รู้จักการฉีดเกล็ดเลือดเข้มข้น PRP ทางเลือกการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อม

การฉีดเกล็ดเลือดเข้มข้น หรือที่เรียกกันว่า “การฉีดพีอาร์พี (Platelet Rich Plasma: PRP)” เป็นหนึ่งในแนวทางการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมในผู้ที่มีอาการระดับปานกลาง ที่มีความปลอดภัยมากและมีโอกาสเกิดอาการแพ้น้อย เพราะเกล็ดเลือดที่จะนำมาใช้นั้นสกัดจากเลือดของตัวเอง

ความหมายของการฉีดเกล็ดเลือดเข้มข้น หรือการฉีด PRP

การฉีดเกล็ดเลือดเข้มข้น หรือการฉีด PRP เป็นการนำเลือดของผู้ที่ต้องการรับการรักษามาปั่นแยกเกล็ดเลือด แล้วนำมาฉีดรักษาข้อ เอ็น กระดูก และกล้ามเนื้อ

การฉีด PRP สามารถใช้รักษาได้หลากหลายอาการ ไม่ว่าจะเป็นการบาดเจ็บของเส้นเอ็นต่างๆ โรครองช้ำ โรคข้อเข่าเสื่อม นอกจากนี้ยังใช้ฉีดบำรุงผิวหน้า กระตุ้นการสร้างคอลลาเจนใต้ผิวหนังได้อีกด้วย

เกล็ดเลือดนั้นจะมีโกร๊ทแฟคเตอร์ (Growth factor) หลายชนิด ซึ่งช่วยในการซ่อมแซมหลอดเลือด กระดูก และกล้ามเนื้อ กระตุ้นให้เกิดการสร้างเซลล์และคอลลาเจน อีกทั้งยังมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ และช่วยบรรเทาอาการปวดในข้อได้เป็นอย่างดี

ดังนั้นในการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อม แพทย์จึงมักแนะนำให้ผู้ป่วยเข้ารับการฉีด PRP หลังจากที่การรักษาด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและรับประทานยาแก้ปวดแล้วแต่ยังไม่ได้ผลดีเท่าที่ควร ซึ่งมักใช้รักษาในผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อมระยะปานกลาง

ขั้นตอนในการฉีด PRP เป็นอย่างไร?

1. แพทย์จะเก็บเลือดของผู้จะรับการฉีด PRP ประมาณ 20 cc เพื่อนำไปปั่นแยกชั้นเกล็ดเลือด ใช้ระยะเวลาประมาณ 10-15 นาที จะได้เกล็ดเลือดสีเหลืองใสประมาณ 2 cc
2. แพทย์ฉีดเกล็ดเลือดเข้าไปยังบริเวณที่ต้องการทำการรักษา หากเป็นการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมก็จะฉีดบริเวณข้อเข่า

คำแนะนำ: ในช่วงที่รับการรักษาด้วยการฉีด PRP ผู้ป่วยไม่ควรใช้ยาชา ยาต้านการอักเสบ หรือยาสเตียรอยด์ เพราะตัวยาจะไปลดประสิทธิภาพการทำงานของเกล็ดเลือดลง

การฉีด PRP รักษาข้อเข่าเสื่อม จะต้องฉีดกี่ครั้ง และเมื่อไรถึงจะเห็นผล?

จำนวนครั้งในการฉีด PRP จะขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้ทำการรักษา โดยส่วนมากจะต้องฉีดสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ติดต่อกัน 2-3 สัปดาห์ โดยจะเริ่มเห็นผลการรักษาในช่วง 4-6 สัปดาห์เป็นต้นไป

ทั้งนี้ผลการรักษาด้วยการฉีด PRP จะขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ไม่ว่าจะเป็นอายุ ฮอร์โมน ความรุนแรงของอาการ รวมไปถึงพฤติกรรมการใช้ชีวิตของผู้ป่วยด้วย

การรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมด้วยการฉีด PRP มีข้อดีอย่างไร?

• การฉีด PRP เป็นการรักษาที่มีประสิทธิภาพ ปลอดภัยสูง และมีผลข้างเคียงน้อย เพราะใช้เกล็ดเลือดจากตัวผู้ป่วยเอง
• การฉีด PRP อาจทดแทนการใช้ยาฉีดยาสเตียรอยด์ได้ ซึ่งการฉีดยาสเตียรอยด์อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายได้ เช่น ข้อสึกกร่อนรุนแรง ข้ออักเสบจากผลึกสเตียรอยด์

ผู้ที่ไม่ควรเข้ารับการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมด้วยการฉีด PRP

การฉีด PRP จะต้องเก็บเลือดของผู้เป็นโรคข้อเข่าเสื่อมเองมาปั่นแยกเกล็ดเลือด ดังนั้นผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับเกล็ดเลือดจึงไม่สามารถเข้ารับการรักษาด้วยวิธีนี้ได้ เช่น

