มีหลายๆ คนที่ต้องดื่มกาแฟตอนเช้าหรือบ่ายเพื่อช่วยให้สามารถใช้ชีวิตอยู่ได้ทั้งวัน คาเฟอีนนั้นเป็นสารที่พบได้ทั่วไป แต่คาเฟอีนนั้นมีฤทธิ์มากกว่าเพียงแค่ทำให้ตื่น มันเป็นสารที่มีฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาทส่วนกลางที่ส่งผลต่อร่างกายในหลายด้าน
การเข้าใจอาการที่เกิดจากคาเฟอีนและผลข้างเคียงในระยะยาวต่อร่างกายนั้นอาจจะช่วยให้คุณคิดอีกครั้งก่อนที่จะกินกาแฟแก้วที่ 4 ของวัน
สารบัญ
ผลของคาเฟอีน
คาเฟอีนนั้นไม่ได้มีคุณค่าทางสารอาหารในตัวมันเอง มันเป็นสารที่ไม่มีรสชาติ ดังนั้นคุณอาจจะไม่รู้ว่ามีอยู่ในอาหารของคุณ และยาบางชนิดก็มีคาเฟอีนอยู่ด้วยโดยที่คุณอาจจะไม่เคยรู้มาก่อน
คาเฟอีนนั้นมักจะทำให้เกิดอาการเสมอ หากรับประทานในปริมาณน้อยๆ คุณอาจจะรู้สึกว่ามีพลังงานมากขึ้น แต่เมื่อเวลาผ่านไป การได้รับคาเฟอีนในปริมาณที่มากเกินไปนั้นอาจจะทำให้เกิดอาการถอนได้ ผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพแข็งแรงสามารถรับประทานคาเฟอีนได้วันละไม่เกิน 400 มิลลิกรัมต่อวันอย่างปลอดภัย ซึ่งเทียบเท่ากับกาแฟขนาด 8 ออนซ์ หากคุณใช้แก้ว mug หรือซื้อกาแฟจากร้านที่ขายกาแฟสด คุณอาจจะมีโอกาสในการดื่มกาแฟมากกว่า 16 ออนซ์
เวลาที่รับประทานคาเฟอีนในปริมาณเท่าเดิมเป็นประจำนั้น ร่างกายจะค่อยๆ เกิดภาวะดื้อ ปัจจัยอื่นๆ เช่นอายุ มวลร่างกายและสุขภาพโดยรวมนั้นล้วนแต่ส่งผลต่อความสามารถของร่างกายในการทนต่อคาเฟอีนเช่นกัน หากคุณต้องการลดปริมาณที่รับประทาน คุณควรจะค่อยๆ ลดอย่างช้าๆ
ระบบประสาทส่วนกลาง
คาเฟอีนนั้นเป็นสารที่กระตุ้นการทำงานของระบบประสาทส่วนกลาง เวลาที่คาเฟอีนนั้นเข้าสู่สมอง ผลที่สังเกตได้ชัดเจนที่สุดก็คือความตื่นตัว คุณจะตื่นและอ่อนเพลียน้อยกว่าปกติ ดังนั้นมันจึงเป็นส่วนผสมที่พบบ่อยในการที่ใช้รักษาอาการง่วงนอน ปวดหัวและไมเกรน
งานวิจัยพบว่าผู้ที่ดื่มกาแฟเป็นประจำนั้นจะมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคอัลไซเมอร์และความจำเสื่อมน้อยลงและลดโอกาสในการฆ่าตัวตายได้ 45% แต่ประโยชน์นี้พบให้ผู้ที่ดื่มกาแฟที่มีค่า octane สูงเท่านั้นไม่ใช่กาแฟที่ไม่มีคาเฟอีน บางคนเชื่อว่ากาแฟนั้นเป็นเครื่องดื่มที่ดีต่อสุขภาพแต่เช่นเดียวกับอาหารอื่นๆ การดื่มมากเกินไปสามารถทำให้เกิดผลข้างเคียงได้
ตัวอย่างเช่นการดื่มคาเฟอีนมากเกินไปอาจจะทำให้เกิดอาการปวดหัว ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับอาการถอนคาเฟอีน เส้นเลือดที่อยู่ในสมองนั้นเกิดความเคยชินกับผลของคาเฟอีน ดังนั้นหากหยุดดื่มกาแฟทันทีจึงเกิดอาการปวดหัวได้
อาการอื่นๆ ของการถอนคาเฟอีนนั้นประกอบด้วย
- วิตกกังวล
- กระสับกระส่าย
- ง่วงนอน
- ในบางคน อาการถอนคาเฟอีนอย่างฉับพลันนั้นอาจจะทำให้เกิดอาการสั่นได้
การรับประทานคาเฟอีนในปริมาณที่มากเกินไป แม้ว่าจะพบได้น้อย แต่ก็สามารถทำให้เกิดอาการต่อไปนี้ได้
