การฉีดวัคซีนในช่วงทารกแรกเกิดไปจนครบอายุ 1 ปี เป็นเรื่องสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม เพราะเด็ก ๆ ยังไม่มีภูมิคุ้มกันต่อโรคร้ายที่ดีเพียงพอ ทำให้เสี่ยงเจ็บป่วยได้ง่าย บางโรคที่ป่วยแล้วอาการรุนแรงถึงชีวิตได้
แม้บางโรคจะไม่ได้ระบาดหรือพบไม่บ่อยแล้ว แต่การมีภูมิคุ้มกันต่อโรคนั้นไว้ย่อมปลอดภัยกว่า ไปดูกันว่าในช่วงขวบปีแรกของเด็ก ควรฉีดวัคซีนใดบ้าง ฉีดเมื่อไร ฉีดกี่เข็ม ผลข้างเคียงรุนแรงไหม เพื่อเป็นข้อมูลวางแผนดูแลสุขภาพให้กับลูกน้อย
สารบัญ
ความสำคัญของการฉีดวัคซีนตั้งแต่วัยแรกเกิดถึงอายุ 1 ปี
เมื่อลูกน้อยลืมตาดูโลก ระบบภูมิคุ้มกันของเด็กยังอยู่ในช่วงพัฒนา ยังไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ทำให้มีความเสี่ยงที่จะติดเชื้อต่าง ๆ ได้ง่าย หากได้รับเชื้อโรคในช่วงนี้ บางโรคอาจเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้เลย
การฉีดวัคซีนจะช่วยเสริมระบบภูมิคุ้มกันของเด็กให้แข็งแรงพอที่จะป้องกันโรคติดต่อต่าง ๆ หรือลดโอกาสติดเชื้อให้น้อยลง กรณีติดเชื้อไปแล้ว ก็ยังช่วยลดความเสี่ยงจากอาการป่วยหนัก ความพิการ และการเสียชีวิต อีกทั้งยังไม่แพร่กระจายเชื้อเหล่านั้นต่อไปยังเด็กคนอื่น
ประเภทของวัคซีน
ปัจจุบันการฉีดวัคซีนในเด็กเล็กจะแบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ ๆ ได้แก่
วัคซีนพื้นฐาน หรือวัคซีนหลัก
วัคซีนพื้นฐานเป็นวัคซีนที่ทางกระทรวงสาธารณสุขของประเทศไทย กำหนดให้เด็กไทยทุกคนต้องได้รับตามกำหนด เพื่อป้องกันโรคระบาดที่ยังเป็นปัญหาสำคัญทางสาธารณสุข ได้แก่
- วัคซีนป้องกันโรคตับอักเสบบี (Hepatitis B vaccine)
- วัคซีนป้องกันวัณโรค (BCG vaccine)
- วัคซีนรวมป้องกันโรคคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน ตับอักเสบบี ฮิบ (DTP-HB-Hib)
- วัคซีนป้องกันโรคโปลิโอชนิดรับประทาน (OPV) และชนิดฉีด (IPV)
- วัคซีนป้องกันไวรัสโรต้า (Rota)
- วัคซีนป้องกันโรคหัด คางทูม หัดเยอรมัน (MMR)
- วัคซีนป้องกันโรคไข้สมองอักเสบเจอีชนิดเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ (LAJE)
วัคซีนเสริม หรือวัคซีนทางเลือก
วัคซีนเสริมเป็นวัคซีนที่ไม่ได้อยู่ในแผนการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันของกระทรวงสาธารณสุข แต่แนะนำให้ฉีดป้องกันโรคเพิ่มเติม หรือเป็นวัคซีนพื้นฐานที่พัฒนาให้ผลข้างเคียงลดลง ผู้ปกครองสามารถพิจารณาหรือปรึกษากับแพทย์ได้ว่าอยากให้ลูกรับวัคซีนเหล่านั้นหรือไม่ เช่น
