Doxazosin เป็นยาที่อยู่ในกลุ่มแอลฟา-บล็อกเกอร์ (alpha-blocker) ซึ่งใช้เพื่อรักษาภาวะความดันโลหิตสูงและอาการที่เกี่ยวข้องกับต่อมลูกหมากโต (Benign Prostatic Hyperplasia หรือ BPH) ยานี้ทำงานโดยการผ่อนคลายหลอดเลือดและกล้ามเนื้อรอบต่อมลูกหมาก ทำให้เลือดไหลเวียนได้สะดวกขึ้นและลดแรงต้านในทางเดินปัสสาวะ ซึ่งช่วยให้ผู้ป่วยที่มีปัญหาเกี่ยวกับการปัสสาวะมีอาการดีขึ้น นอกจากนี้ การใช้ Doxazosin ภายใต้การดูแลของแพทย์ยังช่วยลดความเสี่ยงของโรคแทรกซ้อนจากความดันโลหิตสูง เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือดได้อีกด้วย
สารบัญ
ยา Doxazosin ใช้รักษาโรคอะไร
- ภาวะความดันโลหิตสูง: เป็นยาที่ช่วยลดความดันโลหิตโดยการผ่อนคลายหลอดเลือด ทำให้เลือดไหลเวียนได้ง่ายขึ้น ซึ่งจะช่วยลดแรงต้านในระบบหลอดเลือดและลดความดันโลหิต เป็นประโยชน์ในการลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือด เช่น หัวใจวายหรือโรคหลอดเลือดสมอง
- ต่อมลูกหมากโต (Benign Prostatic Hyperplasia หรือ BPH): ใช้เพื่อรักษาอาการที่เกี่ยวข้องกับภาวะต่อมลูกหมากโตในผู้ชาย เช่น ปัสสาวะลำบาก ปัสสาวะบ่อยในตอนกลางคืน หรือความรู้สึกที่ปัสสาวะไม่สุด ยานี้ทำงานโดยการผ่อนคลายกล้ามเนื้อรอบ ๆ ต่อมลูกหมากและท่อปัสสาวะ ทำให้การไหลของปัสสาวะสะดวกขึ้นและลดอาการปัสสาวะติดขัด
กลไกการออกฤทธิ์ของยา Doxazosin
Doxazosin อยู่ในกลุ่มยาแอลฟา-บล็อกเกอร์ (Alpha blockers) ที่ชะลอหรือขัดขวางการทำงานของเซลล์บางประเภท จึงออกฤทธิ์ยับยั้งสารเคมีบางชนิด
ในกรณีนี้ ยาจะออกฤทธิ์ยับยั้งตัวรับอัลฟา–1 อะดรีโนเซปเตอร์ (Alpha–1 adrenoceptor) ที่หลอดเลือด ทำให้ผนังหลอดเลือดขยายออก จนแรงต้านทานภายในหลอดเลือดและความดันโลหิตลดลง
นอกจากนี้ ต่อมลูกหมากยังมีตัวรับอัลฟา–1 อะดรีโนเซปเตอร์ที่กล้ามเนื้อเรียบ จึงช่วยคลายกล้ามเนื้อเรียบของต่อมลูกหมากได้
รูปแบบและปริมาณการใช้ยา Doxazosin
ตัวอย่างการใช้ยาดอกซาโซซินชนิดรับประทานสำหรับผู้ใหญ่มีดังนี้
รักษาโรคความดันโลหิตสูง
- ขนาดยาเริ่มต้น 1 มิลลิกรัม รับประทานตอนก่อนนอน อาจเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่าได้ ภายใน 1–2 อาทิตย์ ขึ้นอยู่กับการตอบสนองต่อยาของผู้ป่วย ขนาดยาควบคุมอาการ 4 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง ขนาดยาสูงสุดต่อวัน 16 มิลลิกรัม
- ขนาดยารูปแบบแบ่งเม็ดได้ (Extended-release) เริ่มต้น 4 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง อาจเพิ่มเป็น 8 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้งได้ หลังจากใช้ยาไป 4 อาทิตย์
