ตรวจภูมิโควิดหลังฉีดวัคซีน

แอนติบอดี้โควิดคืออะไร?

แอนติบอดี้ (Antibodies) คือโปรตีนชนิดหนึ่งที่ทำหน้าที่จดจำ และเรียนรู้วิธีตอบสนองต่อแอนติเจน (Antigen) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของไวรัสโควิดนั่นเอง

เมื่อติดโควิด ร่างกายจะสร้างแอนติบอดี้ขึ้นมาได้ตามธรรมชาติภายใน 1-3 สัปดาห์ รวมถึงการฉีดวัคซีนเองก็จะกระตุ้นให้เกิดการสร้างแอนติบอดี้ขึ้นมาภายในประมาณ 2 สัปดาห์

แอนติบอดี้มีส่วนในกระบวนการป้องกันการติดเชื้อ โดยหลังจากติดเชื้อครั้งแรกแล้วแอนติบอดี้จะจดจำเชื้อไวรัสได้ หากบังเอิญรับเชื้อเข้ามาอีกครั้ง แอนติบอดี้จะทำหน้าที่ต้านไวรัสนั่นเอง

ตรวจภูมิคุ้มกันโควิด คืออะไร?

ตรวจภูมิคุ้มกันโควิด (Antibody level test) เป็นการตรวจหาแอนติบอดี้ที่ตอบสนองต่อแอนติเจนในเลือด มักตรวจหลังจากรับเชื้อโควิด 2 สัปดาห์ และไม่มีอาการใดๆ แล้ว หรือตรวจหลังจากรับวัคซีนครบ 2 เข็มแล้ว 4 สัปดาห์

การตรวจภูมิคุ้มกันโควิดที่ตอบสนองต่อแอนติเจน จะตรวจแอนติบอดี้ 2 ชนิดหลักๆ ดังนี้

1. IgM antibodies เป็นการตรวจหาแอนติบอดี้ที่สร้างขึ้นมาในระยะเริ่มต้นของการติดเชื้อ สามารถตรวจพบได้หลังจากติดเชื้อไปแล้วประมาณ 2-6 สัปดาห์
2. IgG antibodies เป็นการตรวจหาแอนติบอดี้ที่สร้างขึ้นมาในไม่กี่สัปดาห์แรกๆ หลังติดเชื้อ แต่แอนติบอดี้ชนิดนี้จะเป็นแอนติบอดี้ในระยะยาวที่อาจช่วยป้องกันการติดเชื้อได้ในอนาคต

อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันยังไม่สามารถยืนยันได้ว่าหากมีภูมิคุ้มกันแอนติบอดี้แล้ว จะไม่กลับมาติดเชื้ออีก ดังนั้นแม้จะตรวจหาภูมิคุ้มกันในระดับที่พอใจแล้ว ก็ยังคงต้องป้องกันตัวเองตามมาตรการป้องกันเชื้อก่อน

ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดต่างกับตรวจแอนติเจนอย่างไร?

เนื่องจากมีการพูดถึงทั้งคำว่าแอนติบอดี้ และแอนติกันเยอะในระยะหลัง อาจทำให้เกิดความสับสนว่าทั้ง 2 อย่างนี้เป็นสิ่งเดียวกัน หากกล่าวให้เข้าใจง่ายๆ ทั้ง 2 อย่างมีความแตกต่างกัน ดังนี้

• แอนติเจน เป็นส่วนหนึ่งของผิวไวรัสโควิด ส่วนแอนติบอดี้ คือสิ่งที่จะจดจำแอนติเจน และนำเข้าสู่กระบวนการป้องกันการติดเชื้อ ดังนั้นการตรวจแอนติเจนจึงเป็นการตรวจหาเชื้อ ส่วนการตรวจแอนติบอดี้เป็นการตรวจภูมิคุ้มกัน
• การตรวจแอนติเจนด้วยชุดตรวจ Antigen test kit มักใช้การเก็บตัวอย่างจากโพรงจมูก หรือลำคอ ส่วนการตรวจแอนติบอดี้จะเป็นการตรวจจากเลือด

หากมีภูมิคุ้มกันโควิดแล้ว สามารถติดโควิดได้อีกไหม

ศูนย์ป้องกันและควบคุมโรคสหรัฐ (Centers for disease control and prevention: CDC) ให้คำแนะนำว่ายังไม่มีหลักฐานเพียงพอที่จะยืนยันว่า การมีแอนติบอดี้จะทำให้เกิดภูมิคุ้มกันจนสามารถป้องกันคนไม่ให้ติดเชื้ออีกครั้งได้

อย่างไรก็ตาม การตรวจภูมิคุ้มกันโควิดอาจมีประโยชน์ในการประเมินสถานการณ์การติดเชื้อ เพื่อวางแผนและออกนโยบายป้องกันได้อย่างเหมาะสมขึ้นในอนาคต ขึ้นอยู่กับผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง