โรคไวรัสตับอักเสบเอเป็นโรคที่ติดต่อได้ง่ายโดยไม่รู้ตัว เป็นต้นเหตุให้ตับอักเสบเฉียบพลัน เมื่อปล่อยไว้จะเพิ่มโอกาสเกิดตับแข็งและมะเร็งตับ การฉีดวัคซีนป้องกันโรคไวตัสตับอักเสบเอ จึงมีส่วนสำคัญที่ช่วยป้องกันการติดเชื้อ และลดโอกาสโรคลุกลามจนร้ายแรง
สารบัญ
รู้จักโรคไวรัสตับอักเสบเอ
โรคไวรัสตับอักเสบเอ (Hepatitis A Virus) เกิดจากการติดเชื้อไวรัสกลุ่มพิคอร์นา (Picornavirus) ติดต่อกันได้ง่ายผ่านการกินอาหารหรือน้ำดื่มที่ปนเปื้อนเชื้อ สัมผัสโดนสิ่งปนเปื้อนเชื้อไวรัส หรืออยู่ใกล้ชิดผู้ติดเชื้อ
ผู้ที่เคยติดเชื้อไวรัสตับอักเสบเอแล้ว จะมีภูมิคุ้มกันตลอดชีวิต ไม่เป็นโรคนี้ซ้ำเดิมอีก จึงไม่ได้ก่อให้เกิดตับอักเสบเรื้อรังเหมือนเชื้อไวรัสตับอักเสบชนิดอื่น แต่ก็มีความน่ากลัวคือ คนที่ติดเชื้อแล้วมีอาการรุนแรง อาจทำให้เกิดตับวาย นำไปสู่การเสียชีวิตได้
อาการบ่งบอกติดเชื้อไวรัสตับอักเสบเอ
เมื่อเชื้อไวรัสผ่านผนังลำไส้เข้าสู่เส้นเลือดไปยังตับ ทำให้เกิดการอักเสบแบบเฉียบพลันของตับ ผู้ติดเชื้อจะเริ่มแสดงอาการหลังได้รับเชื้อไวรัสตับอักเสบเอประมาณ 2–4 สัปดาห์
อาการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบเอมีตั้งแต่เล็กน้อยไปจนถึงรุนแรง ขึ้นอยู่กับอายุ โรคประจำตัว การตั้งครรภ์ และสุขภาพโดยรวมด้วย คือ
- มีไข้ต่ำ ๆ
- อ่อนเพลีย ครั่นเนื้อครั่นตัว
- เบื่ออาหาร
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ปวดแน่นท้องใต้ชายโครงขวา
- ถ่ายเหลว ท้องร่วง
- ปัสสาวะมีสีเหลืองเข้มหรือน้ำตาล อุจจาระมีสีซีด
- มีอาการตัวเหลืองตาเหลือง หรือดีซ่าน
อย่างไรก็ตาม บางคนอาจไม่มีอาการที่กล่าวมา มักจะเป็นเด็กเล็กที่ไม่แสดงอาการ หรือมีอาการน้อย ส่วนเด็กโตและผู้ใหญ่มักจะมีอาการรุนแรงกว่า ผู้ป่วยที่เป็นโรคตับเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว หากติดเชื้อจะมีอาการรุนแรงกว่าคนปกติทั่วไป
ทำไมควรวัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ
ไวรัสตับอักเสบเอเป็นโรคที่ติดต่อได้ง่าย อาการของโรคเล็กน้อย ไม่เฉพาะเจาะจง ทำให้ไม่รู้ตัวว่ากำลังติดเชื้อ ยกเว้นตรวจเลือดแล้วพบค่าตับผิดปกติ
แม้จะเป็นโรคที่รักษาหายขาดได้ แต่หากติดเชื้อแล้วมีอาการรุนแรง อาจเสี่ยงต่อภาวะตับวายเฉียบพลัน และเสียชีวิตได้เช่นกัน การฉีควัคซีนป้องกันโรคหรือวัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ จึงเป็นการป้องกันโรคและลดความเสี่ยงการติดเชื้อได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ใครควรฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ เริ่มฉีดได้เมื่อไร
วัคซีนไวรัสตับอักเสบเอเป็นวัคซีนที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัยสูง แนะนำให้ฉีดในเด็กอายุ 2 ปีขึ้นไป ผู้ใหญ่ที่ไม่มีภูมิคุ้มกัน และคนที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงติดเชื้อไวรัสตับอักเสบเอ ได้แก่
