ภาวะโลหิตจาง คือ ภาวะที่ร่างกายมีความเข้มข้นของเม็ดเลือดแดงน้อย และค่าระดับฮีโมโกลบินต่ำ การเลือกทานอาหารและเลี่ยงการทานอาหารมีความจำเป็นมากต่อการไม่ให้อาการโลหิตจางแย่ลง
สารบัญ
คนเป็นโลหิตจาง ห้ามกินอะไร
โดยทั่วไป โลหิตจางสามารถทานอาหารส่วนใหญ่ได้ เพียงแต่หลีกเลี่ยงอาหารที่มีผลต่อการดูดซึมธาตุเหล็ก ห้ามทานร่วมตอนที่ทานธาตุเหล็กแบบเม็ด เพราะต้านการดูดซึมสารอาหารได้
อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง หรือทานให้น้อย
- อาหารที่มีแคลเซียมสูง เช่น นม เนย โยเกิร์ต ชีส น้ำเต้าหู้ และผลิตภัณฑ์ของนม
- อาหารที่มีฟิติน เช่น ธัญพืชบางชนิด
- อาหารที่มีสารโพลีฟีนอล เช่น กาแฟ ชา ไวน์แดง ดาร์กช็อคโกแลต
- อาหารแปรรูป อาหารสำเร็จรูป น้ำอัดลม
อาหารเหล่านี้ ไม่ได้ห้ามทาน อุดมด้วยสารอาหารที่จำเป็น ยังสามารถทานได้ในปริมาณที่จำกัด และทานให้ห่างจากตอนธาตุเหล็กแบบเม็ด อย่างน้อย 2 ชั่วโมง เพื่อไม่ให้รบกวนการดูดซึมธาตุเหล็ก
นอกจากนี้หลีกเลี่ยงการรับประทานยาแก้ปวด แก้อักเสบ ยาหม้อ และยาลูกกลอน เพราะสิ่งเหล่านี้มีส่วนทำให้เกิดการระคายเคืองในกระเพาะอาหารได้และอาจทำให้เลือดออกมากยิ่งขึ้น
อาหารที่ควรทาน
ผู้ป่วยที่มีภาวะโลหิตจางจำนวนมาก มักขาดสารอาหารสำคัญทำให้มีการสร้างเม็ดเลือดแดงน้อยกว่าปกติ ดังนั้นแพทย์จะแนะนำให้รับประทานธาตุเหล็ก วิตามิน บี12 และโฟเลตเสริม รวมถึงรับประทานอาหารที่มีสารอาหารดังกล่าวสูงด้วย เช่น เครื่องในสัตว์ ไข่ อาหารทะเลสด ผักใบเขียว
คำถามเกี่ยวกับอาหารและโลหิตจาง
โลหิตจาง ห้ามกินเครื่องในไหม
อยากทราบว่าถ้าเป็นโรคเลือดจางต้องห้ามกินอาหารประเภทใด ห้ามกินพวกเครื่องในแบบธารัสซีเมียหรือเปล่า เพราะอะไรครับ ?
โรคเลือดจางนั้น เป็นคำบ่งบอกอย่างคร่าวๆ ว่าผู้ป่วยมีภาวะซีด ค่าเลือดแดงต่ำ ซึ่งเกิดได้จากหลายๆสาเหตุมากๆค่ะ หากจะบ่งชี้ว่าห้ามทานอะไรบ้าวก่อนอื่นต้องดูสาเหตุของโรคก่อนค่ะ ว่าเลือดจางจากอะไร จึงจะสามารถแนะนำได้อย่างถูกต้องค่ะ
อีกกรณีหนึ่งจากคำถามในผู้ป่วยธาลัสซีเมียที่ห้ามกินพวกเครื่องในก็จะต้องขึ้นอยู่กับว่าเป็นโรคธาลัสซีเมียชนิดใดด้วยค่ะ หากเป็นชนิดรุนแรง หรือเป็นชนิดที่มีการแตกของเม็ดเลือดแดงง่าย หรือต้องได้รับเลือดบ่อย ก็จะทำให้มีปริมาณของธาตุเหล็กในเลือดสูงค่ะ เนื่องจากในเม็ดเลือดแดงคนเราจะมีเหล็กเป็นส่วนประกอบ จึงแนะนำไม่ให้ทานอาหารที่มีธาตุเหล็กเยอะเช่น เครื่องในสัตว์ เนื่องจากจะทำให้เกิดภาวะเหล็กเกินได้ค่ะ ซึ่งธาตุเหล็กที่เกินนั้นก็จะไปสะสมที่บริเวณเนื้อเยื่อส่วนต่างๆของร่างกาย รวมทั้งอวัยวะภายใน เช่น ตับ ทำให้เกิดการทำงานที่ผิดปกติของอวัยวะนั้นๆ ได้ค่ะ
ตอบโดย พญ. รุจิเรข นิลศรี
โลหิตจางระหว่างตั้งครรภ์ ควรทานอะไร
มีภาระเลือดซีดขณะตั้งครรภ์ ต้องรับประทานอาหารประเภทใดเป็นพิเศษ ?
