Cetirizine (เซทิริซีน)

Cetirizine (เซทิริซีน) อยู่ในกลุ่มยาต้านอาการแพ้ (Antihistamine) เป็นยาแก้แพ้ มีชื่อยาสามัญว่า Cetirizine hydrochloride (เซทิริซีน ไฮโดรคลอไรด์)

Cetirizine มี 2 รูปแบบ ได้แก่ รูปแบบยาเม็ดสำหรับรับประทาน ประกอบด้วย Cetirizine ขนาด 10 มิลลิกรัม และรูปแบบน้ำเชื่อม (Syrup) ประกอบด้วย Cetirizine ขนาด 5 มิลลิกรัมต่อ 5 มิลลิลิตร

Cetirizine ใช้รักษาโรคอะไร  

• รักษาอาการแพ้ต่าง ๆ เช่น คัดจมูก น้ำมูกไหล คันจมูก จาม
• รักษาโรคภูมิแพ้ขึ้นตา เช่น คันตา น้ำตาไหล ตาแดง
• รักษาลมพิษ ผื่นคัน หรือรอยบวม
• รักษาโรคผิวหนังอื่น ๆ เช่น ผื่นแพ้สัมผัส ผื่นคัน

กลไกการออกฤทธิ์ของ Cetirizine 

Cetirizine จะเปลี่ยนโครงสร้างเป็นสารไฮดรอกซีซีน (Hydroxyzine) เข้ายับยั้งการทำงานของตัวรับฮีสตามีน H1 บนเซลล์ในระบบทางเดินอาหาร หลอดเลือด และระบบทางเดินหายใจ ทำให้ไม่เกิดกลไกที่ก่อให้เกิดอาการแพ้ จึงช่วยบรรเทาอาการที่เกิดจากกระบวนการแพ้หรือโรคภูมิแพ้

ปริมาณการใช้ยา Cetirizine 

Cetirizine ใช้รักษาอาการแพ้ต่าง ๆ ได้แก่ อาการคันตาจากการแพ้ ภูมิแพ้เยื่อบุโพรงจมูกอักเสบจากสารก่อการแพ้ ผื่นคัน และอาการแพ้ในระบบทางเดินหายใจส่วนบน

Cetirizine รูปแบบยาเม็ดสำหรับรับประทาน สามารถรับประทานก่อนหรือหลังอาหารก็ได้ 

• เด็กอายุ 6–23 เดือน: ขนาดยา 2.5 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง โดยมีขนาดยาสูงสุด 2.5 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
• เด็กอายุ 2–5 ปี: ขนาดยา 5 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง หรือขนาดยา 2.5 มิลลิกรัม แบ่งรับประทานวันละ 2 ครั้ง 
• เด็กอายุมากกว่า 6 ปี: ขนาดยา 10 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง หรือขนาดยา 2.5 มิลลิกรัม แบ่งรับประทานวันละ 2 ครั้ง 
• ผู้ใหญ่: ขนาดยา 10 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง หรือขนาดยา 5 มิลลิกรัม แบ่งรับประทานวันละ 2 ครั้ง โดยมีขนาดยาสูงสุด 10 มิลลิกรัมต่อวัน 
• ผู้สูงอายุ: ขนาดยาเริ่มต้น 5 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง

ข้อควรระวังในการใช้ยา Cetirizine 

• ระวังการใช้ยาในผู้ป่วยที่มีอาการชัก หรือผู้ป่วยที่เสี่ยงต่อการเกิดอาการชัก
• ระวังการใช้ยาในผู้ป่วยโรคตับและโรคไต
• ระวังการใช้ยาในผู้ป่วยสูงอายุ
• ระวังการใช้ยาในผู้มีครรภ์ และผู้ที่ให้นมบุตร

