ยา Rhodiola - ข้อมูล ข้อบ่งใช้ ผลข้างเคียง

ข้อมูลภาพรวมของโรดิโอลา

โรดิโอลา (Rhodiola) คือต้นไม้ชนิดหนึ่งที่มีการนำรากไปใช้ทำยาเพื่อรักษาภาวะมากมาย แต่ ณ ปัจจุบันยังคงไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์มาชี้ชัดว่าสรรพคุณใดที่มีประสิทธิภาพจริง ๆ

โรดิโอลาถูกใช้กันอย่างแพร่หลายในการบำรุงกำลัง, ความทนทาน, ความแข็งแรง, และสมรรถภาพของจิตใจ และยังถูกใช้เป็น “อแดปโทเจน” (adaptogen) เพื่อช่วยให้ร่างกายปรับตัวและต่อสู้กับความเครียดทางร่างกาย, เคมี, และสภาพแวดล้อม

โรดิโอลาเป็นพืชท้องถิ่นแถบอาร์กติกของยุโรป, เอเชีย, และอลาสก้า นับว่าเป็นพืชที่ใช้ทำยาที่มีประวัติอันยาวนานในประเทศไอส์แลนด์, สวีเดน, ฝรั่งเศส, รัสเซีย, และกรีซ โดยมีข้อมูลว่าแพทย์ชาวกรีซได้ใช้พืชชนิดนี้ในช่วงยุคก่อนคริสตกาลเสียอีก

โรดิโอลาออกฤทธิ์อย่างไร?

สารสกัดจากโรดิโอลาอาจช่วยป้องกันเซลล์จากความเสียหาย, ควบคุมการเต้นของหัวใจ, และเสริมสร้างความสามารถในการเรียนรู้และความจำ

การใช้และประสิทธิภาพของโรดิโอลา

ภาวะที่ยังคงขาดหลักฐานว่าใช้โรดิโอลารักษาได้หรือไม่

• เมาที่สูง (Altitude sickness) งานวิจัยแสดงให้เห็นว่าการทานโรดิโอลาสี่ครั้งต่อวันนาน 7 วันไม่ได้ช่วยเพิ่มออกซิเจนในเลือดหรือภาวะเครียดจากออกซิเดชัน (oxidative stress) ในผู้ที่ประสบกับภาวะเมาที่สูง
• เพิ่มประสิทธิภาพการออกกำลังกาย ยังคงมีหลักฐานเกี่ยวกับประสิทธิผลของโรดิโอลาในเรื่องการเพิ่มศักยภาพการออกกำลังกายอยู่ โดยทั่วไปแล้วโรดิโอลาอาจช่วยเรื่องนี้ได้ในระยะสั้นเท่านั้น อย่างไรก็ตามไม่ว่าจะเป็นการใช้ในระยะสั้นหรือระยะยาว โรดิโอลาก็ไม่อาจช่ยเพิ่มการทำงานของกล้ามเนื้อหรือลดความเสียหายที่กล้ามเนื้อจากการออกกำลังกายแต่อย่างใด
• มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ งานวิจัยกล่าวว่าโรดิโอลาอาจส่งผลดีต่อโรคมะเร็งกระเพาะปัสสาวะบ้าง แต่โรดิโอลาอาจไม่สามารถลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคซ้ำได้
• ภาวะซึมเศร้า (Depression) งานวิจัยแสดงให้เห็นว่าการทานสารสกัดจากโรดิโอลาอาจลดอาการจากโรคซึมเศร้าของผู้ป่วยภาวะซึมเศร้าชนิดอ่อนถึงค่อนข้างรุนแรงได้หลังการรักษา 6 สัปดาห์
• ความเสียหายที่หัวใจจากยา epirubicin งานวิจัยกล่าวว่าการทานสารสกัดตัวยาโรดิโอลาที่เรียกว่า salidroside เริ่มจากหนึ่งสัปดาห์ก่อนการทำเคมีบำบัดและต่อเนื่องตลอดการรักษาเคมีอาจสามารถลดความเสียหายที่หัวใจจากการบำบัดเคมีด้วยยา epirubicin ได้
• ความเหนื่อยล้า งานวิจัยกล่าวว่าโรดิโอลาอาจลดความเหนื่อยล้าที่เกิดในสถานการณ์เครียดได้ โดยการรับประทานสารสกัดโรดิโอลาอาจลดความเหนื่อยล้าและเพิ่มความรู้สึกดีของเด็กนักเรียนที่ต้องเข้าสอบ, คนงานกะกลางคืน, และทหารที่มีการนอนหลับผิดเวลาได้ อีกทั้งสารสกัดจากโรดิโอลายังอาจลดความเหนื่อยล้าทางสมองของนักศึกษามหาวิทยาลัยชั้นปีที่หนึ่งได้ แต่ ณ ขณะนี้ยังคงมีหลักฐานเกี่ยวกับการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ประกอบด้วยสารสกัดโรดิโอลา, สารสกัดจากซิแซนดราเบอร์รี่, และสารสกัดจากโสมไซบีเรียในเรื่องประสิทธิภาพทางสมองของผู้ที่เหนื่อยล้าจากการงานที่ขัดแย้งกันอยู่ ส่วนงานวิจัยอื่น ๆ กลับแสดงให้เห็นว่าสารสกัดประเภทนี้กลับไม่ได้มีสรรพคุณเช่นนี้
• ภาวะวิตกกังวล (Anxiety) มีหลักฐานกล่าวว่าสารสกัดจากโรดิโอลาอาจลดภาวะวิตกกังวลหรือภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยโรควิตกกังวลทั่วไป (generalized anxiety disorder) ได้
• ความเครียด งานวิจัยแสดงให้เห็นว่าการทานสารสกัดโรดิโอลาก่อนอาหารเช้าและอาหารเที่ยงสามารถลดอาการเครียดจากการใช้ชีวิตได้
• ชะลอวัย
• มะเร็ง
• เบาหวาน (Diabetes)
• สูญเสียการได้ยิน
• คอเลสเตอรอลสูง
• บำรุงกำลัง
• หัวใจเต้นผิดปรกติ
• ปัญหาทางเพศ
• ภาวะหัวใจผิดปรกติจากความเครียด
• ภาวะสุขภาพอื่น ๆ