- วัคซีนป้องกันไวรัสอาร์เอสวี (RSV vaccine)
- วัคซีนไข้หวัดใหญ่ (Influenza vaccine)
- วัคซีนป้องกันโรคปอดบวม (IPD vaccine)
- วัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบเอ (Hepatitis A vaccine)
- วัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก (HPV vaccine)
วัคซีนพื้นฐานและวัคซีนเสริมสำหรับเด็กแรกเกิดถึง 1 ปี
วัคซีนพื้นฐานและวัคซีนเสริมสำหรับเด็กแรกเกิดถึงอายุ 1 ปี มีกำหนดการฉีดวัคซีนคร่าว ๆ ดังนี้
วัคซีนพื้นฐาน | วัคซีนเสริม | |
แรกเกิด |
|
ไม่มี |
1 เดือน |
|
ไม่มี |
2 เดือน |
|
|
4 เดือน |
|
|
6 เดือน |
|
|
9 เดือน |
|
ไม่มี |
12 เดือน |
|
ไม่มี |
ทั้งนี้ กำหนดการฉีดวัคซีนแต่ละชนิดอาจแตกต่างกันไปเล็กน้อยในเด็กแต่ละคน โดยแพทย์จะพิจารณาจากสุขภาพและความพร้อมของเด็กเป็นสำคัญ เพื่อประโยชน์สูงสุดในการรับวัคซีน
ความปลอดภัยและผลข้างเคียงของวัคซีน
ทั้งวัคซีนพื้นฐานและวัคซีนเสริมเป็นวัคซีนที่พัฒนามาให้เหมาะกับเด็ก มีความปลอดภัยสูง แต่วัคซีนทุกชนิดสามารถก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้ ส่วนมากมักไม่รุนแรง เช่น อาการปวด บวม แดงตรงที่ฉีดวัคซีน มีไข้ต่ำ ๆ ซึ่งสัญญาณบ่งบอกว่าร่างกายกำลังสร้างภูมิคุ้มกันขึ้น
ปกติแล้ว อาการจะดีขึ้นภายใน 1–2 วัน หากลูกมีอาการไม่สบายตัว คุณพ่อคุณแม่สามารถบรรเทาอาการได้เบื้องต้น ดังนี้
- อาการปวด บวม แดง ร้อน ให้ใช้ผ้าชุบน้ำเย็นประคบ อาจให้ยาแก้ปวด เช่น ยาพาราเซตามอล
- อาการไข้ ให้เช็ดตัวลดไข้ และอาจให้ยาลดไข้ เช่น ยาพาราเซตามอล และยาไอบูโพรเฟน (Ibuprofen)
- ตุ่มหนอง ให้ใช้สำลีสะอาดชุบน้ำต้มสุกเช็ด ห้ามบีบหนองออก
อย่างไรก็ตาม หากพบอาการผิดปกติอื่น ๆ เช่น ไข้ขึ้นสูง อาเจียน ผื่นขึ้น ซึมหรืองอแงมากผิดปกติ หรือเด็กมีอายุน้อยกว่า 3 เดือน ควรพาลูกไปพบแพทย์ เพื่อประเมินอาการ
การฉีดวัคซีนในช่วงวัยแรกเกิดถึง 1 ปี จะช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันลูกให้ปลอดภัยจากโรคร้าย คุณพ่อคุณแม่ควรพาลูกไปรับวัคซีนให้ครบถ้วนตามนัดหมาย หากลืมพาลูกไปรับวัคซีน หรือได้รับวัคซีนไม่ครบ สามารถรับวัคซีนตัวนั้นต่อได้เลย โดยไม่ต้องเริ่มใหม่
กำลังวางแผนดูแลสุขภาพให้ลูกอยู่หรือเปล่า HDmall.co.th รวมแพ็กเกจวัคซีนเด็ก ราคาพิเศษมาให้ครบ ทั้งวัคซีนพื้นฐาน วัคซีนเสริม รอคุณอยู่!