โดยปกติหญิงตั้งครรภ์ประมาณร้อยละ 7-10 มีโอกาสที่จะคลอดก่อนกำหนด คือ การเจ็บครรภ์ระหว่าง 24+0 ถึง 36+6 สัปดาห์ โดยมีการหดรัดตัวของมดลูกอย่างสม่ำเสมอ 4 ครั้งใน 20 นาที หรือ 8 ครั้งใน 1 ชั่วโมง ร่วมกับมีการเปลี่ยนแปลงปากมดลูก โดยมีการเพิ่มขยายปากมดลูกมากกว่า 1 เซนติเมตร และมีความบางตัวตั้งแต่ร้อยละ 80 ขึ้นไป สาเหตุที่ต้องคลอดก่อนกำหนดส่วนใหญ่ที่พบคือ มีอาการเจ็บครรภ์เองโดยไม่ทราบสาเหตุ ถุงน้ำคร่ำรั่วหรือแตก มีปัญหาทางสุขภาพของคุณแม่ที่ตั้งครรภ์เอง คลอดก่อนกำหนดโดยความจงใจชักนำการคลอดเนื่องจากมีข้อบ่งชี้ ครรภ์แฝด ซึ่งในปัจจุบันการฝากครรภ์ก็มักจะดูแลจนลดความเสี่ยงการคลอดก่อนกำหนดได้
ความเสี่ยงต่อการเกิดการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
- เคยมีประวัติคลอดก่อนกำหนด หรือแท้งในระยะหลังของการตั้งครรภ์
- การสูบบุหรี่ หรือได้รับควันบุหรี่มากๆ โดยเฉพาะหากคุณแม่ที่ตั้งครรภ์อายุครรภ์อ่อนๆ แล้วสูบบุหรี่
- การดื่มเหล้าหรือเครื่องดื่มแอลกฮอล์
- การรับประทานยาบางชนิด ซึ่งยาที่ใช้เป็นประจำนั้น หากคุณแม่ที่ตั้งครรภ์ยังไม่รู้ตัวว่าได้ตั้งครรภ์แล้ว และทานยาลงไป อาจมีผลต่อทารกในครรภ์
- ภาวะทุพโภชนาการหรือการเพิ่มของน้ำหนักตัวของคุณแม่ที่ตั้งครรภ์น้อยเกินไป โดยทั่วไปน้ำหนักจะเพิ่มประมาณ 15 กิโลกรัมถือว่าอยู่ในเกณฑ์ปกติ
- การมีเพศสัมพันธ์ในช่วงที่กำลังตั้งครรภ์ ซึ่งโอกาสจะคลอดก่อนกำหนดได้นั้นจะเป็นในผู้ที่มีประวัติคลอดก่อนกำหนด โดยแพทย์จะแนะนำให้งดการมีเพศสัมพันธ์ 2-3 เดือนก่อนถึงกำหนดคลอด
- การติดเชื้อ เช่น หัดเยอรมัน โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์บางชนิด ทางเดินปัสสาวะอักเสบเฉียบพลัน หรือการติดเชื้อในช่องคลอดและน้ำคร่ำ เป็นต้น เพราะหากติดเชื้อดังกล่าว ระบบธรรมชาติจะพยายามขับเด็กออก ซึ่งทำให้เกิดการคลอดก่อนกำหนด
- ภาวะปากมดลูกปิดไม่สนิท
- มดลูกไวต่อการกระตุ้น ทำให้เกิดการหดรัดตัวของมดลูกได้ง่าย และรุนแรงจนทำให้เกิดการคลอดก่อนกำหนดได้
- ภาวะรกเกาะต่ำ ใกล้ปากมดลูก จะต้องรักษาโดยให้นอนอยู่บนเตียงหรือนอนพักในโรงพยาบาล
- อาการเจ็บป่วยเรื้อรังของคุณแม่ที่ตั้งครรภ์ เช่น มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับหัวใจ ปอด ตับ หรือเบาหวาน แต่ปัจจุบันปัญหานี้ได้ลดลงเนื่องจากการรักษาของแพทย์สามารถควบคุมโรคได้ดีขึ้น
- ความเครียด
- คุณแม่ที่ตั้งครรภ์มีอายุต่ำกว่า 17 ปี เนื่องจากว่าร่างกายยังไม่พร้อมเต็มที่ที่จะตั้งครรภ์ ทำให้โอกาสคลอดก่อนกำหนดมีสูง
- คุณแม่ที่ตั้งครรภ์มีอายุเกิน 40 ปี
- ภาวะที่มีความผิดปกติของมดลูก
- การตั้งครรภ์แฝด
- ทารกในครรภ์พิการ
- ภาวะโลหิตจาง
- ปริมาณน้ำคร่ำมากกว่าปกติ
อาการเตือนที่บ่งบอกว่าอาจคลอดก่อนกำหนดมีดังนี้
- มีเลือดออกคล้ายประจำเดือน ปวดเกร็งท้องน้อย โดยไม่มีอาการท้องเสีย คลื่นไส้ หรืออาหารไม่ย่อย
- ปวดหลัง หรือรู้สึกมีอะไรกดทับบริเวณก้น
- ปวดถ่วงท้องน้อย ปวดร้าวที่ขาหนีบและหน้าขา ปวดร้าวลงช่องคลอด
- มีมูกเลือดออกทางช่องคลอด หรือมีสีน้ำตาลปนเลือด อาจมีมูกข้นเป็นก้อนหลุดออกมา แสดงอาการเปิดของมดลูก
- มีการแตกรั่วของถุงน้ำคร่ำ โดยมีน้ำใสๆไหลออกมาจากช่องคลอดปริมาณมาก คล้ายปัสสาวะ แต่กลั้นไม่อยู่
หากมีอาการเหล่านี้ (อาการใดอาการหนึ่ง) ควรรีบไปปรึกษาแพทย์โดยด่วน