ต่อมไทรอยด์ (Thyroid Gland) เป็นต่อมที่อยู่บริเวณคอ ด้านล่างลูกกระเดือก (Adam’s Apple) มีหน้าที่ผลิตฮอร์โมนและควบคุมการใช้พลังงานของร่างกาย รวมถึงความไวของร่างกายในการตอบสนองต่อฮอร์โมนอื่นๆ
สารบัญ
การตรวจระดับฮอร์โมน T3 คืออะไร
ฮอร์โมนที่ต่อมไทรอยด์สร้าง มี 2 ชนิดคือ
- Triiodothyronine หรือ T3
- Thyroxine หรือ T4
ฮอร์โมนทั้ง 2 ชนิดนี้ มีหน้าที่ควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย ควบคุมการเผาผลาญพลังงาน และอัตราการเต้นของหัวใจ
ส่วนใหญ่ฮอร์โมน T3 จะจับอยู่กับโปรตีน แต่ฮอร์โมน T3 ที่ไม่ได้จับกับโปรตีนจะเรียกว่า T3 อิสระ (Free T3) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ไหลเวียนอยู่ในเลือด การตรวจระดับฮอร์โมน T3 ที่เป็นที่นิยม คือการตรวจ T3 total test ซึ่งเป็นการวัดปริมาณฮอร์โมน T3 ทั้ง 2 ชนิดที่อยู่ในเลือด
เมื่อตรวจวัดระดับฮอร์โมน T3 ในเลือดแล้ว แพทย์จะประเมินได้ว่าคุณเป็นโรคของต่อมไทรอยด์หรือไม่
ทำไมจึงต้องตรวจฮอร์โมน T3
แพทย์จะสั่งให้คุณเจาะเลือดเพื่อตรวจระดับฮอร์โมน T3 เมื่อสงสัยว่าคุณอาจเป็นโรคของต่อมไทรอยด์
โรคของต่อมไทรอยด์
โรคของต่อมไทรอยด์ (Thyroid Disorder) เป็นโรคที่มีอาการหลากหลาย คุณอาจมีอาการเกี่ยวกับอารมณ์ หรือมีปัญหาทางกาย ขึ้นอยู่กับโรคของต่อมไทรอยด์ที่เป็น
- โรคต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป (Hyperthyroidism) : ภาวะที่ต่อมไทรอยด์สร้างฮอร์โมนไทรอยด์ออกมามากเกินไป
- โรคต่อมใต้สมองทำงานน้อยเกินไป (Hypopituitarism) : ภาวะที่ต่อมใต้สมอง (Pituitary Gland) ไม่สามารถสร้างฮอร์โมนต่อมใต้สมองออกมาในระดับปกติ
- โรคต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยเกินไป (Hypothyroidism) : คือภาวะที่ต่อมไทรอยด์สร้างฮอร์โมนไทรอยด์ออกมาน้อยเกินไป
- อัมพาตเป็นระยะจากต่อมไทรอยด์เป็นพิษ (Thyrotoxic Periodic Paralysis) : เกิดขึ้นจากการที่ต่อมไทรอยด์สร้างฮอร์โมนไทรอยด์ออกมามากเกินไป ทำให้มีอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรง (Muscle Weakness)
อาการที่เกิดขึ้นได้จากโรคของต่อมไทรอยด์
- อ่อนแรง อ่อนเพลีย
- นอนไม่หลับ มีปัญหาในการนอนหลับ
- วิตกกังวล เครียด
- ขี้ร้อนหรือขี้หนาวกว่าปกติ
- น้ำหนักลด หรือน้ำหนักเพิ่ม
- ผิวแห้ง หรือผิวบวม
- ตาแห้ง ระคายเคืองตา ตาบวม หรือตาโปน
- ผมร่วง
- มือสั่น
- หัวใจเต้นเร็ว
ถ้าคุณได้รับการยืนยันจากแพทย์ว่าเป็นโรคของต่อมไทรอยด์ แพทย์อาจใช้การตรวจ T3 เพื่อติดตามอาการ และการเปลี่ยนแปลงของโรคด้วย
ในบางครั้ง แพทย์อาจสั่งเจาะเลือดเพื่อตรวจระดับฮอร์โมน T4 (T4 test) หรือฮอร์โมน TSH (TSH test) โดยฮอร์โมน TSH มีชื่อเต็มว่า Thyroid-Stimulating Hormone มีหน้าที่กระตุ้นการทำงานของต่อมไทรอยด์ให้สร้างฮอร์โมน T3 และ T4
การตรวจระดับฮอร์โมน T4 หรือ TSH หรือตรวจทั้ง 2 ฮอร์โมนร่วมกับการตรวจฮอร์โมน T3 จะช่วยให้แพทย์ประเมินได้ว่า สถานการณ์ของโรคเป็นอย่างไรในขณะนั้น
การเตรียมตัวสำหรับการตรวจฮอร์โมน T3
