ยา Benzonatate - ข้อมูล ข้อบ่งใช้ ผลข้างเคียง

(ยานี้ปัจจุบันไม่มีขายในประเทศไทย - ณ เดือน ก.ค. 2561)

Benzonatate เป็นชื่อสามัญของยาที่มีชื่อทางการค้าว่า Tessalon (ลักษณะ Gelcap เรียกกันว่า Tessalon Perles) เป็นยากลุ่มแก้ไอไม่เสพติด

Benzonatate ควบคุมอาการไอโดยกดหรือทำให้หลอดลมและปอดมีอาการชา Benzonatate จะมีโครงสร้างเหมือนยาชาบางตัว เช่น procaine, tetracaine และ lidocaine ซึ่งทำให้ผิวหนัง กล้ามเนื้อ และฟันมีอาการชาก่อนการผ่าตัด . Tessalon ได้รับการอนุมัติให้จำหน่ายโดย USFDA ในปี ค.ศ. 1958 โดยยาตัวนี้ผลิตโดยบริษัท Pfizer

ข้อควรระวังของ Benzonatate

มีข้อกำหนดโดย FDA ว่าให้วางห่างจากมือเด็กเพื่อป้องกันภาวะได้รับยาเกินขนาดและเสียชีวิต ซึ่งอาจเกิดจากลักษณะแคปซูลที่มีสีสันสวยงาม มีผู้พบอาการแพ้ยาคือเกิดอาการเกร็งที่ลำคอ ทำให้หายใจลำบาก และความดันลดลงอย่างรวดเร็ว ไม่ควรเคี้ยวหรือดูด Benzonatate เพราะอาจเป็นอันตรายถึงตายได้ Benzonatate อาจทำให้เกิดอาการสับสน เห็นภาพหลอน หรือมีพฤติกรรมแปลก ๆ

การใช้ Benzonatate ในหญิงตั้งครรภ์

Benzonatate จัดเป็นยาหมวด Pregnancy Category C ซึ่งไม่เหมาะกับการใช้ในหญิงมีครรภ์ แต่ไม่มีการศึกษาเรื่องระดับยาในน้ำนม จึงไม่แน่ใจว่าสามารถใช้ยาในหญิงให้นมบุตรได้หรือไม่ ?

อาการข้างเคียงทั่วไปของ Benzonatate

แจ้งให้แพทย์ทราบหากพบผลข้างเคียงใด ๆ ต่อไปนี้

• ง่วงนอน
• คลื่นไส้และอาเจียน
• อาการท้องผูก
• ผื่น
• มีอาการคันที่ผิวหนัง
• ภาวะกรดไหลย้อน/ปวดท้อง
• คัดจมูก

ผลข้างเคียงที่ร้ายแรงและปฏิกิริยาต่อยาอื่น

ปรึกษาแพทย์ทันทีถ้าคุณพบอาการใด ๆ ต่อไปนี้

• เหนื่อยมากหรือง่วงซึม
• เวียนหัว
• กระวนกระวาย
• ตัวสั่น
• สับสน
• ปวดหัว
• รู้สึกหนาว
• เริ่มเห็นภาพหลอน
• มีภาวะหลอดอาหารสั่นผิดปกติ ทำให้มีปัญหาในการกลืนกินโดยเฉพาะการกลืนยาที่มีขนาดใหญ่กว่า 200 มิลลิกรัม
• หายใจลำบาก
• เจ็บและชาหน้าอก
• แสบตา

ปฏิกิริยาต่อยาอื่นของ Benzonatate

ปัจจุบันยังไม่มีการศึกษาที่ชัดเจนถึงปฏิกิริยาต่อยาอื่นของBenzonatate แต่มีการคาดการณ์ว่าน่าจะมีปฏิกิริยารุนแรงกับยาแก้ปวดและยาชาบางตัว ควรแจ้งแพทย์เกี่ยวกับยา สมุนไพร หรืออาหารเสริมที่คุณใช้ประจำ

การใช้ Benzonatate ร่วมกับเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

Benzonatate อาจมีผลต่อระบบประสาทและทำให้เกิดอาการง่วงนอน  ไม่ควรดื่มแอลกอฮอล์ในขณะที่มีการใช้ยาตัวนี้

ขนาดการใช้ยา Benzonatate

รูปแบบยา

• แคปซูล 100 มิลลิกรัม และ 200 มิลลิกรัม  กิน 1-3 ครั้งต่อวัน
• กลืนทั้งแคปซูลตามด้วยน้ำสะอาด  1 แก้ว ไม่ควรเคี้ยว ดูด หรือบดแคปซูล
• หากแพทย์กำหนดให้กินขนาด 200 มิลลิกรัม แต่คุณมีปัญหาในการกลืนแคปซูลขนาดใหญ่ อาจเปลี่ยนเป็นกินขนาด 100 มิลลิกรัม 2 เม็ดแทน และควรแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยา
• ไม่ควรใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 10 ปี

การได้รับยา Benzonatate เกินขนาด

การได้รับยา benzonatate เกินขนาดอาจก่อให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้อย่างเฉียบพลันทั้งในผู้ใหญ่และเด็ก  จึงควรพบแพทย์ฉุกเฉินทันที อาการที่เกิดจากการได้รับยาเกินขนาดอาจเกิดขึ้นภายใน 15 ถึง 20 นาที และอาจถึงแก่ชีวิต อาการที่เกิดจากยาเกินขนาดอาจรวมถึง

