มะกรูดเป็นสมุนไพรไทยที่เรารู้จักกันดี มักนิยมนำมาใช้ในการประกอบอาหาร ดูแลด้านสุขภาพและความงาม ให้ประโยชน์และสรรพคุณหลายอย่าง มีทั้งสารต้านอนุมูลอิสระสูง และช่วยเพิ่มความแข็งแรงให้ระบบภูมิคุ้มกัน มะกรูด ผลไม้ที่มีลักษณะคล้ายผลมะนาวเพียงแต่จะแตกต่างตรงผิวที่ขรุขระและผลของมันก็สีเขียวเข้มอย่างเป็นเอกลักษณ์ ทั้งยังมีกลิ่นหอมอย่างมากอีกด้วย
สารบัญ
คุณค่าทางโภชนาการ
ผิวมะกรูดขนาด 100 กรัม ประกอบไปด้วย
- เหล็ก 1.7 กรัม
- ไขมัน 1.1 กรัม
- โปรตีน 2.8 กรัม
- วิตามินซี 115 มิลลิกรัม
- คาร์โบไฮเดรต 21.3 กรัม
- แคลเซียม 322 มิลลิกรัม
- วิตามินบี 1 0 มิลลิกรัม
- ฟอสฟอรัส 62 มิลลิกรัม
- วิตามินบี 2 0.13 มิลลิกรัม
- และใยอาหาร 3.4 กรัม
ประโยชน์ของมะกรูด
มะกรูดมีประโยชน์หลากหลาย ทั้งทางสุขภาพและความงาม ใบและน้ำมันหอมระเหยช่วยบำรุงหนังศีรษะ ลดรังแค กระตุ้นการเจริญเติบโตของเส้นผม น้ำมะกรูดมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยย่อยอาหาร เปลือกมะกรูดมีสารต้านเชื้อแบคทีเรียและเชื้อรา ใช้เป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์ดูแลผิวและทำความสะอาด ส่วนรากและใบยังถูกใช้ในตำรับยาสมุนไพรพื้นบ้านอีกด้วย
ช่วยลดความเครียด
กลิ่นหอมของมะกรูดจะทำให้ร่างกายรู้สึกผ่อนคลาย เนื่องจากมีน้ำมันหอมระเหยอยู่ การเลือกน้ำมันหอมระเหยมะกรูด ควรเลือกชนิดที่มีความเข้มข้นไม่เกิน 1% เพราะหากมีความเข้มข้นมากเกินไป อาจทำให้เกิดอาการระคายเคืองได้ ผู้ที่ต้องเผชิญกับความเครียดบ่อย ๆ การสูดดมกลิ่นหอมจากมะกรูด จะทำให้ผ่อนคลาย ความเครียดก็ค่อยๆ บรรเทาลง
รักษาอาการบอบช้ำ
มะกรูดสามารถใช้แก้อาการบอบช้ำได้เหมือนกับใบบัวบก โดยจะช่วยฟื้นฟูร่างกายให้แข็งแรง เหมาะสำหรับผู้ที่อาเจียนเป็นเลือด มะกรูดจะช่วยบรรเทาอาการให้ดีขึ้นได้อย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในส่วนของใบซึ่งมีสรรพคุณดังกล่าว และยังมีสารต้านอนุมูลอิสระสูงจึงช่วยลดความเสี่ยงจากการเป็นมะเร็งได้อีกด้วย
ลดคอเลสเตอรอล
มะกรูดช่วยลดคอเลสเตอรอล จากการยับยั้งเอนไซม์ HMG-CoA ซึ่งเป็นเอนไซม์คอเลสเตอรอล และลดการสร้าง LDL ที่เป็นไขมันไม่ดี และช่วยลดความดันโลหิตลงได้
บำรุงหัวใจ
