โรคติดเชื้อ IPD (IPD, ย่อมาจาก Invasive pneumococcal disease) หรือ โรคติดเชื้อนิวโมคอกคัส (Invasive Pneumococcal Infection) เป็นโรคชนิดหนึ่ง ที่เกิดจากร่างกายติดเชื้อ นิวโมคอกคัส ที่สามารถติดต่อกันได้ระหว่างคนสู่คน, โรคนี้สามารถก่อให้เกิดโรคอื่นๆเพิ่ม ได้ในหลายส่วนของร่างกาย โดยส่วนใหญ่ที่จะเป็นคือ ปอดอักเสบ และเป็นเรื่องที่น่ายินดี ที่โรคติดเชื้อ IPD นี้สามารถรักษาได้ และมีวัคซีนสำหรับป้องกันโรคด้วย สามารถพบโรคนี้ได้บ่อยในเด็กเล็กที่มีอายุตั้งแต่ 2 ปีลงไป เนื่องมาจากร่างกายยังมีภูมิคุ้มกันน้อย
สาเหตุการเกิดโรคและการติดเชื้อ IPD
โรค IPD เกิดจากติดเชื้อแบคทีเรียนิวโมคอกคัส จากผู้ที่มีเชื้อนี้อยู่ ไม่ว่าจะเป็นโรคหรือเป็นเพียงพาหะของโรคก็สามารถติดได้เช่นกัน ดังนั้นจึงสามารถพบโรคนี้ได้มาก ในสถานที่ที่มีผู้อยู่อาศัยแน่นหนากว่าปกติ
อาการของโรค IPD
เริ่มจากเมื่อเชื้อ IPD เข้าสู่ร่างกายแล้ว จะก่อให้เกิดอาการภายใน 3 วัน นับจากวันที่ได้รับเชื้อ ซึ่งถือเป็นช่วงเป็นระยะฟักตัวของโรค โดยจะมีอาการผิดปกติแสดงออกมาได้หลากหลายดังนี้
- อาการไซนัสอักเสบ
- อาการหูติดเชื้อหรือหูชั้นกลางอักเสบ
- อาการปอดอักเสบหรือปอดบวม
- เยื่อหุ้มสมองอักเสบ
- ข้ออักเสบ
- กระดูกอักเสบ
- เยื่อบุช่องท้องอักเสบ
- ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด
ตรวจวิเคราะห์อย่างไรจึงจะรู้ว่าติดเชื้อ IPD?
การตรวจว่าร่างกายติดเชื้อ IPD หรือไม่ จะต้องให้แพทย์ผู้เชี่ยวชาญเป็นผู้ตรวจ โดยแพทย์จะทำการตรวจตามอาการของโรคก่อน แล้วจึงค่อยขยายผลด้วยกระบวนการย้อมสีดูเชื้อ และเพาะเชื้อเพื่อตรวจ โดยแพทย์จะเอาสิ่งต่างๆ ที่เกี่ยวกับโรคที่เป็น มาตรวจเพื่อดูเชื้อ เช่น เป็นโรคปอดอักเสบก็ต้องเอาเสมหะมาตรวจหาเชื้อ เป็นต้น
แนวทางในการรักษา
การรักษาเชื้อ IPD มีสองทางหลักๆ ก็คือ
- การให้ยาฆ่าเชื้อ โดยแพทย์ผู้ทำการรักษาส่วนใหญ่จะให้ยา ที่ครอบคลุมการฆ่าเชื้อตัวหลักๆ อยู่แล้วรวมถึงเชื้อ IPD ด้วย แต่ถ้าเป็นเชื้อ IPD ที่เป็นชนิดดื้อยาแพทย์ก็จะทำการเปลี่ยนชนิดของยาฆ่าเชื้อใหม่
- การรักษาแบบตามอาการ ของโรคที่เป็นอยู่ที่มีสาเหตุมาจากเชื้อ IPD
ดูแลตัวเองอย่างไรไม่ให้ติดเชื้อ IPD
โรค IPD เป็นโรคที่ป้องกันได้ และมีทางรักษาให้หาย และพบในเด็กที่อายุน้อยกว่า 2 ปี หรือ ผู้ใหญ่ที่อายุมากๆ จึงไม่ต้องเป็นกังวลมาก แต่ถึงอย่างไร หากเราอยู่ในกลุ่มผู้เสี่ยง ก็ควรต้องป้องกันตัวเองจากโรคนี้ในเบื้องต้นด้วยการฉีดวัคซีน โดยจะมีวัคซีน 2 ชนิด คือชนิดสำหรับผู้ใหญ่ และชนิดสำหรับเด็ก
วัคซีนสำหรับผู้ใหญ่
สำหรับผู้ใหญ่ที่มีอายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไปควรฉีดทุกๆ 5 ปี แต่ถ้าเป็นผู้ใหญ่ที่มีอายุระหว่าง 19-64 ปี
ถ้ามีสุขภาพแข็งแรงดีก็ไม่ต้องฉีดก็ได้ เนื่องจากสุขภาพแข็งแรงดี ภูมิต้านทานของร่างกายสามารถต้านทานโรคนี้ได้
วัคซีนสำหรับเด็ก
ถ้าเด็กอายุน้อยกว่า 2 ปีให้ฉีดทั้งหมด 4 ครั้งโดยแบ่งเป็น 2 เดือน 4 เดือน 6 เดือน และครั้งสุดท้ายเมื่ออายุ 12-15 เดือน
แต่ถ้าเด็กอายุ 1-5 ปีและไม่เคยได้วัคซีนมาก่อน ควรฉีดอย่างน้อย 1 ครั้ง แต่ถ้าเป็นเด็กที่มีอายุตั้งแต่ 5 ปีจนถึง 18 ปีและสุขภาพแข็งแรงดี ไม่จำเป็นต้องฉีดแล้วไม่ว่าจะเคยได้รับวัคซีนมาก่อนหรือไม่เพราะภูมิคุ้มกันในร่างกายสามารถป้องกันเชื้อ IPD ได้
อย่างไรก็ดี โรค IPD เป็นโรคที่เกิดกับทุกคนที่ภูมิต้านทานร่างกายไม่แข็งแรง การป้องกันโรคควรเริ่มต้นจากการทำให้ร่ายกายแข็งแรง หลีกเลี่ยงสถานที่แออัดที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ และหากพบอาการต้องสงสัย ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจหาโรคที่จะเกิด
ที่มาของข้อมูล
ปิด
ปิด
- Pneumococcal Disease | Surveillance Reporting and Trends. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (https://www.cdc.gov/pneumococcal/surveillance.html)
- Pediatric Invasive Pneumococcal Disease in the United States in the Era of Pneumococcal Conjugate Vaccines. National Center for Biotechnology Information. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3416489/)