• กระวนกระวาย
• สูญเสียหรือมีการเปลี่ยนแปลง
• การมองเห็น
• สูญเสียความจำ
• เวียนหัว
• ตัวสั่นหรือชัก
• เดินไม่ได้
• มีความลำบากในการพูด
• ภาวะหมดสติ
• อาการมึนงง ชัก หรือโคม่า
• หัวใจวาย
• ชาหรือรู้สึกเสียวตามใบหน้า ลิ้น ปาก หรือลำคอ
• มีอาการตึงหรือปวดคอ
• คลื่นไส้อาเจียน
• หายใจผิดปกติ

หากคุณมีอาการชาหรือรู้สึกเสียวตามใบหน้า ลิ้น ปากหรือลำคอ คุณไม่ควรดื่มหรือกินเพื่อให้อาการชาหายไป และควรรีบไปพบแพทย์ฉุกเฉินทันที

กรณีลืมกินยา Benzonatate

ควรกินยา benzonatate ตามกำหนด หากลืมกิน benzonatate ให้รอกินยามื้อต่อไปในปริมาณปกติ ไม่ควรกินยาสองเท่าของปริมาณปกติ

การใช้ยาแก้ไอในประเทศไทย

ยาแก้ไอที่มีใช้กันทั่วไปสามารถแบ่งออกได้เป็นสามกลุ่ม ได้แก่

• ยาแก้ไอที่กดการไอที่ระบบประสาทส่วนกลาง เช่น dextromethorphan และ codeine
• ยาแก้ไอที่ออกฤทธิ์บริเวณทางเดินหายใจ เช่น benzonatate
• ยาละลายเสมหะ เช่น guaifenesin นอกจากนั้นยังมีผลิตภัณฑ์ที่ช่วยบรรเทาอาการระคายคอ เช่น เมนทอลและน้ำผึ้ง

ถึงแม้ว่ายาและผลิตภัณฑ์ดังกล่าวจะถูกใช้อย่างแพร่หลาย แต่มีการศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับประสิทธิภาพเพียงไม่กี่ชิ้นเท่านั้น เช่น การศึกษาการใช้ Dextromethorphan ในเด็กเมื่อเปรียบเทียบการใช้ Dextromethorphan กับการใช้ยาหลอก ไม่พบความแตกต่างทางคลินิกในการบรรเทาอาการไอ

รวมถึงการศึกษาโดยการเพิ่มขนาดยาก็ไม่พบความแตกต่างทางคลินิกเช่นกัน และการศึกษาในผู้ใหญ่ที่ป่วยด้วยการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างก็ไม่พบประโยชน์ของการรับประทาน dextromethorphan หรือ codeine

ส่วนการศึกษาการใช้ Benzonatate พบว่าช่วยบรรเทาอาการไอได้เฉพาะกลุ่มคนไข้มะเร็งเท่านั้น การใช้ Benzonatate จึงไม่ใช่ตัวเลือกที่ดีนักสำหรับการบรรเทาอาการไอทั่ว ๆ ไป ในขณะที่การศึกษาเรื่องการใช้ guaifenesin บรรเทาอาการไอที่มีเสมหะ พบว่าสามารถลดปริมาณเสมหะและความเหนียวของเสมหะได้อย่างมีนัยสำคัญ

ส่วนเมนทอลชนิดพ่นแก้ไอช่วยลดอาการระคายคอโดยให้ความรู้สึกเย็น จากการศึกษาเรื่องใช้เมนทอลชนิดพ่นในคนไข้พบว่า มีประสิทธิภาพช่วยลดอาการระคายคอได้ ส่วนเมนทอลในรูปแบบอื่น ได้แก่ ยาอม ขี้ผึ้ง และ ครีมยังไม่มีการศึกษาด้านประสิทธิภาพ

นอกจากการใช้ยาแก้ไอแล้ว ยังมีน้ำผึ้งที่ช่วยบรรเทาอาการไอได้ การศึกษาทางคลินิกแบบสุ่มพบว่าการใช้น้ำผึ้งสามารถบรรเทาอาการไอได้ดีกว่าการใช้ยาหลอกอย่างมีนัยสำคัญ แต่ The American Academy of Pediatrics ไม่แนะนำให้ใช้น้ำผึ้งบรรเทาอาการไอในเด็กอายุต่ำกว่า 1 ปี เนื่องจากมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อโบทูลินัม (botulinum toxin) ได้มาก

จากข้อมูลการศึกษาเรื่องการใช้ยาแก้ไอในปัจจุบันที่มีอย่างจำกัดและยังไม่มีความชัดเจนในด้านประสิทธิภาพ จึงควรแนะนำให้คนไข้ดื่มน้ำสะอาดมาก ๆ อาการไอจะสามารถหายได้เองใน 1-2 สัปดาห์

นอกจากมีอาการไอร่วมกับเสมหะข้นหนืดสีเขียวเหลืองหรือมีเลือดปน มีไข้สูง เหงื่อออกตอนกลางคืน น้ำหนักตัวลดอย่างไม่มีสาเหตุ หรืออาการไอรุนแรงขึ้นหลังจากได้รับการรักษาไปแล้ว 1 สัปดาห์ อาการเหล่านี้เป็นอาการของโรคระบบทางเดินหายใจติดเชื้อรุนแรง ต้องเข้ารับการรักษาจากแพทย์อย่างทันท่วงที