ตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม ด้วยเครื่องดิจิทัลแมมโมแกรมและอัลตราซาวด์เต้านม

ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับการตรวจมะเร็งเต้านม

จากข้อมูลของสถาบันมะเร็งแห่งชาติ มะเร็งเต้านม เป็นมะเร็งที่พบบ่อยที่สุดในเพศหญิง และมีจำนวนผู้ป่วยเพิ่มมากขึ้นทุกปี โรคนี้ระยะเริ่มแรกมักไม่แสดงอาการ หากพบก้อนขนาดใหญ่หรือมีน้ำเลือด น้ำเหลืองไหลจากหัวนม ก็มักเป็นระยะที่มะเร็งเต้านมได้ลุกลามและแพร่กระจายแล้ว

ผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งเต้านม

• ผู้หญิงที่เข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ โดยเฉพาะเมื่ออายุ 40 ปีขึ้นไป
• ผู้มีพฤติกรรมบริโภคไขมันสูง
• ผู้มีภาวะอ้วน
• ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์
• ผู้ไม่ออกกำลังกาย

การตรวจดิจิทัลแมมโมแกรม

การตรวจดิจิทัลแมมโมแกรม (Digital mammography) เป็นการตรวจเต้านมด้วยเครื่องที่ใช้รังสีเอกซเรย์ปริมาณรังสีต่ำ (Low-dose X-ray) แล้วฉายออกมาเป็นภาพดิจิทัล ให้เห็นลักษณะความเข้ม-ทึบ ที่ต่างกันของเนื้อเยื่อแต่ละชนิด ในเต้านม เช่น เนื้อเยื่อเต้านม หลอดเลือด ไขมัน หินปูนหรือกลุ่มแคลเซียมที่เกิดจากมะเร็งท่อน้ำนมระยะแรก รวมถึงก้อนเนื้องอก ช่วยให้พบความผิดปกติของเต้านมได้ตั้งแต่ระยะแรกเริ่ม

ดิจิทัลแมมโมแกรม VS แมมโมแกรม
การตรวจเต้านมด้วยแมมโมแกรมแบบเดิมจะบันทึกภาพลงบนฟิล์มเอกซเรย์ แต่ดิจิทัลแมมโมแกรมจะบันทึกภาพลงในเครื่องคอมพิวเตอร์

ขั้นตอนการตรวจดิจิทัลแมมโมแกรม

1. นักรังสีเทคนิคจะจัดท่าทางของคุณให้พร้อมสำหรับเครื่องดิจิทัลแมมโมแกรม โดยจะให้เต้านมอยู่ระหว่างแผ่นพลาสติกใส 2 แผ่น
2. นักรังสีเทคนิคควบคุมเครื่องให้ค่อยๆ บีบเนื้อเต้านมผู้รับการตรวจเข้าหากัน แล้วบันทึกภาพถ่ายรังสีด้านบน 1 รูป ด้านข้าง 1 รูป

หลังจากนั้นจึงเข้าสู่ขั้นตอนการอ่านผลอ่านตรวจโดยแพทย์ โดยอาจมีการตรวจเพิ่มเติมหากพบจุดที่ผิดปกติแต่ยังเห็นไม่ชัด

ระยะเวลาในการตรวจ
สำหรับเต้านมทั้ง 2 ข้าง กระบวนการทั้งหมดใช้เวลาประมาณ 10-20 นาที

ข้อดี

• สามารถบันทึกภาพเต้านมแบบดิจิทัลที่มีคุณภาพคมชัด ทำให้ตรวจความผิดปกติได้ตรวจได้ค่อนข้างละเอียด แม่นยำ
• ใช้รังสีปริมาณต่ำ ลดปริมาณรังสีลงประมาณ 25% เมื่อเทียบกับการตรวจโดยใช้รังสีเอกซเรย์ทั่วไป