- สับสน
- เห็นภาพหลอน
- อาเจียน
และอาจจะทำให้เสียชีวิตได้จากการที่ชัก การได้รับคาเฟอีนที่มากเกินไปนั้นมักจะเกิดจากการดื่มคาเฟอีนในปริมาณมาก ซึ่งมักจะมาจากเครื่องดื่มชูกำลังหรือยาลดความอ้วน ระดับของคาเฟอีนที่ปลอดภัยในผู้ใหญ่นั้นอยู่ที่ 400 มิลลิกรัม ซึ่งเทียบเท่ากาแฟประมาณ 4 แก้ว แต่ปริมาณของคาเฟอีนในเครื่องดื่มแต่ละชนิดนั้นก็แตกต่างกัน
ระบบย่อยอาหารและขับถ่าย
คาเฟอีนนั้นจะเพิ่มการสร้างกรดในกระเพาะอาหารและทำให้เกิดอาการแสบร้อนที่หน้าอกหรือมวนท้องได้ คาเฟอีนส่วนเกินนั้นจะไม่ถูกสะสมในร่างกาย แต่จะถูกจัดการที่ตับก่อนขับออกทางปัสสาวะ นี่จึงเป็นเหตุผลที่คุณอาจจะปัสสาวะบ่อยขึ้นเวลาที่ได้รับคาเฟอีน
หากคุณมีปัญหาเกี่ยวกับกระเพาะอาหารเช่นกรดไหลย้อนหรือแผลในกระเพาะอาหารควรปรึกษาแพทย์ว่าสามารถรับประทานคาเฟอีนได้หรือไม่
ระบบไหลเวียนเลือดและระบบหายใจ
คาเฟอีนนั้นจะถูกดูดซึมที่กระเพาะอาหาร และมีระดับสูงสุดในกระแสเลือดหลังจากที่รับประทานเข้าไปประมาณ 1-2 ชั่วโมง
คาเฟอีนทำให้ความดันโลหิตสูงเป็นเวลาสั้นๆ ซึ่งเชื่อว่าเกิดจากการที่มีสาร adrenaline มากขึ้นหรือจากการยับยั้งฮอร์โมนที่ช่วยขยายเส้นเลือดตามธรรมชาติ ส่วนมากมักจะไม่ส่งผลต่อความดันโลหิตในระยะยาว แต่ถ้าหากมีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ คาเฟอีนอาจจะทำให้หัวใจต้องทำงานหนักขึ้น หากคุณเป็นโรคความดันโลหิตสูงหรือมีปัญหาเกี่ยวกับหัวใจควรปรึกษาแพทย์ว่าสามารถรับประทานคาเฟอีนได้หรือไม่
การได้รับคาเฟอีนในปริมาณที่มากเกินไปนั้นอาจจะทำให้อัตราการเต้นของหัวใจนั้นเร็วขึ้นและผิดปกติ และทำให้เกิดปัญหาในการหายใจได้ ในบางกรณีอาจจะทำให้เกิดการเสียชีวิตจากอาการชักหรือหัวใจเต้นผิดจังหวะ
ระบบกล้ามเนื้อ
คาเฟอีนในปริมาณมากนั้นอาจจะขัดขวางการดูดซึมและกระบวนการเผาผลาญแคลเซียม ซึ่งอาจจะทำให้เกิดภาวะกระดูกพรุนได้ หากคุณรับประทานมากเกินไป อาจจะทำให้กล้ามเนื้อนั้นกระตุกได้
หากคุณมีอาการถอนคาเฟอีน อาจจะมีอาการปวดกล้ามเนื้อได้
ระบบสืบพันธุ์
คาเฟอีนนั้นเดินทางอยู่ภายในกระแสเลือดและสามารถผ่านรกได้ และเนื่องจากมันเป็นสารที่มีฤทธิ์กระตุ้นประสาท มันจึงอาจจะทำให้อัตราการเต้นของหัวใจของทารกและกระบวนการเผาผลาญในร่างกายสูงขึ้นได้ การได้รับคาเฟอีนในปริมาณที่มากเกินไปอาจจะทำให้ทารกเจริญเติบโตช้าและเพิ่มความเสี่ยงในการแท้ง ในผู้ป่วยส่วนใหญ่สามารถรับประทานคาเฟอีนในปริมาณน้อยๆ ในระหว่างตั้งครรภ์ได้อย่างปลอดภัย
คุณควรรับประทานคาเฟอีนวันละ 200-300 มิลลิกรัมหากกำลังพยายามที่จะตั้งครรภ์ เพราะมีหลักฐานบางชิ้นที่พบว่าการได้รับคาเฟอีนในปริมาณมากนั้นจะขัดขวางการสร้างฮอร์โมนเอสโตรเจนและกระบวนการต่างๆ ทีเกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์ได้