คราบหินปูน เกิดจากคราบจุลินทรีย์หรือเศษอาหารที่ทำความสะอาดออกไม่หมดจับตัวกับแร่ธาตุจากน้ำลาย ตกตะกอนกลายเป็นของแข็งคล้ายหิน เกาะอยู่บนผิวฟัน ซอกเหงือก ซอกฟัน หรือขอบฟัน อาจมีสีเหลือง สีน้ำตาล หรือสีดำ

หากมีคราบหินปูนเกาะที่ฟันมากๆ เป็นเวลานาน จะส่งผลเสียต่อสุขภาพช่องปาก ทันตแพทย์จึงแนะนำให้ขูดหินปูนทุกๆ 6 เดือน เพื่อสุขภาพปากและฟันที่แข็งแรง และลดความเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาในช่องปาก

ตัวอย่างปัญหาในช่องปากที่เกิดจากการปล่อยคราบหินปูนทิ้งไว้

• ฟันเหลือง มีกลิ่นปาก
• เลือดออกขณะแปรงฟัน
• เหงือกอักเสบ เหงือกร่น
• ฟันผุ ฟันโยก อาจถึงขั้นต้องถอนฟัน

การขูดหินปูนบ่อยๆ จะทำให้ฟันบางหรือสึกจริงหรือไม่?
การขูดหินปูนเป็นการใช้เครื่องมือขูดหินปูนกระเทาะเอาตัวหินปูนออกจากฟัน โดยไม่สัมผัสกับผิวฟันโดยตรง ไม่ส่งผลต่อเนื้อฟัน ไม่ทำให้ฟันบาง หรือสึก

ขั้นตอนการขูดหินปูนและการขัดฟัน
การขูดหินปูนเป็นการขจัดหินปูนออกจากช่องปากด้วยอุปกรณ์ทางการแพทย์ และจะขัดฟันเพิ่มเติมเพื่อขจัดคราบอื่นๆ ที่ฟัน โดยมีขั้นตอนดังนี้

• ตรวจสุขภาพฟัน ทันตแพทย์จะตรวจสุขภาพฟันอย่างละเอียด ทั้งปริมาณหินปูน ฟันผุ หรือปัญหาทางช่องปากอื่นๆ เพื่อประเมินการรักษา
• ขูดหินปูน ทันตแพทย์จะใช้เครื่องมือขจัดหินปูนแบบที่มีแรงสั่นสะเทือนความถี่สูงเพื่อทำให้หินปูนหลุดออก จากนั้นจะใช้เครื่องมือชิ้นเล็ก (Hand Instruments) ขูดหินปูนโดยละเอียดอีกครั้ง
• การขัดฟัน เป็นการขัดคราบเล็กๆ ที่อาจหลงเหลืออยู่หลังการขูดหินปูน และขจัดรอยหยาบบนพื้นผิวฟัน เพื่อลดการสะสมของคราบพลัคใหม่
• เคลือบฟลูออไรด์ ในบางคลินิกทันตกรรมอาจมีการเคลือบฟลูออไรด์เพิ่มเติม เพื่อป้องกันฟันผุ