สารนิโคติน เป็นสารสารเคมีที่ไม่มีรสชาติ ซึ่งยาสูบและพืชชนิดอื่น ๆ จะสร้างขึ้นเพื่อเป็นสารในการไล่แมลง โดยสารนิโคตินนั้นมีความสามารถในการเสพติดเทียบเท่ากับเฮโรอีนหรือโคเคน ทำให้ผู้ที่เคยสูบบุหรี่ เลิกการสูบได้ยาก โดยผลิตภัณฑ์ยาสูบสารนิโคตินนำความอยากที่มีมากมายให้กับผู้ที่สูบบุหรี่
สารบัญ
วิธีการออกฤทธิ์ของสารนิโคติน
ในแต่ละครั้งที่คุณสูดดมควันบุหรี่ซิกกาเรต สารนิโคตินได้ดูดซึมเข้าสู่ปอดและดูดซึมเข้าไปในกระแสเลือด โดยสารนิโคตินยังได้แพร่กระจายไปยังส่วนต่าง ๆ ของร่างกายไปพร้อมกับคาร์บอนโมนอกไซด์และสารพิษชนิดอื่น ซึ่งสารพิษเหล่านั้นจะส่งผลกระทบต่อหัวใจ เส้นเลือด ฮอร์โมน สมอง และส่วนต่างๆ ของร่างกายอีกมากมาย สารนิโคตินที่คุณสูดดมนั้นจะเดินทางเข้าสู่สมองของคุณเร็วกว่ายาที่ให้ผ่านเส้นเลือดดำเสียอีก
ผลข้างเคียงของนิโคติน
สารนิโคตินมีผลข้างเคียงต่อร่างกายของคุณมีหลากหลายวิธี ดังนี้
- กระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้การตื่นตัวของคุณมีเพิ่มมากกว่าปกติ
- ยกระดับอารมณ์ของคุณและนำคุณให้รู้สึกว่าเป็นสุขดี
- ลดความอยากอาหาร
- เพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจประมาณ 10 – 20 ครั้งต่อนาที
- เพิ่มความดันโลหิตที่ 5-10 มิลลิเมตรปรอท
- ก่อให้เกิดภาวะเหงื่อออก คลื่นไส้ และท้องเสีย
- เพิ่มการทำงานของลำไส้
- ทำให้ร่างกายผลิตน้ำลายและเสมหะเพิ่ม
การสูบบุหรี่เป็นการเสพติดอย่างสูงเพราะว่ามันจะทำให้เรามีความเป็นสุขและยังเป็นที่พึ่งด้านร่างกายและจิตใจได้อีกด้วย นอกจากนี้ ถ้าคุณยิ่งสูบบุหรี่มากเท่าไรคุณก็จะเกิดความชินชากับสารนิโคตินมากขึ้นเท่านั้น ก็หมายความว่าคุณจะต้องสูบบุหรี่อยู่ตลอดเพื่อรักษาระดับของสารนิโคตินให้อยู่ในปริมาณเท่าเดิม
การขาดสารนิโคติน
ร้อยละ 70-90% ของผู้ที่สูบบุหรี่บอกว่าอาการขาดสารนิโคตินเป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้พวกเขาไม่ยอมเลิกสูบบุหรี่ ซึ่งคุณจะเริ่มรู้สึกถึงผลข้างเคียงของการขาดสารนิโคตินตั้งแต่ 2-3 ชั่วโมงจากการสูบบุหรี่มวนสุดท้ายไปแล้ว
โดยผู้ที่สูบบุหรี่เป็นเวลานานหรือสูบบุหรี่จัดจะรู้สึกถึงผลข้างเคียงของการขาดสารนิโคตินเร็วและรุนแรงกว่าผู้ที่สูบบุหรี่ไม่จัด และถ้าคุณกำลังจะหยุดสูบบุหรี่ อาการของการขาดสารนิโคตินจะเพิ่มสูงขึ้นประมาณ 2-3วันหลังจากที่คุณสูบบุหรี่ครั้งสุดท้าย ซึ่งอาการทั่วไปที่พบได้มากสุดมีดังนี้
- อาการอยากนิโคตินเพิ่มขึ้นอย่างรุนแรง
- อาการวิตกกังวล กระสับกระส่าย หรือเบื่อ
- อาการซึมเศร้า