ก่อนการตรวจฮอร์โมน T3 คุณจะต้องแจ้งแพทย์เกี่ยวกับรายการยาทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่ในขณะนี้ เนื่องจากยาบางชนิดอาจรบกวนผลการตรวจฮอร์โมน T3 ได้
เมื่อแพทย์ทราบว่าคุณกำลังใช้ยาอะไรอยู่ แพทย์อาจแนะนำให้หยุดยาชั่วคราวก่อนการตรวจ เพื่อให้ได้ผลที่แม่นยำ
ยาที่มีผลกระทบต่อการตรวจระดับฮอร์โมน T3 ได้แก่
- ยาที่เกี่ยวข้องกับต่อมไทรอยด์
- ยาสเตียรอยด์ (Steroids)
- ยาคุมกำเนิดชนิดเม็ด หรือยาอื่นๆ ที่มีส่วนประกอบของฮอร์โมน เช่น แอนโดรเจน (Androgens) และเอสโตรเจน (Estrogens)
ขั้นตอนการตรวจฮอร์โมน T3
การตรวจฮอร์โมน T3 สามารถทำได้ง่าย เพียงแค่เจาะเลือดไปตรวจในห้องปฏิบัติการ
โดยทั่วไป ค่าปกติของระดับฮอร์โมน T3 คือ 100-200 นาโนกรัมต่อเดซิลิตร (ng/dL)
แม้ผลการตรวจ T3 จะปกติ แต่ไม่ได้หมายความว่าต่อมไทรอยด์จะทำงานปกติ ดังนั้นการตรวจระดับฮอร์โมน T4 และ TSH จึงเป็นอีกตัวช่วยให้แพทย์ประเมินได้ว่าคุณเป็นโรคของต่อมไทรอยด์หรือไม่
หากผลการตรวจฮอร์โมน T3 ผิดปกติ มีความหมายว่าอย่างไร?
เนื่องจากการทำงานของต่อมไทรอยด์มีความซับซ้อน การตรวจเพียงฮอร์โมนเดียวอาจไม่เพียงพอที่แพทย์จะบอกว่ามีความผิดปกติอะไรเกิดขึ้น แต่หากผลการตรวจฮอร์โมน T3 ออกมาผิดปกติ ก็จะช่วยบอกแนวโน้มของโรคได้ ซึ่งแพทย์อาจให้คุณตรวจระดับฮอร์โมน T4 หรือ TSH เพิ่มเติม
การมีระดับฮอร์โมน T3 สูงผิดปกติ พบได้บ่อยในหญิงตั้งครรภ์และในผู้ป่วยโรคตับ หากในการตรวจ T3 ได้มีการวัดระดับ T3 อิสระ (Free T3) มาด้วย จะช่วยให้แพทย์วินิจฉัยแยกโรคต่างๆ ได้อย่างชัดเจนมากขึ้น
ระดับฮอร์โมน T3 สูงผิดปกติ
หากคุณไม่ได้กำลังตั้งครรภ์ หรือไม่ได้ป่วยเป็นโรคตับ การที่ร่างกายมีระดับฮอร์โมน T3 สูงกว่าปกติ อาจหมายถึงคุณเป็นโรคของต่อมไทรอยด์ เช่น
- โรคคอพอก (Graves’ Disease)
- ต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป (Hyperthyroidism)
- ต่อมไทรอยด์อักเสบ ซึ่งไม่เจ็บปวด (Painless (silent) Thyroiditis)
- อัมพาตเป็นระยะจากต่อมไทรอยด์เป็นพิษ (Thyrotoxic Periodic Paralysis)
- คอพอกเป็นพิษ (Toxic Nodular Goiter)
ในบางครั้ง การมีระดับฮอร์โมน T3 ที่สูงผิดปกติ อาจบ่งชี้ว่าร่างกายมีโปรตีนในเลือดสูงกว่าปกติ และในกรณีที่พบได้น้อย อาจบ่งชี้ว่าเป็นโรคมะเร็งต่อมไทรอยด์ (Thyroid Cancer) หรือโรคต่อมไทรอยด์เป็นพิษ (Thyrotoxicosis)
ระดับฮอร์โมน T3 ต่ำผิดปกติ
ระดับฮอร์โมน T3 ที่ต่ำกว่าปกติ อาจบ่งชี้ว่าคุณเป็นโรคต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยกว่าปกติ (Hypothyroidism) หรืออยู่ในสภาวะอดอยาก (Starvation) นอกจากนี้อาจบอกได้ว่าคุณป่วยเป็นโรคเรื้อรังอื่นๆ เนื่องจากระดับฮอร์โมน T3 จะลดลงได้เมื่อมีอาการเจ็บป่วย
ความเสี่ยงของการตรวจระดับฮอร์โมน T3
เมื่อมีการเจาะเลือดไปตรวจ คุณจะรู้สึกเจ็บเล็กน้อยขณะเจาะ และอาจมีอาการเลือดออกหรือมีรอยช้ำภายหลังการเจาะ ในบางรายอาจมีอาการหน้ามืด เวียนศีรษะได้
สำหรับอาการที่ร้ายแรงที่อาจเกิดขึ้นได้ (แม้จะพบได้น้อย) ได้แก่ หน้ามืด เกิดการติดเชื้อ เลือดออกผิดปกติ และมีการอักเสบของเส้นเลือดดำ