กายภาพบำบัดออฟฟิศซินโดรม (Physical Therapy Office Syndrome)

ออฟฟิศซินโดรม เป็นหนึ่งในคำที่ได้ยินบ่อยมากขึ้นเรื่อยๆ ในระยะหลัง เพราะวิถีชีวิตคนจำนวนมากในปัจจุบันมักต้องนั่งทำงานหน้าคอมเป็นเวลานาน และมีแนวโน้มจะนานขึ้นจากการทำงานล่วงเวลา ทำให้นอกจากจะแช่อยู่ที่เดิมนานๆ แล้ว ยังลดเวลาออกกำลังกายลงอีกด้วย

ซ้ำร้าย หากโต๊ะทำงานที่ออฟฟิศหรือที่บ้านไม่เหมาะสมกับสรีระด้วยแล้ว ก็อาจทำให้ออฟฟิศซินโดรมกลายเป็นอาการที่น่ากลัวมากขึ้น

ในบทความนี้จะพามารู้จักออฟฟิศซินโดรมสำหรับคนที่ยังไม่เป็น สงสัยว่าจะเป็น หรือแม้แต่เป็นแล้ว ว่าจะรักษาได้อย่างไร

ออฟฟิศซินโดรมคืออะไร?

ออฟฟิศซินโดรม (Office syndrome) ไม่ใช่โรค แต่เป็นกลุ่มอาการที่พบได้บ่อยในคนทำงานออฟฟิศ ที่ใช้เวลาส่วนใหญ่นั่งอยู่หน้าคอมพิวเตอร์ ทำงานในท่าเดิมนานๆ มีความเครียดสะสม เคลื่อนไหวน้อย ไม่ค่อยลุกเดินไปไหนมาไหน ไหล่ตก หรือไหล่ห่อ จะทำให้เกิดอาการปวดตามจุดต่างๆ ของร่างกาย หากไม่รักษาหรือบรรเทา อาการเหล่านั้นก็จะค่อยๆ เป็นมากขึ้นและกลายเป็นอาการเรื้อรังในที่สุด

เมื่อดูจากข้อมูลดังกล่าว ออฟฟิศซินโดรมจึงอาจเกิดขึ้นได้ในคนที่ใช้สมาร์ทโฟน และ Tablet บ่อยเกินไป โดยอาจนั่งอยู่กับที่ไม่เคลื่อนไหว ก้มหัวจดจ่อกับโทรศัพท์นานๆ ได้เช่นกัน

อาการของออฟฟิศซินโดรม

อาการของออฟฟิศซินโดรมอาจเกิดขึ้นหลายอย่างพร้อมกัน ขึ้นอยู่กับแต่ละคน ดังนี้

• ปวดหัวไหล่ คอ และหลัง
• ปวดหัว
• ปวดข้อมือและนิ้ว
• ชาตามนิ้ว มือ และแขน
• หลังหรือสะโพกตึง
• ปวดท้อง ไม่สบายท้อง
• นอนไม่หลับ
• ตาแห้ง

กายภาพบำบัดออฟฟิศซินโดรมคืออะไร

ออฟฟิศซินโดรมสามารถรักษาได้ แต่ที่สำคัญที่สุดคือผู้ที่เป็นต้องจริงจรังและให้ความร่วมมืออย่างเต็มที่ โดยอาจเริ่มจากการปรับรูปแบบการใช้ชีวิต จัดพื้นที่ทำงานให้อยู่ในท่าทางที่เหมาะสม ปัจจุบันมีหลายสถานที่ที่มีบริการให้คำปรึกษาในการจัดโต๊ะทำงานให้เหมาะกับสรีระด้วย

นอกจากนี้บางคนอาจต้องให้ผู้เชี่ยวชาญให้คำแนะนำในการรักษาเพิ่มเติม เช่น การทำกายภาพบำบัดรักษาออฟฟิศซินโดรม ซึ่งเป็นท่าทางต่างๆ ที่คล้ายการออกกำลังกายทั่วไป โดยนักกายภาพบำบัดจะสอบถามถึงตำแหน่งที่มีอาการปวด หรือติดขัดจนเคลื่อนไหวลำบาก จากนั้นจะออกแบบการทำกายภาพบำบัดให้เหมาะสมเพื่อบรรเทาอาการบริเวณเหล่านั้น และเคลื่อนไหวได้ดีขึ้น

กายภาพบำบัดออฟฟิศซินโดรมทำอย่างไร

อย่างที่กล่าวไปข้างต้นว่ารูปแบบการทำกายภาพบำบัดของแต่ละคนอาจแตกต่างกันออกไปตามอาการ และการประเมินของนักกายภาพบำบัด อย่างไรก็ตาม ต่อไปนี้จึงเป็นเพียงตัวอย่างที่อาจพบได้ในการทำภาพบำบัดออฟฟิศซินโดรมเท่านั้น

