่าตัด หรือเพื่อรักษาโรคเลือดบางชนิด
• การติดต่อผ่านแม่สู่ลูก จึงควรตรวจเลือดก่อนแต่งงาน

ปัจจัยที่ทำให้ติดเชื้อเอชไอวี

• ปริมาณเชื้อที่ได้รับ โดยจะพบเชื้อมากที่สุดในเลือด น้ำอสุจิ และน้ำหล่อลื่นในช่องคลอด
• บาดแผล เชื้อเอชไอวีสามารถเข้าสู่ร่างกายทางบาดแผลได้ง่าย
• ความถี่ในการสัมผัสเชื้อ กลุ่มที่มีความเสี่ยงคือ นักวิจัยที่ต้องทำการทดลองเกี่ยวกับเชื้อเอชไอวี
• สุขภาพของผู้รับเชื้อ หากสุขภาพอ่อนแอก็มีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย

การตรวจเอชไอวีมีวิธีไหนบ้าง?

• Anti-HIV Test จะตรวจหาแอนติบอดี้ที่จำเพาะต่อเชื้อเอชไอวี โดยสามารถตรวจพบได้หลังการติดเชื้อประมาณ 3-4 สัปดาห์ เป็นวิธีที่นิยมใช้ในปัจจุบัน
• NAT หรือ Nucleic Acid Test จะตรวจหาสารพันธุกรรมของเชื้อเอชไอวี สามารถตรวจการติดเชื้อได้ตั้งแต่ 3-7 วันหลังการติดเชื้อ เป็นวิธีที่มีความไวมากที่สุด ให้ผลชัดเจนกว่าการตรวจแบบ Anti-HIV
• Rapid HIV Test เป็นการตรวจคัดกรองเชื้อเอชไอวีเบื้องต้นชนิดเร็ว รอผลเพียง 20-30 นาที แต่หากผลตรวจเป็นบวกหรือพบเชื้อ ผู้ตรวจต้องตรวจซ้ำอีกครั้งเพื่อยืนยันว่าติดเชื้อจริงหรือไม่ ด้วยวิธีตรวจแบบ Anti-HIV Test หรือ NAT ขึ้นอยู่กับระยะเวลาที่ได้รับเชื้อมา