รักษาโรคต่อมลูกหมากโต
- ขนาดยาเริ่มต้น 1 มิลลิกรัม รับประทานก่อนนอน อาจเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่าได้ ภายใน 1–2 อาทิตย์ ขึ้นอยู่กับการตอบสนองต่อยาของผู้ป่วย ขนาดยาควบคุมอาการ 2–4 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง ขนาดยาสูงสุดต่อวัน 8 มิลลิกรัมต่อวัน
- ขนาดยารูปแบบแบ่งเม็ดได้ (Extended-release) เริ่มต้น 4 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง อาจเพิ่มเป็น 8 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้งได้ หลังจากใช้ยาไป 4 อาทิตย์
ข้อควรระวังในการใช้ยา Doxazosin
- ไม่ใช้ยาในผู้ป่วยที่มีประวัติความดันโลหิตต่ำเมื่อเปลี่ยนอิริยาบถ
- ไม่ใช้ยาในผู้ป่วยต่อมลูกหมากโตที่มีโรคเกี่ยวข้องกับทางเดินหายใจส่วนบน ติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะเรื้อรัง หรือมีนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ
- ไม่ใช้ยานี้เป็นยาเดี่ยวในผู้ป่วยที่มีภาวะปัสาวะบีบตัวไว หรือปัสสาวะไม่ได้
- ไม่ควรขับรถ หรือทำกิจกรรมใด ๆ ที่ต้องใช้เครื่องจักรหลังรับประทานยา เพราะยานี้อาจก่อให้เกิดอาการมึนงงและวิงเวียนศีรษะได้
- ระวังการใช้ยาในผู้ป่วยโรคตับ ผู้มีครรภ์และสตรีให้นมบุตร
- ก่อนใช้ยานี้ ควรตรวจคัดแยกมะเร็งต่อมลูกหมาก
การใช้ยา Doxazosin ในผู้มีครรภ์และผู้ที่ให้นมบุตร
ตัวยาจัดอยู่ในกลุ่ม Category C คือ ควรระมัดระวังการใช้ยาในผู้มีครรภ์และผู้ที่ให้นมบุตร
ถ้าลืมรับประทานยา Doxazosin ต้องทำอย่างไร
ถ้าลืมรับประทานยา ให้รีบรับประทานทันทีที่นึกได้ตามจำนวนปกติ (เช่น ถ้าปกติรับประทาน 1 เม็ด ก็รับประทานเท่าเดิม ไม่ต้องเพิ่มเป็น 2 เม็ด)
กรณีที่เพิ่งนึกได้ตอนใกล้รับประทานมื้อใหม่ ให้ข้ามมื้อที่ลืมไป และรอรับประทานมื้อถัดไปได้เลย ในจำนวนปกติเช่นกัน ไม่ต้องเพิ่มขนาดยา
ผลข้างเคียงจากยา Doxazosin
ยา Doxazosin อาจก่อให้เกิดอาการคลื่นไส้ ท้องเสีย มึนงง ปวดศีรษะ เกิดความผิดปกติทางจิต
ส่วนผลข้างเคียงรุนแรง เช่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ หัวใจขาดเลือด สัญญาณไฟฟ้าหัวใจถูกขัดขวาง (Sinoatrial block/Heart block) หัวใจเต้นช้ากว่าปกติ (Sinus bradycardia) หลอดเลือดหดตัว หรือเกิดภาวะเกล็ดเลือดต่ำ (Thrombocytopenia)
ประเภทของยา Doxazosin ตามองค์การอาหารและยา ประเทศไทย
ยาจัดอยู่ในกลุ่มยาอันตราย จำหน่ายเฉพาะในร้านขายยาแผนปัจจุบันที่มีเภสัชกรชั้นหนึ่งเป็นผู้จ่ายยาเท่านั้น