• ผู้ป่วยโรคโลหิตจาง
• ผู้ป่วยที่มีเกล็ดเลือดต่ำ หรือเกล็ดเลือดทำงานผิดปกติ
• ผู้ป่วยโรคมะเร็ง โดยเฉพาะมะเร็งเม็ดเลือดขาวและมะเร็งกระดูก
• ผู้ป่วยที่รับประทานยาต้านเกล็ดเลือด หรือยาละลายลิ่มเลือด

การดูแลตัวเองก่อน-หลัง การฉีด PRP

• เมื่อจะเข้ารับการฉีด PRP ผู้จะรับการฉีดจะต้องหยุดรับประทานยาต้านการอักเสบและยาสเตียรอยด์อย่างน้อย 2 สัปดาห์ และต้องงดฉีดยาสเตียรอยด์บริเวณที่ต้องทำการฉีด PRP อย่างน้อย 1 เดือน เนื่องจากตัวยาจะลดประสิทธิภาพการทำงานของเกล็ดเลือดได้
• ก่อนวันที่จะต้องเข้ารับการฉีด PRP ควรพักผ่อนให้เพียงพอ และดื่มน้ำมากๆ จะช่วยให้เก็บเลือดได้ง่ายขึ้น
• หลังจากฉีด PRP ควรงดยาสเตียรอยด์และยาต้านการอักเสบต่อไปอย่างน้อย 2 สัปดาห์ แต่หากมีอาการปวดสามารถรับประทานยาแก้ปวดพาราเซตามอล และประคบเย็นได้

การฉีด PRP รักษาข้อเข่าเสื่อมราคาเท่าไร?

การฉีดเกล็ดเลือดเข้มข้น PRP เพื่อรักษาข้อเข่าเสื่อม 1 ครั้ง ราคาเริ่มต้นที่ 5,000-8,000 บาท โดยแพทย์แนะนำให้ฉีด 2-3 ครั้ง เพื่อการรักษาที่มีประสิทธิภาพ

ความแตกต่างระหว่างการฉีด PRP กับการฉีดน้ำไขข้อเทียม

ในการรักษาผู้เป็นโรคข้อเข่าเสื่อม นอกจากวิธีฉีด PRP แล้ว บางคนอาจได้รับคำแนะนำให้ฉีดน้ำไขข้อเทียม

การฉีด PRP กับการฉีดน้ำไขข้อเทียมอยู่ในขั้นตอนการรักษาช่วงเดียวกันคือ จะใช้หลังจากที่ผู้ป่วยปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและรับประทานยาแล้วอาการไม่ดีขึ้น grup’แต่เป้าหมายในการรักษา 2 แบบนี้แตกต่างกัน

การฉีด PRP จะเป็นการฉีดเกล็ดเลือดเพื่อกระตุ้นให้เกิดการสร้างและซ่อมแซมผิวข้อที่สึกหรอ ในขณะที่การฉีดน้ำไขข้อเทียม เป็นการฉีดสารสังเคราะห์ไฮยารอนิกแอซิด (Hyaluronic acid) เพื่อไปทดแทนน้ำไขข้อที่เสื่อมสภาพและกระตุ้นให้ร่างกายสร้างน้ำไขข้อขึ้น

อ่านเพิ่มเติม: รู้จักกับการฉีดน้ำไขข้อเทียม หนึ่งในวิธีรักษาโรคข้อเข่าเสื่อม

การฉีด PRP และการฉีดน้ำไขข้อเทียม สามารถทำร่วมกันได้ ซึ่งจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาอาการข้อเข่าเสื่อมมากยิ่งขึ้น

ผู้รับการฉีด PRP เพื่อรักษาข้อเข่าเสื่อม ควรทำกายภาพบำบัดไปด้วย เพื่อเสริมสร้างกล้ามเนื้อรอบข้อให้แข็งแรง รวมไปถึงปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตให้เหมาะสม จึงจะช่วยเพิ่มโอกาสในการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมให้หายหรือดีขึ้นได้ โดยไม่ต้องผ่าตัด

ตรวจสอบความถูกต้องโดย นพ. วรพันธ์ พุทธศักดา

ที่มาของข้อมูล

• Brian Halpern, MD; Salma Chaudhury, MD, PhD, MRC; Scott A. Rodeo, MD; Catherine Hayter, MD; Eric Bogner, MD; Hollis G. Potter, MD; Joseph Nguyen, Clinical and MRI Outcomes After Platelet-Rich Plasma Treatment for Knee Osteoarthritis (https://www.medscape.com/viewarticle/803372), 8 June 2020.
• Brendan O’Connell, Nicholas Martin Wragg & Samantha Louise Wilson , The use of PRP injections in the management of knee osteoarthritis (https://link.springer.com/article/10.1007/s00441-019-02996-x), 8 June 2020.
• Neel Duggal, Is Platelet-Rich Plasma (PRP) a Safe and Effective Treatment for Osteoarthritis of the Knee? (https://www.healthline.com/health/osteoarthritis/platelet-rich-plasma-knee#candidate), 4 May 2020.