มะกรูดมีส่วนช่วยในการบำรุงหัวใจให้แข็งแรง เนื่องจากการทานมะกรูดเป็นประจำ จะทำให้เลือดมีการไหลเวียนที่ดีขึ้น หัวใจจึงไม่ต้องทำงานหนักเกินไป ซึ่งก็ช่วยลดความเสี่ยงการป่วยด้วยโรคหัวใจได้เป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นภาวะหัวใจวาย หลอดเลือดหัวใจตีบ เป็นต้น
ลดความเสี่ยงมะเร็ง
แค่กินมะกรูด ก็สามารถลดความเสี่ยงการป่วยด้วยโรคมะเร็งได้ เพราะในมะกรูดมีเบต้าแคโรทีนสูงมาก ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระชนิดหนึ่ง ที่จะยับยั้งการเกิดเซลล์มะเร็งได้เป็นอย่างดี ทั้งนี้พบว่าในผู้ที่ป่วยมะเร็งระยะเริ่มแรก ก็สามารถบรรเทาอาการและชะลอการป่วยของโรคมะเร็งได้อีกด้วย
ป้องกันโรคไมเกรน
มะกรูดสามารถป้องกันและลดอาการปวดหัวไมเกรนได้ เพราะในมะกรูดมีน้ำมันหอมระเหย ที่มีคุณสมบัติในการสร้างความผ่อนคลายได้เป็นอย่างดี มะกรูดจึงสามารถป้องกันอาการปวดหัว และลดความเครียดที่เป็นตัวการหนึ่งของโรคไมเกรนได้อย่างดีเยี่ยม นอกจากนี้การดมกลิ่นน้ำมันหอมระเหยจากมะกรูด ก็จะช่วยบรรเทาอาการปวดหัวในผู้ที่เป็นไมเกรนได้เหมือนกัน
แก้อาการเวียนหัว หน้ามืด เป็นลม
ไม่ว่าจะมีอาการเวียนหัวหน้ามืด หรือเป็นลมด้วยสาเหตุใดก็ตาม การดมกลิ่นหอมของมะกรูด จะช่วยให้รู้สึกผ่อนคลายและแก้อาการเหล่านี้ได้ โดยเฉพาะในคนที่มีอาการแพ้ท้อง กลิ่นหอมจากน้ำมันหอมระเหยของมะกรูด จะช่วยได้มากทีเดียว
ไอเดียการใช้มะกรูดเพื่อสุขภาพ
มะกรูดเป็นสมุนไพรที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ นอกจากผิวมะกรูดแล้ว ใบมะกรูด รากมะกรูด ล้วนมีสรรพคุณทางยาทั้งนั้น เราลองมาดูวิธีการใช้มะกรูดเพื่อสุขภาพกันเลย
แก้อาการปวดท้องในเด็ก
วิธีใช้ให้นำผลมะกรูดมาคว้านไส้ออก เอามหาหิงส์ใส่และปิดจุก นำไปเผาไฟจนไหม้ บดเป็นผงแล้วละลายกับน้ำผึ้ง นำมาให้เด็กรับประทานหรือจะใช้สำหรับป้ายลิ้นเด็กอ่อนก็ได้
ฟอกโลหิต
วิธีใช้ให้นำผลมะกรูดมาผ่าครึ่ง แล้วนำไปดองกับเกลือหรือน้ำผึ้ง หลังจากนั้น 1 เดือน นำเอาเฉพาะน้ำมาดื่ม นอกจากนี้ผลมะกรูดยังช่วยขับฤดู และขับลมได้อีกด้วย
แก้อาการนอนไม่หลับ
มะกรูดสามารถนำมาใช้เป็นยาแก้อาการนอนไม่หลับ โดยสามารถนำมาใช้รักษา 2 วิธีคือ
สูตร 1 การนำผิวมะกรูดมาบดกับรากชะเอม ไพล เฉียง พร้า ขมิ้นอ้อย แล้วนำมาต้มดื่ม
สูตร 2 การใช้น้ำมันหอมระเหยมะกรูด โดยนำมาพ่นบนข้างๆ บริเวณหมอนก่อนนอนก็จะช่วยให้นอนหลับได้ง่ายและหลับสบายมากขึ้น เพราะมะกรูดมีสารฟลาโวนอยด์ที่จะช่วยผ่อนคลายเส้นประสาท และช่วยให้ร่างกายหลั่งเซโรโทนิน รวมถึงโดพามีนที่จะช่วยให้การนอนหลับดีขึ้น