- อาการนอนไม่หลับ รวมถึง ฝันร้าย
- อาการง่วงซึม
- รู้สึกเครียด กระวนกระวาย และสิ้นหวัง
- ปวดหัว
- มีอาการอยากอาหารและมีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น
- ไม่มีสมาธิ
- เวียนศีรษะ
- อัตราการเต้นของหัวใจช้าลง
- อาการท้องผูกหรือมีลมในกระเพาะอาหาร
- ไอ ปากแห้ง เจ็บคอ และน้ำมูกไหล
แม้ว่าอาการของการขาดสารนิโคตินนั้นอาจจะฟังดูแล้วน่ากลัว และอาการเหล่านี้ยากที่จะเกิดขึ้น แต่ผลกระทบต่อสุขภาพของการหยุดสูบบุหรี่ในระยะยาวมีมากกว่าความไม่สบายตัวที่คุณรู้สึกในระยะสั้น
การเลิกบุหรี่ด้วยวิธีการต่างๆ
การเลิกบุหรี่ด้วยการใช้ผลิตภัณฑ์ทดแทนสารนิโคติน
หากคุณพยายามที่จะเลิกสูบบุหรี่และทำไม่สำเร็จสักที อย่าเพิ่งหมดหวัง เพราะจากงานวิจัยได้แสดงให้เห็นว่าจำนวนครั้งที่คุณพยายามเลิกสูบบุหรี่มากเท่าไหร่ก็จะยิ่งเพิ่มโอกาสในการที่คุณจะเลิกสูบบุหรี่สำเร็จก็มีมากขึ้นเท่านั้น ซึ่งค่าเฉลี่ยที่คุณพยายามเลิกสูบบุหรี่นั้นจะอยู่ที่ 6 ครั้งก่อนที่คุณจะเลิกสูบบุหรี่ได้สำเร็จ แต่ถ้าคุณพบว่าอาการขาดสารนิโคตินเป็นเรื่องยากเกินจะต้านทานไหวให้ปรึกษากับนักวิชาชีพผู้ดูแลสุขภาพของคุณเกี่ยวกับการเลิกสูบบุหรี่ด้วยการให้สารนิโคตินทดแทน (NRT)
NRT จะทำให้อาการขาดสารนิโคตินจากการสูบบุหรี่นั้นหายไปและยังสามารถรับมือกับอารมณ์ในช่วงเวลาที่กำลังหยุดสูบบุหรี่ด้วย ซึ่งมีหลากหลายการศึกษาได้เผยให้เห็นว่าการใช้ NRT นั้นสามารถช่วยเพิ่มโอกาสที่คุณจะเลิกบุหรี่ได้สำเร็จเกือบครึ่ง โดยให้ปรึกษากับแพทย์ของคุณว่าการเลิกในรูปแบบใดที่เห็นผลและเหมาะสมกับการใช้ชีวิตประจำวันของคุณมากที่สุด และคุณอาจจะผสมผสานรูปแบบ NRT กับรูปแบบอื่นๆเข้าด้วยกันก็ได้
NRT ที่ได้รับการรับรองจากองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา ได้แก่ แผ่นแป หมากฝรั่ ยาอม สเปรย์พ่นจมูก และหลอดสูดทางปาก
แผ่นแปะผิวหนังนิโคติน
แผ่นแปะผิวหนังนิโคตินนั้นจะปล่อยปริมาณสารนิโคตินเข้าสู่ผิวกายของคุณ โดยมีให้เลือกระดับความแรงของสารนิโคตินที่แตกต่างกันขึ้นอยู่กับผู้สูบบุหรี่ ซึ่งแผ่นแปะนั้นสามารถหาซื้อได้แบบไม่ต้องมีใบสั่งแพทย์ และในการที่คุณจะเลิกติดสารนิโคตินได้นั้น คุณจะต้องลองเปลี่ยนใช้แผ่นแปะที่มีขนาดความแรงในระยะประมาณ 8 สัปดาห์ โดยองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกาได้ให้คำแนะนำว่าควรใช้แผ่นแปะในระยะเวลาทั้งหมด 3-5 เดือน
ผลข้างเคียงที่สามารถเกิดขึ้นได้จากกการใช้แผ่นแปะผิวหนังนิโคตินมีดังนี้ อาการระคายเคืองต่อผิวหนัง (ผื่นแดงและอาการคัน) มึนศีรษะ หัวใจเต้นเร็ว อาการนอนไม่หลับหรือฝันแปลก ปวดหัว คลื่นไส้ ปวดกล้ามเนื้อและข้อติดขัด