จำเป็นต้องรวบรวมหลักฐานให้มากขึ้นเพื่อให้ข้อมูลด้านประสิทธิผลของโรดิโอลาเพิ่มเติม

ผลข้างเคียงและความปลอดภัยของโรดิโอลา

โรดิโอลาถูกจัดว่าอาจจะปลอดภัยเมื่อรับประทานในระยะเวลาสั้น ๆ โดยการทานสารสกัดโรดิโอลาสองครั้งต่อวันนาน 6-10 สัปดาห์ถูกนับว่ามีความปลอดภัย ส่วนความปลอดภัยในการใช้ระยะยาวนั้นยังคงไม่แน่ชัด โรดิโอลาอาจทำให้เกิดอาการวิงเวียน, ปากแห้ง, หรือเพิ่มการผลิตน้ำลายมากขึ้นได้

คำเตือนและข้อควรระวังเป็นพิเศษ:

สตรีมีครรภ์และแม่ที่ต้องให้นมบุตร: ณ ขณะนี้ยังคงขาดแคลนข้อมูลที่น่าเชื่อถือเกี่ยวกับความปลอดภัยจากการใช้โรดิโอลาในกลุ่มผู้หญิงที่ต้องให้นมบุตรกับผู้มีครรภ์ ดังนั้นคนในกลุ่มดังกล่าวควรเลี่ยงใช้โรดิโอลาเพื่อความปลอดภัย

 โรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง: โรดิโอลาอาจกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันขึ้น ซึ่งทางทฤษฎีแล้วโรดิโอลาอาจทำให้โรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเองอย่างโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (multiple sclerosis (MS)), โรคข้อต่อรูมาตอยด์อักเสบ (rheumatoid arthritis (RA)), และโรคอื่น ๆ ทรุดหนักขึ้นได้ 

เบาหวาน: โรดิโอลาอาจลดระดับน้ำตาลในลือดลงได้ โดยอิงจากทฤษฎีแล้วโรดิโอลาอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการตกลงของน้ำตาลในเลือดจนต่ำเกินไป โดยเฉพาะกับผู้ป่วยที่ต้องใช้ยาอินซูลินหรือยาเบาหวานอื่น ๆ 

ความดันโลหิตต่ำ: โรดิโอลาอาจลดความดันโลหิตลงได้ ตามทฤษฎีแล้วโรดิโอลาอาจทำให้ความดันโลหิตต่ำเกินไปโดยเฉพาะกับผู้ที่มีปัญหาความดันต่ำอยู่แล้ว

การใช้โรดิโอลาร่วมกับยาชนิดอื่น

ณ ขณะนี้ยังไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับปฏิสัมพันธ์ของโรดิโอลา

ผู้ใหญ่

ขนาดยาที่เหมาะสมสำหรับโรดิโอลานั้นจะขึ้นอยู่กับหลาย ๆ ปัจจัย เช่นอายุ, สุขภาพ, และภาวะสุขภาพอื่น ๆ ของผู้ใช้ ซึ่ง ณ ขณะนี้ยังคงขาดแคลนข้อมูลทางวิทยาศาสตร์มาชี้ชัดปริมาณที่เหมาะสมของโรดิโอลา ดังนั้นต้องพึงจำไว้ว่าแม้จะเป็นผลิตภัณฑ์ที่ผลิตจากธรรมชาติก็ไม่จำเป็นต้องปลอดภัยทุกครั้ง พยายามปฏิบัติตามคำแนะนำบนฉลากยาและปรึกษากับเภสัชกร, แพทย์, หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพท่านอื่นก่อนใช้โรดิโอลาทุกครั้ง