- ผู้ป่วยโรคตับอักเสบเรื้อรัง โรคตับแข็ง หรือโรคตับรุนแรงอื่น ๆ
- ผู้ป่วยติดเชื้อเอชไอวี
- คนที่อยู่ใกล้ชิดกับผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบเอ
- คนที่มีเพศสัมพันธ์ทางทวารหนักหรือทางปาก
- คนที่ใช้สารเสพติดชนิดฉีด
- พ่อครัวหรือแม่ครัวที่ต้องทำอาหารเป็นประจำ
- คนที่ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ
- คนที่จะเดินทางไปประเทศที่มีสุขอนามัยต่ำ หรืออยู่ในสถานที่ที่มีการระบาดของเชื้อไวรัสตับอักเสบเอ ควรฉีดวัคซีนก่อนเดินทางประมาณ 1 เดือน
ผู้ใหญ่อายุ 18 ปีขึ้นไป มักแนะนำให้ตรวจเลือดดูภูมิคุ้มกันต่อโรคก่อนได้รับวัคซีน ถ้ามีภูมิคุ้มกันแล้วก็ไม่จำเป็นต้องรับวัคซีน ส่วนเด็กอายุน้อยกว่านั้นไม่จำเป็นต้องตรวจ
วัคซีนไวรัสตับอักเสบเอฉีดกี่เข็ม ป้องกันโรคได้แค่ไหน
วัคซีนไวรัสตับอักเสบเอต้องฉีด 2 เข็ม แต่ละเข็มฉีดห่างกัน 6–12 เดือน ตามคำแนะนำแพทย์ หลังฉีดวัคซีนเข็มแรกไปแล้วประมาณ 2–4 สัปดาห์ ถึงเริ่มมีฤทธิ์ป้องกันเชื้อ เมื่อฉีดเข็มกระตุ้นหรือเข็มที่ 2 จะช่วยป้องกันโรคได้มากถึง 94–100% และอยู่ได้นาน อย่างน้อย 16–25 ปี
สำหรับผู้ป่วยโรคตับรุนแรง คนที่มีระบบภูมิคุ้มกันบกพร่อง หรืออายุมากกว่า 40 ปี ควรได้รับอิมมูโนโกลบุลิน (Immune globulin) ควบคู่ไปกับวัคซีนด้วย ซึ่งเป็นภูมิต่อไวรัสตับอักเสบเอสำหรับคนที่มีอาการแพ้วัคซีน
วัคซีนไวรัสตับอักเสบเอฉีดพร้อมวัคซีนอื่นได้ไหม
วัคซีนไวรัสตับอักเสบเอสามารถฉีดควบคู่กับวัคซีนชนิดอื่นได้ เช่น วัคซีนไวรัสตับอักเสบบี วัคซีนบาดทะยัก วัคซีนป้องกันคอตีบ และวัคซีนป้องกันไข้สมองอักเสบ
ผลข้างเคียงหลังฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ
อาการข้างเคียงหลังฉีดวัคซีนมีเพียงเล็กน้อย ไม่รุนแรง มักหายได้เองภายใน 24 ชั่วโมง คือ มีอาการปวด บวมแดงบริเวณที่ฉีด สามารถบรรเทาอาการได้ด้วยการประคบเย็น บางคนอาจเกิดผื่นผิวหนัง ร่วมกับอาการคัน แต่อาการมักดีขึ้นใน 2–3 วัน ไม่จำเป็นต้องทายา
อย่างไรก็ตาม หากเกิดอาการอื่นนอกเหนือจากนี้ ควรกลับมาพบแพทย์ แต่ก็พบได้น้อยมาก เช่น
- ผิวบวมเป็นไต ขยับแขนขาได้น้อยลง ร่วมกับมีตุ่มหนอง อาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อ
- มีอาการปวด บวม บริเวณที่ฉีดวัคซีนนานมากกว่า 2–3 วัน
- อาการแพ้วัคซีนรุนแรง เช่น ผื่นลมพิษ หายใจลำบาก ตาบวม ปากบวม
- มีไข้สูง
โรคไวรัสตับอักเสบเอติดต่อได้ง่าย การฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบเอป้องกันไว้ก่อน ร่วมกันการดูแลสุขอนามัยพื้นฐาน จะช่วยให้ห่างไกลจากโรคได้ไม่ยาก
ไวรัสตับอักเสบเอติดง่ายไม่รู้ตัว ฉีดวัคซีนกันไว้ก่อน คุ้มแน่ สนใจดู โปรวัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ Hdmall.co.th มัดรวมโปรโมชั่นจากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้บ้านคุณไว้แล้ว