• การออกกำลังกายแบบแรงกระแทกต่ำ (Low-impact aerobic training) เป็นการออกกำลังกายที่จะช่วยเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ และง่ายต่อการเคลื่อนไหวข้อต่อ เช่น คุณอาจเดินเร็ว หรือใช้ปั่นจักรยานแทนการวิ่ง ก่อนที่จะเริ่มออกกำลังกายเพื่อสร้างความแข็งแรง เป็นต้น
• การออกกำลังกายแบบเสริมความแข็งแรง (Strengthening exercises) คุณอาจใช้อุปกรณ์ที่นักกายภาพบำบัดจัดไว้ให้ เช่น ยางยืดออกกำลังกาย (Resistance band) หรือสควอท (Squat) โดยคุณอาจเน้นที่กล้ามเนื้อส่วนต่างๆ อย่างหน้าท้อง หลัง
• การออกกำลังกายเพื่อบรรเทาอาการปวด (Pain relief exercises) เป็นการเคลื่อนไหวโดยเน้นบริเวณมีอาการปวด ช่วยให้คุณมีกำลังมากขึ้น และเคลื่อนไหวได้ยืดหยุ่นขึ้น ซึ่งส่งผลให้ใช้ชีวิตได้ง่ายขึ้นด้วย
• การยืดเหยียดกล้ามเนื้อ (Stretching) เป็นการเคลื่อนไหวอย่างอ่อนโยน ซึ่งนักกายภาพบำบัดจะช่วยดูไม่ให้คุณยืดเหยียดกล้ามเนื้อมากจนเกินไป
• การประคบเย็นและประคบร้อน การประคบเย็นช่วยลดอาการอักเสบ ส่วนการประคบร้อนช่วยให้กล้ามเนื้อเคลื่อนไหวได้ดีขึ้น ซึ่งทั้งสองอย่างนี้มีส่วนช่วยบรรเทาอาการปวด
• การนวด เป็นเรื่องปกติที่การนวดบริเวณที่มีอาการอยู่แล้ว จะทำให้รู้สึกเจ็บ และไม่ผ่อนคลาย แต่นักกายภาพบำบัดจะคอยดูเรื่องความปลอดภัยให้อย่างใกล้ชิด
• การใช้อัลตราซาวด์ ซึ่งเป็นการปล่อยคลื่นเสียงเข้าไปบริเวณพื้นที่ที่ปวด มีส่วนช่วยในการบรรเทาอาการปวดได้

กายภาพบำบัดออฟฟิศซินโดรมเจ็บไหม?

การทำกายภาพบำบัดรักษาออฟฟิศซินโดรมมักจะไม่เจ็บ และมีความปลอดภัย แต่หลังจากการกายภาพบำบัดแล้ว ผู้ใช้บริการมักจะต้องใช้กล้ามเนื้อส่วนต่างๆ ที่มีอาการปวดเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว จึงอาจทำให้รู้สึกเจ็บกล้ามเนื้อได้บ้างหลังรับการกายภาพบำบัด

นอกจากนี้ นักกายภาพบำบัดยังมีแผนการรักษาออฟฟิศซินโดรมเฉพาะเจาะจงสำหรับแต่ละคนอยู่แล้ว แต่ก็ต้องอาศัยความร่วมมือจากผู้ใช้บริการด้วยเช่นกัน เช่น ปรับเปลี่ยนกิจกรรมในชีวิตประจำวัน ก็จะช่วยให้การรักษาออฟฟิศซินโดรมเป็นไปได้ด้วยดีขึ้น

ประโยชน์ของการกายภาพบำบัดรักษาออฟฟิศซินโดรม

ประโยชน์ของการทำกายภาพบำบัดมีด้วยกันหลายข้อ แต่ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับแผนการรักษา และเหตุผลในการทำของแต่ละคนด้วย แต่โดยเบื้องต้นแล้ว อาจมีดังนี้

• บรรเทาอาการปวด
• หลีกเลี่ยงการผ่าตัด (ในบางกรณีที่ปล่อยไว้จนอาการเป็นหนักมาก)
• ช่วยฟื้นฟูการเคลื่อนไหว
• ช่วยโอกาสล้ม

โดยสรุปแล้วจะเห็นได้ว่าแม้ออฟฟิศซินโดรมจะเป็นอาการที่รบกวนการใช้ชีวิตประจำวันอย่างมาก แต่ก็สามารถรักษาหรือบรรเทาอาการได้ด้วยการทำกายภาพบำบัดโดยนักกายภาพบำบัด แม้อาจไม่หายในทันที แต่หากปฏิบัติตามคำแนะนำของนักกายภาพบัดอย่างเคร่งครัด และปรับเปลี่ยนวิธีการใช้ชีวิต นอกจากจะสามารถหายจากออฟฟิศซินโดรมได้แล้ว ยังช่วยป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำได้อีกด้วย