หมากฝรั่งนิโคติน
สำหรับหลาย ๆ คนที่ต้องการเลิกบุหรี่จะเลือกวิธีการใช้หมากฝรั่งนิโคตินเพราะว่ามันออกฤทธิ์เร็ว สารนิโคตินที่ได้จะเข้าสู่เยื่อเมือกบุผิวภายในปาก โดยเมื่อที่คุณรู้สึกอยากสารนิโคตินคุณก็เพียงแค่เคี้ยวหมากฝรั่งนิโคติน และหมากฝรั่งนิโคตินนั้นสามารถซื้อได้โดยไม่ต้องมีใบสั่งแพทย์ ซึ่งระยะเวลาในการใช้วิธีเคี้ยวหมากฝรั่งนั้นจะอยู่ในช่วงเวลาประมาณไม่เกิน 6 เดือน ถ้าคุณเป็นคนที่มีผิวแพ้ง่ายและระคายเคืองกับการใช้แผ่นแปะ วิธีการใช้หมากฝรั่งก็เป็นตัวเลือกน่าสนใจเหมือนกัน
ผลข้างเคียงที่สามารถเกิดขึ้นได้ของหมากฝรั่งนิโคตินมี ดังนี้ รับรสชาติอาหารได้ไม่ดี ระคายคอ แผลในปาก สะอึก คลื่นไส้ ปวดขากรรไกร หัวใจเต้นเร็ว ปัญหาเรื่องช่องปากและปัญหาอื่น ๆ ทางทันตกรรม
ยาอมนิโคติน
ยาอมนิโคตินมีให้เลือกถึง 2 รูปแบบที่แตกต่างกันและสามารถวางจำหน่ายได้โดยไม่ต้องมีใบสั่งแพทย์ โดยจะเหมือนกับผลิตภัณฑ์ NRT อื่น ๆ ซึ่งยาอมนิโคตินนั้นควรใช้สูงสุดไม่เกิน 12 สัปดาห์
ผลข้างเคียงของยาอมนิโคตินอาจมีดังนี้ อาการนอนไม่หลับ คลื่นไส้ สะอึก ไอ อาการแสบร้อนกลางอก ปวดหัว และมีลมในกระเพาอาหาร
สเปรย์พ่นจมูก
สเปรย์พ่นจมูกจะปล่อยสารนิโคตินเข้าสู่กระแสเลือดได้อย่างรวดเร็ว และยังบรรเทาอาการของการขาดสารนิโคตินได้เร็วกว่าวิธีอื่นๆอีกด้วย แต่การซื้อสเปรย์พ่นจมูกนิโคตินนั้นจะต้องให้แพทย์เป็นผู้จัดหาให้ และควรใช้สเปรย์พ่นจมูกนิโคตินในระยะเวลาประมาณไม่เกิน 6 เดือน
ผลข้างเคียงทั่วไปที่พบได้มากที่สุดมีดังนี้ อาการระคายเคืองจมูก น้ำมูกไหล น้ำตาไหล จาม คันคอ และไอ
นิโคตินชนิดหลอดสูดทางปาก
โดยนิโคตินชนิดหลอดสูดทางปากจะเหมือนกันมวนบุหรี่อันใหญ่ที่มาพร้อมกับที่คาบปาก แต่อันที่จริงคือหลอดพลาสติกขนาดบางซึ่งบรรจุแท่งนิโคตินไว้ด้านในเท่านั้น เมื่อคุณสูบไปหนึ่งครั้งแท่งจะระเหยไอสารนิโคตินบริสุทธิ์ไปยังปากของคุณแล้วเข้าสู่กระแสเลือด แนะนำให้ใช้นิโคตินชนิดหลอดสูดทางปากไม่เกิน 6 เดือน
ผลข้างเคียงทั่วไปที่สามารถพบได้บ่อยซึ่งมักจะเกิดขึ้นในครั้งแรกของการใช้อุปกรณ์นี้มีดังนี้ ไอ ระคายเคืองในปากและคอ และท้องไส้ปั่นป่วน
ซึ่งไม่ว่าคุณจะเลือกผลิตภัณฑ์ NRT วิธีไหน คุณก็ต้องปรึกษาผู้ให้ความรู้ทางสุขภาพอย่างใกล้ชิดเกี่ยวกับผลข้างเคียงต่าง ๆ ที่คุณจะต้องเจอ คุณควรบอกแพทย์ของคุณเกี่ยวกับปัญหาในการเลิกบุหรี่ของคุณให้ฟัง เพื่อที่แพทย์จะได้ให้คำแนะนำคุณอย่างถูกต้อง