ขับสารพิษออกจากร่างกาย
ในส่วนของผิวมะกรูดยังมีฤทธิ์ในการขับสารพิษออกจากร่างกายทางผิวหนัง เพียงนำผิวมะกรูดไปใช้ในการอบซาวน่าก็จะช่วยได้
ลดอาการจุกเสียด
มะกรูดมีสรรพคุณช่วยขับลมได้ หากมีอาการจุกเสียดแน่น ท้องอืด ให้นำมะกรูดมาฝานเป็นชิ้นเล็ก ๆ แล้วเติมพิมเสนหรือการบูรลงไป นำไปชงในน้ำเดือด แล้วนำน้ำมาดื่ม 1 – 2 ครั้ง จะทำให้อาการดีขึ้น
ลดกลิ่นเท้า
นำมะกรูดมาผ่าเป็นชิ้นเล็ก ๆ แล้วนำมาขัดตามซอกเท้า โดยเฉพาะจุดที่มีกลิ่นแรง จะทำให้กลิ่นเหม็นค่อย ๆ จางไป ทำให้เท้าสะอาดมากขึ้น ซึ่งสรรพคุณจากมะกรูดยังช่วยในการฆ่าเชื้อราบนผิวหนังให้ตายลงได้ ทำบ่อยๆ ปัญหากลิ่นเท้าเหม็นจะค่อยๆ จางไปอย่างแน่นอน
แก้ปัญหาหนังศีรษะและเส้นผม
ปัญหาหนังศีรษะและเส้นผม ไม่ว่าจะเป็นปัญหาผมขาว ผมร่วง รังแค หรือผมแห้งไม่แข็งแรง สามารถใช้มะกรูดช่วยบำรุงรักษาได้ โดยมีวิธีการทำดังต่อไปนี้
สูตรบำรุงผมให้สุขภาพดี : นำมะกรูดมาผ่าครึ่งต้มกับน้ำ แล้วนำมาคั้นเอาแต่น้ำ นำน้ำมะกรูดเข้มข้นมาชโลมให้ทั่วศีรษะ นวดศีรษะเบา ๆ ให้ทั่ว แล้วล้างออกตามปกติ ปัญหาผมแห้งไม่มีน้ำหนักก็จะหมดไป เส้นผมก็จะสวยเงางามอย่างมีสุขภาพดี
สูตรขจัดรังแค : นำมะกรูดไปเผาไฟ จนเริ่มมีน้ำซึมออกมา แล้วนำไปผ่าครึ่ง คั้นเอาเฉพาะน้ำ นำมาชโลมหนังศีรษะให้ทั่ว หมักทิ้งไว้ 15 นาที แล้วล้างออก หากทำอย่างต่อเนื่อง จะทำให้รังแคลดลง ทำให้หนังศีรษะสะอาดขึ้น เพราะมะกรูดมีสรรพคุณช่วยฆ่าเชื้อราบนหนังศีรษะตัวการของรังแคก็จะลดลง สุขภาพเส้นผมและหนังศีรษะก็จะแข็งแรงตามมา
ขัดผิวขาวใส
มะกรูดเหมาะสำหรับการใช้ขัดผิวให้ขาวใส ให้นำมะกรูดมาผ่าครึ่ง คั้นเอาแต่น้ำ นำมาผสมกับนมสด ข้าวโอ๊ต น้ำผึ้ง ผสมทุกอย่างจนเข้ากัน นำใยบวบมาชุบส่วนผสมแล้วนำมาขัดผิวจะทำให้เซลล์ผิวเก่าหลุดออกไป ผิวพรรณก็จะค่อยๆ ขาวกระจ่างใส ไร้ความหมองคล้ำ หมั่นทำสัปดาห์ละ 2 ครั้งอย่างต่อเนื่อง ผิวจะขาวกระจ่างใสอย่างสังเกตได้
กำจัดแมลง
กลิ่นหอมของมะกรูดยังช่วยขับไล่แมลงได้ เนื่องจากเป็นกลิ่นที่แมลงไม่ชอบ เหมาะสำหรับการนำมาไล่ยุงและแมลงทั่วไป วิธีใช้ไล่ยุง ให้นำเปลือกมะกรูดมาตากแห้ง แล้วนำไปเผาไฟ กลิ่นของมะกรูดจะช่วยไล่ยุง นอกจากนี้ ยังสามารถนำมากำจัดลูกน้ำและใช้ไล่มอดในข้าวได้ดี โดยนำมะกรูดมาฉีกเป็นชิ้น เพื่อให้มีกลิ่นออกมา จากนั้นให้ใส่ลงไปในถังข้าวสาร เมื่อมอดได้กลิ่นก็จะหนีออกไป
