Cetirizine (เซทิริซีน) สรรพคุณ วิธีใช้ ข้อควรระวัง

Cetirizine (เซทิริซีน) อยู่ในกลุ่มยาต้านอาการแพ้ (Antihistamine) เป็นยาแก้แพ้ มีชื่อยาสามัญว่า Cetirizine hydrochloride (เซทิริซีน ไฮโดรคลอไรด์)

มีคำถามเกี่ยวกับ เซทิริซีน? สอบถามฟรีทาง LINE รับคำตอบได้ทันที ตลอด 24 ชั่วโมง เพื่อความสบายใจของคุณ

Cetirizine มี 2 รูปแบบที่นิยมใช้ ได้แก่ รูปแบบยาเม็ดสำหรับรับประทาน ประกอบด้วย Cetirizine ขนาด 10 มิลลิกรัม และรูปแบบน้ำเชื่อม (Syrup) ประกอบด้วย Cetirizine ขนาด 5 มิลลิกรัมต่อ 5 มิลลิลิตร

สารบัญ [show]

Cetirizine ใช้รักษาโรคอะไร

รักษาอาการแพ้ต่าง ๆ เช่น คัดจมูก น้ำมูกไหล คันจมูก จาม
รักษาโรคภูมิแพ้ขึ้นตา เช่น คันตา น้ำตาไหล ตาแดง
รักษาลมพิษ ผื่นคัน หรือรอยบวม
รักษาโรคผิวหนังอื่น ๆ เช่น ผื่นแพ้สัมผัส ผื่นคัน

กลไกการออกฤทธิ์ของ Cetirizine

Cetirizine จะเปลี่ยนโครงสร้างเป็นสารไฮดรอกซีซีน (Hydroxyzine) เข้ายับยั้งการทำงานของตัวรับฮีสตามีน H1 บนเซลล์ในระบบทางเดินอาหาร หลอดเลือด และระบบทางเดินหายใจ ทำให้ไม่เกิดกลไกที่ก่อให้เกิดอาการแพ้ จึงช่วยบรรเทาอาการที่เกิดจากกระบวนการแพ้หรือโรคภูมิแพ้

ปริมาณการใช้ยา Cetirizine

Cetirizine ใช้รักษาอาการแพ้ต่าง ๆ ได้แก่ อาการคันตาจากการแพ้ ภูมิแพ้เยื่อบุโพรงจมูกอักเสบจากสารก่อการแพ้ ผื่นคัน และอาการแพ้ในระบบทางเดินหายใจส่วนบน

Cetirizine รูปแบบยาเม็ดสำหรับรับประทาน สามารถรับประทานก่อนหรือหลังอาหารก็ได้

เด็กอายุ 6–23 เดือน: ขนาดยา 2.5 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง โดยมีขนาดยาสูงสุด 2.5 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
เด็กอายุ 2–5 ปี: ขนาดยา 5 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง หรือขนาดยา 2.5 มิลลิกรัม แบ่งรับประทานวันละ 2 ครั้ง
เด็กอายุมากกว่า 6 ปี: ขนาดยา 10 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง หรือขนาดยา 2.5 มิลลิกรัม แบ่งรับประทานวันละ 2 ครั้ง
ผู้ใหญ่: ขนาดยา 10 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง หรือขนาดยา 5 มิลลิกรัม แบ่งรับประทานวันละ 2 ครั้ง โดยมีขนาดยาสูงสุด 10 มิลลิกรัมต่อวัน
ผู้สูงอายุ: ขนาดยาเริ่มต้น 5 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง

ผลข้างเคียงจากยา Cetirizine

Cetirizine อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงต่าง ๆ เช่น ง่วงซึม นอนไม่หลับ เมื่อยล้า มึนงง ปวดศีรษะ ปวดท้อง ไอ ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน ปากแห้ง ถ้าผลข้างเคียงไม่รุนแรง ก็จะไม่สร้างอันตรายใด ๆ ยกเว้นบางกรณีที่อาจต้องหยุดยาหรือไปพบแพทย์

อาการทั่วไปที่ไม่ต้องหยุดยา แต่หากรุนแรง ควรไปพบแพทย์

ง่วงซึม นอนไม่หลับ
เวียนหัว ปวดหัว
ปากแห้ง
อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย
คลื่นไส้ ปวดท้อง ท้องเสีย
ผิวหนังไวต่อแสง

อาการที่ต้องหยุดยาและไปพบแพทย์

บวมที่ใบหน้า เปลือกตา ริมฝีาก เป็นลมพิษ
ผื่นแดง ผิวหนังหลุดลอก
แน่นอก หายใจลำบาก
มีรอยจ้ำเลือดหรือรอยฟกช้ำบริเวณผิวหนัง เลือดออกผิดปกติ
หน้ามืด เป็นลม
ตัวเหลือง ตาเหลือง อุจจาระมีสีซีด
เหนื่อย อ่อนเพลียผิดปกติ
ใจสั่น หัวใจเต้นผิดปกติ
สับสน อารมณ์แปรปรวน ชัก
มีปัญหาในการมองเห็น หรือได้ยินเสียงผิดปกติ
ความดันโลหิตสูง
ปัสสาวะน้อยลง ปัสสาวะลำบาก

