ตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก ร่วมกับตรวจรังไข่และมดลูกด้วยการอัลตราซาวด์ทางช่องคลอด (TVS)

ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับการตรวจมะเร็งปากมดลูก

เชื้อไวรัสเอชพีวี (Human Papilloma Virus: HPV) มีมากกว่า 150 สายพันธุ์ เป็นสาเหตุสำคัญในการเกิดโรคบริเวณอวัยวะเพศและทวารหนักทั้งผู้หญิงและผู้ชาย โดยปกติแล้วเชื้อนี้จะหายไปได้เองภายใน 1-2 ปีหลังติดเชื้อ แต่สายพันธุ์ที่ก่อให้เกิดมะเร็งปากมดลูกสามารถติดอยู่ในร่างกายได้ 10-15 ปี โดยไม่แสดงอาการ

มะเร็งปากมดลูก (Cervical Cancer)

เป็นมะเร็งที่เกิดบริเวณปากมดลูกของผู้หญิง อาจมีอาการบ่งชี้ เช่น 

• มีตกขาวมากผิดปกติ
• ตกขาวมีลักษณะเป็นหนอง มีกลิ่นเหม็น หรือมีลักษณะคล้ายน้ำไหลออกมาจากช่องคลอด
• มีเลือดออกกะปริบกะปรอย
• มีเลือดออกหลังร่วมเพศ
• มีเลือดออกในขณะที่ไม่ใช่รอบเดือน

โดยทั่วไปมักไม่พบอาการแสดงในระยะแรกที่เริ่มป่วย แต่จะมีอาการเมื่อเซลล์มะเร็งได้ลุกลามไปแล้ว

สาเหตุของมะเร็งปากมดลูกส่วนใหญ่เกิดจากการติดเชื้อเอชพีวี ดังนั้นมะเร็งปากมดลูกส่วนหนึ่งสามารถป้องกันได้ด้วยการฉีดวัคซีนป้องกันเชื้อเอชพีวีและการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกเป็นประจำ

การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก

ผู้หญิงอายุ 25 ปีขึ้นไปควรเข้ารับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก วิธีที่นิยม ได้แก่ การทำแป๊บสเมียร์ (Pap Smear Test) โดยแพทย์จะนำตัวอย่างเซลล์จากช่องคลอดออกมาป้ายบนกระจกแล้วส่องภายใต้กล้องจุลทรรศน์เพื่อตรวจหาความผิดปกติ

ต่อมามีการปรับเทคนิคให้เก็บตัวอย่างเซลล์ได้ครบถ้วนยิ่งขึ้น เรียกว่า Liquid-based Pap Test (บางครั้งอาจพบในชื่อ ThinPrep หรือ SurePath ตามยี่ห้อน้ำยา) โดยแทนที่จะนำตัวอย่างเซลล์มาป้ายบนกระจกทันที จะเปลี่ยนเป็นเก็บเซลล์ไปแช่ในน้ำยาเฉพาะก่อน จากนั้นนำไปปั่นแยก ช่วยให้เห็นตัวเซลล์ชัดเจนขึ้นเมื่อนำมาส่องตรวจต่อไป

ผู้หญิงที่อายุตั้งแต่ 25-49 ปี จะได้รับคำแนะนำให้ตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกทุก 3 ปี และผู้หญิงที่อายุ 50-64 ปี จะได้รับคำแนะนำให้ตรวจคัดกรองทุก 5 ปี สำหรับผู้หญิงที่อายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไป จะแนะนำให้ตรวจคัดกรองเฉพาะผู้ที่ไม่ได้ตรวจคัดกรองเลยตั้งแต่อายุ 50 ปี หรือจะแนะนำให้คัดกรองในผู้ที่มีผลการตรวจในครั้งก่อนพบความผิดปกติเกิดขึ้น

อันตรายโรคมะเร็งปากมดลูก

โรคมะเร็งปากมดลูกเป็นโรคที่มีความอันตรายสูง เนื่องจากสามารถกระทำให้เกิดผลกระทบร้ายแรงต่อสุขภาพและชีวิตของผู้ป่วยได้ อันตรายของโรคมะเร็งปากมดลูกประกอบด้วย

• การกระจายของเนื้องอก: เนื้องอกจากมะเร็งปากมดลูกสามารถกระจายและขยายไปหลายจุด ซึ่งอาจกระทบถึงอวัยวะอื่นๆ ในระบบทางเดินเพศภายในหรือภายนอก ทำให้เกิดการลุกลามและการแพร่กระจายของเนื้องอกไปยังส่วนอื่นของร่างกาย เช่น รังมดลูก ลำไส้ ตับ หรือปอด
• ขยายพื้นที่จนอุดตัน: เนื้องอกจากมะเร็งปากมดลูกที่ขยายเต็มพื้นที่สามารถอุดตันทางเดินปัสสาวะ ทางเดินอาหาร หรือช่องคลอด ทำให้เกิดอาการปวด ท้อง ปัสสาวะน้อยลง อุจจาระที่ผิดปกติ หรือมีอาการบวมในบางจุด
• ระบบภูมิคุ้มกันผิดปกติ: มะเร็งปากมดลูกอาจกระทบต่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ทำให้ร่างกายรับมือต่อการติดเชื้อและโรคภัยได้ยากขึ้น อาจเกิดการติดเชื้อร้ายแรงและภาวะแทรกซ้อนได้ง่ายขึ้น
• ผลกระทบทางจิตใจ: หากพบว่าป่วยเป็นมะเร็งปากมดลูกโดยเฉพาะระยะหลัง อาจมีผลกระทบทางจิตใจและอารมณ์ของผู้ป่วยได้ เช่น ความกังวล ซึมเศร้า ความหงุดหงิด และความสับสนทางอารมณ์ ต่างจากการตรวจคัดกรองพบในระยะแรก

สำหรับคนที่มีอาการผิดปกติหรือความเสี่ยงสูง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อการตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาที่เหมาะสมต่อโรคมะเร็งปากมดลูก ส่วนคนที่กังวลว่าตนจะมีความเสี่ยง ควรตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก

หมายเหตุ

• อายุที่แนะนำให้เริ่มตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกจากแต่ละสถาบันอาจมีความแตกต่างกัน ตั้งแต่ 21, 25, 30, 35 หรือ 40 ปี ดังนั้น อาจตัดสินใจเริ่มตรวจจากอายุที่เหมาะสม การเริ่มมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรก หรือความเสี่ยงอื่นของแต่ละบุคคล