อาหารที่คุณแม่ควรทาน ในระหว่างตั้งครรภ์แล้วมีภาวะซีด จะต้องเป็นอาหารที่เสริมธาตุเหล็กให้ร่างกาย
- โปรตีนจากเนื้อสัตว์ นอกเหนือจากเนื้อหมู ไก่ ไข่ และนมแล้ว คุณแม่ท้องควรกินปลาและอาหารทะเลอาทิตย์ละ 2-3 ครั้ง
- โปรตีนจากพืช ได้แก่ ถั่วต่าง ๆ และผลิตผลจากถั่ว เช่น เต้าหู้ เป็นต้น
- ธัญพืช ผัก และผลไม้ เช่น ข้าวกล้อง จมูกข้าว แครอต แคนตาลูป ฟักทอง บร็อคโคลี ผักคะน้า
ควรทานยาธาตุเหล็กที่ได้มาจากโรงพยาบาลร่วมด้วยครับ
ตอบโดย นพ. สุเทพ สุขนพกิจ
โลหิตจางจากธาลัสซีเมีย กินไข่ได้กี่ฟอง
ผมเป็นโรคธาลัสซีเมีย(เบต้า) อาทิตย์ที่แล้วผมไปหาหมอมาแล้วหมอให้ยาขับธาตุเหล็กชนิดเม็ดมากิน วันละ 2 เม็ด (เช้า,เย็น) เพื่อขับธาตุเหล็ก แต่ผมเป็นคนที่ชอบกินไข่ดาว เวลาไปสั่งอาหารก็สั่งไข่ดาวตลอด ผมเลยลองมา search ดูพบว่าธาตุเหล็กในไข่ก็มีเยอะเช่นกัน ผมเลยอยากถามพี่ๆว่าถ้าหากผมอยากกินไข่ดาว ควรกินอาทิตย์ละกี่ฟองถึงจะดีครับ
โดยปกติไข่ไก่ 100 gram มีธาตุเหล็กอยู่เพียงประมาณ 1.2 mg คะซึ่งถือว่าปริมาณค่อนข้างน้อยเมื่อเทียบกับอาหารอย่างอื่นที่ควรหลีกเลี่ยงในผู้ป่วยธาลัสซีเมีย เช่น เครื่องในสัตว์ จำพวกปอดหมู (47.6 mg/100gm) ตับหมู (10.5mg/100 gram) เป็นต้น
ดังนั้นหากเทียบไข่ 1 ฟองหนักประมาณ 50-70 กรัมปริมาณธาตุเหล็กก็จะค่อนข้างน้อยมาก จึงสามารถรับประทานได้อย่างปลอดภัยในกรณีที่รับประทานปริมาณอย่างพอเหมาะ ซึ่งคนปกติก็ไม่ควรกินเกินวันละ 2 ฟองอยู่แล้วเนื่องจากไข่แดงมีแคลอรี่และไขมันค่อยข้างสูง
ในกรณีนี้แนะนำควรรับประทานไข่วันละฟอง ยังอยู่ในเกณฑ์ที่ปลอดภัยค่ะ
ตอบโดย พญ. พิศุทธิกาญจญ์ รังคกูลนุวัฒน์
คำถามสุขภาพที่พบบ่อย