ข้อควรระวังในการใช้ยา Cetirizine

ระวังการใช้ยาในผู้ป่วยที่มีอาการชัก หรือผู้ป่วยที่เสี่ยงต่อการเกิดอาการชัก
ระวังการใช้ยาในผู้ป่วยโรคตับและโรคไต
ระวังการใช้ยาในผู้ป่วยสูงอายุ
ระวังการใช้ยาในผู้มีครรภ์ และผู้ที่ให้นมบุตร

การใช้ยา Cetirizine ในผู้มีครรภ์และผู้ที่ให้นมบุตร

ตัวยาจัดอยู่ในกลุ่ม Category B คือ ยาค่อนข้างปลอดภัยต่อการใช้ในผู้มีครรภ์และผู้ที่ให้นมบุตร

ถ้าลืมกินยา Cetirizine ต้องทำอย่างไร

ถ้าลืมรับประทานยา ให้รีบรับประทานทันทีที่นึกได้ตามจำนวนปกติ (เช่น ถ้าปกติรับประทาน 1 เม็ด ก็รับประทานเท่าเดิม ไม่ต้องเพิ่มเป็น 2 เม็ด)
กรณีที่เพิ่งนึกได้ตอนใกล้รับประทานมื้อใหม่ ให้ข้ามมื้อที่ลืมไป และรอรับประทานมื้อถัดไปได้เลย ในจำนวนปกติเช่นกัน ไม่ต้องเพิ่มขนาดยา

คำถามที่พบบ่อย

Cetirizine 10 มิลลิกรัม รับประทานทุกวันได้หรือไม่ ?

Cetirizine (เซทิริซีน) เป็นยาในกลุ่มยาแก้แพ้ ใช้บรรเทาอาการแพ้ เช่น คัดจมูก น้ำมูกไหล คันตา และผื่นคัน ในกรณีที่จำเป็นและได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกร

ยา Cetirizine สามารถรับประทานทุกวันได้ ตามที่แพทย์สั่ง ทั้งนี้ การใช้ยา Cetirizine ทุกวัน ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ เนื่องจากการใช้ยาในกลุ่มยาแก้แพ้ เป็นเวลานาน ๆ อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้ หรืออาจมีทางเลือกอื่น ๆ ในการรักษาอาการแพ้ที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัยกว่าในระยะยาว

หากมีอาการแพ้เรื้อรัง หรือมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการใช้ยา ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมที่สุด

Cetirizine Hydrochloride กับ Cetirizine ต่างกันอย่างไร ?

Cetirizine Hydrochloride เป็นรูปแบบทางเคมีของ Cetirizine ที่มีความเสถียรและใช้ในยาสำเร็จรูป ทั้งสองชื่อมักใช้สลับกันได้ในบริบททั่วไป แต่ในเชิงเคมีและเภสัชศาสตร์จะถือว่า Cetirizine Hydrochloride เป็นชื่อที่ระบุถึงสารประกอบอย่างครบถ้วนมากกว่า

ชนิดเม็ด สามารถทานแก้ไอแบบมีเสลดได้ไหม ?

ตัวยา Cetirizine 10 mg เป็นยาแก้แพ้ หากคนไข้จะเอาไปกินเพื่อบรรเทาอาการไอแบบมีเสมหะ อาจจะไม่ตรงจุดเท่าไร ยกเว้นกรณีที่แพทย์วินิจฉัยว่าอาการไอมีเสมหะนั้นเกิดจากภูมิแพ้ ก็อาจจะได้ประโยชน์บ้างครับ

ผมแนะนำว่าให้จิบน้ำเยอะ ๆ ถ้าเป็นน้ำอุ่นยิ่งดีครับ น้ำจะช่วยละลายเสมหะและทำให้ขับออกมาง่ายขึ้น หากคนไข้ไม่มีประวัติแพ้ยาอะไร สามารถซื้อยาดังนี้ได้:

Acetylcysteine ชนิดผงละลายน้ำ 200 mg ชงกับน้ำดื่ม มากสุดวันละ 3 ครั้ง
Ambroxol 30 mg ครั้งละ 1 เม็ด หลังอาหารวันละ 3 ครั้ง
Bromhexine 8 mg ครั้งละ 1 เม็ด หลังอาหารวันละ 3 ครั้ง

ยาเหล่านี้ช่วยบรรเทาอาการไอแบบมีเสมหะได้ครับ

หากอาการไอมีเสมหะไม่ดีขึ้นหลังจากกินยาไปแล้วประมาณ 5 วัน แนะนำให้ปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติมนะครับ

ตอบโดย ภก. ตรัย ธารพานิช