แก้ปัญหาเมื่อถูกปลิงกัด
เมื่อถูกปลิงกัดให้นำมะกรูดที่ผ่าออกแล้ว มาถูบริเวณที่ปลิงเกาะ กลิ่นของมะกรูดจะทำให้ปลิงหลุดออกมาได้อย่างง่ายดาย
ข้อควรระวัง
- ระวังผิวไหม้แดด มะกรูดถึงแม้จะมีสรรพคุณบำรุงร่างกายและมีประโยชน์ต่อสุขภาพ แต่เพราะในน้ำมะกรูดมีสารออกซิเพดามิน หากผิวถูกน้ำมันมะกรูดโดยตรง แล้วถูกแสงแดด อาจก่อให้เกิดอาการระคายเคือง จนส่งผลให้ผิวไหม้แดดได้
- ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ควรระวังการใช้มะกรูดในปริมาณที่มากเกินไป เพราะสารในมะกรูดจะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลงมากกว่าระดับปกติ
- ปัญหาโพแทสเซียม ในมะกรูดมีสาร bergapten ซึ่งเป็นสารที่จะส่งผลต่อการลดระดับโพแทสเซียมในเลือด และเป็นต้นเหตุของการเกิดอาการปวดกล้ามเนื้อและอาการกล้ามเนื้อกระตุก ดังนั้น จึงไม่ควรบริโภคในปริมาณมากเกินไป
มะกรูดเป็นสมุนไพรที่ได้มีการนำมาใช้เป็นยาตั้งแต่สมัยโบราณ มีกลิ่นหอม ช่วยลดความเครียดและบำรุงสุขภาพได้อีกหลายด้าน ทั้งยังนิยมนำมาใช้นำการดูแลเส้นผม ทำให้ผมดกดำแข็งแรง แก้ปัญหาหนังศีรษะและเส้นผมได้ นอกจากผลแล้ว ในส่วนของใบมะกรูดยังมีกลิ่นหอม เหมาะสำหรับนำมาประกอบอาหารหลายอย่าง จะช่วยทำให้รสชาติอาหารหอมอร่อยมากยิ่งขึ้น แถมยังดีต่อสุขภาพในด้านการกินสมุนไพรเป็นยาอีกด้วย
คำถามสุขภาพเกี่ยวกับมะกรูด
สรรพคุณของใบมะกรูดต้ม ช่วยเรื่องใดบ้าง ?
ช่วยบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ ลดอาการท้องอืด และช่วยให้ผ่อนคลาย
ข้อควรระวังของมะกรูด มีอะไรบ้าง ?
อาจระคายเคืองผิวหนังหรือเยื่อบุ หากใช้มากเกินไป หรืออาจทำให้เกิดอาการแพ้ในบางคน
ประโยชน์และโทษของมะกรูด แบบสั้นๆ มีอะไรบ้าง ?
มีสรรพคุณช่วยต้านอนุมูลอิสระ ขับลม แก้ไอ แต่หากใช้มากไปอาจทำให้ระคายเคืองผิวและระบบทางเดินอาหาร
ประโยชน์ของน้ำมะกรูด ดีต่อสุขภาพอย่างไร ?
ช่วยขับเสมหะ กระตุ้นการย่อยอาหาร ลดกลิ่นปาก และเสริมภูมิคุ้มกัน
กินน้ำต้มใบมะกรูด ช่วยเรื่องใดบ้าง ?
ช่วยดีท็อกซ์ร่างกาย บรรเทาอาการหวัด และช่วยให้รู้สึกสดชื่น
ดื่มน้ำมะกรูดทุกวัน ดีต่อสุขภาพไหม ?
ดื่มได้แต่ควรในปริมาณที่เหมาะสม เพราะกรดอาจระคายเคืองกระเพาะอาหาร