ผู้ที่ควรรับการตรวจดิจิทัลแมมโมแกรม

• ผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง เช่น มีคนในครอบครัวมีประวัติเป็นมะเร็งเต้านม
• ผู้หญิงอายุ 35 ปีขึ้นไป
• ผู้หญิงที่ได้รับยาฮอร์โมนทดแทน

การตรวจอัลตราซาวด์เต้านม

การตรวจอัลตราซาวด์ (Ultrasound) เป็นเทคนิคการตรวจเพื่อให้ได้ภาพสำหรับคัดกรองความผิดปกติหรือค้นหาเนื้องอกในเต้านม โดยใช้หลักการสร้างภาพจากคลื่นเสียงความถี่สูง ทำให้เห็นเนื้อเยื่อภายในว่าส่วนไหนเป็นเนื้อเยื่อปกติ ส่วนไหนเป็นก้อนเนื้อ และแยกแยะได้ด้วยว่าก้อนเนื้อนั้นมีองค์ประกอบเป็นน้ำหรือเนื้อ

การอัลตราซาวด์ต่างจากการเอกซเรย์หรือทำ CT Scan ตรงที่ไม่มีการใช้รังสี จึงปลอดภัยกับผู้ที่กำลังตั้งครรภ์และให้นมบุตร

ขั้นตอนการตรวจอัลตราซาวด์

1. แพทย์ทำการตรวจสอบเต้านม จากนั้นให้ผู้รับการตรวจถอดเครื่องแต่งกายแล้วนอนบนบริเวณที่เตรียมไว้
2. แพทย์ทาเจลลงบนหน้าอกผู้รับการตรวจ เพื่อให้คลื่นเสียงสามารถทะลุผ่านผิวหนังได้
3. แพทย์ใช้หัวตรวจซึ่งเรียกว่า ทรานซดิวเซอร์ เคลื่อนไปมาเหนือเต้านมผู้รับการตรวจ อุปกรณ์นี้จะส่งและรับคลื่นเสียงความถี่สูง แล้วส่งภาพไปยังจอมอนิเตอร์ หากพบบริเวณน่าสงสัย แพทย์จะทำการบันทึกภาพไว้
4. เมื่อได้ภาพเรียบร้อย แพทย์จะเช็ดเจลออกแล้วให้ผู้รับการตรวจสวมใส่เสื้อผ้าตามเดิม

ข้อดี

• เป็นเทคนิคการตรวจที่ไม่ต้องใช้รังสี ทำให้ค่อนข้างปลอดภัย ผลข้างเคียงต่ำ

อัลตราซาวด์ VS แมมโมแกรม
การตรวจอัลตราซาวด์กับแมมโมแกรมเป็นวิธีตรวจความผิดปกติของเต้านมที่นิยมกันมาก แต่ละวิธีมีข้อเด่นคนละอย่าง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจได้อย่างเหมาะสม

อัลตราซาวด์มีข้อเด่นที่มีข้อจำกัดน้อย ผู้ที่อายุยังน้อยหรือตั้งครรภ์อยู่ก็รับการตรวจด้วยวิธีนี้ได้ ตรวจหาก้อนเนื้อได้ดี ระหว่างทำไม่เจ็บ แต่อาจตรวจไม่พบก้อนเนื้อหรือถุงน้ำที่มีขนาดเล็กมากๆ และอาจให้ผลไม่แม่นยำนักในผู้ที่มีภาวะอ้วนหรือขนาดหน้าอกใหญ่มาก

ส่วนแมมโมแกรมมีข้อเด่นที่หาจุดหินปูนซึ่งเป็นสัญญาณหนึ่งของมะเร็งเต้านมได้ มักใช้ได้ดีในผู้ที่อายุ 40 ปีขึ้นไป เนื่องจากเนื้อเต้านมไม่หนาแน่นมาก ตรวจแล้วเห็นภาพชัด ขณะทำต้องมีการบีบเนื้อเต้านม ทำให้อาจรู้สึกเจ็บหรือไม่สบายตัว