การใช้ยา Cetirizine ในผู้มีครรภ์และผู้ที่ให้นมบุตร

ตัวยาจัดอยู่ในกลุ่ม Category B คือ ยาค่อนข้างปลอดภัยต่อการใช้ในผู้มีครรภ์และผู้ที่ให้นมบุตร 

ถ้าลืมกินยา Cetirizine ต้องทำอย่างไร

ถ้าลืมรับประทานยา ให้รีบรับประทานทันทีที่นึกได้ตามจำนวนปกติ (เช่น ถ้าปกติรับประทาน 1 เม็ด ก็รับประทานเท่าเดิม ไม่ต้องเพิ่มเป็น 2 เม็ด) 

กรณีที่เพิ่งนึกได้ตอนใกล้รับประทานมื้อใหม่ ให้ข้ามมื้อที่ลืมไป และรอรับประทานมื้อถัดไปได้เลย ในจำนวนปกติเช่นกัน ไม่ต้องเพิ่มขนาดยา

คำถามที่พบบ่อย: Cetirizine 10 มิลลิกรัม รับประทานทุกวันได้หรือไม่

Cetirizine (เซทิริซีน) เป็นยาในกลุ่มยาแก้แพ้ (Antihistamine) ใช้บรรเทาอาการแพ้ เช่น คัดจมูก น้ำมูกไหล คันตา และผื่นคัน ในกรณีที่จำเป็นและได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกร ยา Cetirizine สามารถรับประทานทุกวันได้

ทั้งนี้ การใช้ยา Cetirizine ทุกวัน ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ เนื่องจากการใช้ยาในกลุ่มยาแก้แพ้ (Antihistamine) เป็นเวลานาน ๆ อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้ หรืออาจมีทางเลือกอื่น ๆ ในการรักษาอาการแพ้ที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัยกว่าในระยะยาว 

หากมีอาการแพ้เรื้อรัง หรือมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการใช้ยา ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมที่สุด 

ผลข้างเคียงจากยา Cetirizine 

Cetirizine อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงต่าง ๆ เช่น ง่วงซึม นอนไม่หลับ เมื่อยล้า มึนงง ปวดศีรษะ ปวดท้อง ไอ ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน ปากแห้ง ถ้าผลข้างเคียงไม่รุนแรง ก็จะไม่สร้างอันตรายใด ๆ ยกเว้นบางกรณีที่อาจต้องหยุดยาหรือไปพบแพทย์  

อาการทั่วไปที่ไม่ต้องหยุดยา แต่หากรุนแรง ควรไปพบแพทย์

• ง่วงซึม นอนไม่หลับ
• เวียนหัว ปวดหัว
• ปากแห้ง
• อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย
• คลื่นไส้ ปวดท้อง ท้องเสีย
• ผิวหนังไวต่อแสง

อาการที่ต้องหยุดยาและไปพบแพทย์

• บวมที่ใบหน้า เปลือกตา ริมฝีาก เป็นลมพิษ
• ผื่นแดง ผิวหนังหลุดลอก
• แน่นอก หายใจลำบาก
• มีรอยจ้ำเลือดหรือรอยฟกช้ำบริเวณผิวหนัง เลือดออกผิดปกติ
• หน้ามืด เป็นลม 
• ตัวเหลือง ตาเหลือง อุจจาระมีสีซีด
• เหนื่อย อ่อนเพลียผิดปกติ
• ใจสั่น หัวใจเต้นผิดปกติ
• สับสน อารมณ์แปรปรวน ชัก
• มีปัญหาในการมองเห็น หรือได้ยินเสียงผิดปกติ
• ความดันโลหิตสูง
• ปัสสาวะน้อยลง ปัสสาวะลำบาก

ประเภทของยา Cetirizine ตามองค์การอาหารและยา ประเทศไทย 

Cetirizine จัดอยู่ในกลุ่มยาอันตราย จำหน่ายเฉพาะในร้านขายยาแผนปัจจุบันที่มีเภสัชกรชั้นหนึ่งเป็นผู้จ่ายยาเท่านั้น