รากสามสิบ คือสมุนไพรที่โดดเด่นในด้านการบำรุงร่างกายของเพศหญิง และยังเป็นที่นิยมของแพทย์แผนโบราณในหลายๆ ประเทศ ถึงกับมีฉายาเรียกพืชชนิดนี้ตามสรรพคุณว่า “ว่านสาวร้อยผัว” อันหมายถึงผู้หญิงที่มีสุขภาพร่างกายแข็งแรง จนกระทั่งสามารถมีสามีได้ไม่ว่าจะอายุเท่าใดก็ตาม
สารบัญ
รากสามสิบคืออะไร
รากสามสิบหรือชื่อเรียกอื่นๆ ว่า สามร้อยราก ผักหนาม และสาวร้อยผัว มีชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Asparagus racemosus Willd. จัดอยู่ในวงศ์หน่อไม้ฝรั่ง มีลักษณะลำต้นเป็นไม้เนื้อแข็ง ความสูงประมาณ 1.5 – 4 เมตร มีเถาเล็กเรียว กลม บริเวณตามเถามีหนาม ใบเป็นใบเดี่ยวรูปเข็มออกเรียงสลับเป็นกระจุก มีเหง้ารากอยู่ใต้ดินคล้ายต้นกระชาย ดอกสีขาวมีกลิ่นหอมออกเป็นช่อ ผลอ่อนสีเขียวและเมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีแดง มีเมล็ด 2 – 6 เมล็ด
สรรพคุณของรากสามสิบ
เป็นพืชสมุนไพรที่มีชื่อเสียงในเรื่องของการบำรุงและฟื้นฟูร่างกายผู้หญิง โดยมีการวิจัยพบสารสำคัญในรากสามสิบมากมาย รวมทั้งสาร Steroidal saponins ซึ่งทำหน้าที่คล้ายกับฮอร์โมนเพศหญิง จึงทำให้รากสามสิบเด่น และถูกนำมาใช้เป็นยารักษาหรือฟื้นฟูร่างกายของสตรี
- เป็นยาบำรุงร่างกาย บำรุงเลือด อีกทั้งใช้เป็นยาช่วยกระตุ้นสมรรถภาพทางเพศได้ทั้งชายและหญิง ช่วยแก้ปัญหาภายในของผู้หญิง เนื่องจากพบสารสำคัญที่ทำหน้าที่เลียนแบบฮอร์โมนเพศ ช่วยแก้อาการตกขาว ภาวะมีบุตรยาก ภาวะหมดประเดือน อาการปวดประจำเดือน บำรุงน้ำนมหลังคลอดบุตร บำรุงตับและปอด ช่วยขับปัสสาวะ แก้ปัญหาช่องคลอดอักเสบ ลดกลิ่นเหม็นในช่องคลอด เพิ่มขนาดหน้าอกและสะโพก
- ช่วยลดความดันในหลอดเลือด
- กระตุ้นการหลั่งสารอินซูลินในตับอ่อน ซึ่งเป็นผลดีกับผู้ป่วยโรคเบาหวาน เพราะช่วยลดน้ำตาลในเลือดได้ แต่งานวิจัยนี้ยังทำในหนูทดลอง สำหรับการใช้รากสามสิบในคนอาจต้องรอให้มีการศึกษาเพิ่มเติม จึงจะใช้ได้อย่างปลอดภัย
- ช่วยขับเสมหะ แก้ไอ และแก้อาการติดเชื้อในหลอดลม
- ลดกรดในกระเพาะอาหาร ป้องกันโรคกระเพาะอาหาร แก้อาหารไม่ย่อย ช่วยขับลม แก้ท้องเสีย แก้โรคบิด
- ลดกลิ่นตัว กลิ่นปาก ทำให้ผิวพรรณสดใสเปล่งปลั่ง
- แก้ริดสีดวงทวาร
- ช่วยเสริมความจำและสติปัญญา
- ต้านอาการเม็ดเลือดขาวต่ำ ยับยั้งการเกิดโรคมะเร็ง
- ป้องกันการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด รวมทั้งโรคกระดูกพรุนด้วย
- เพิ่มสมรรถภาพทางเพศในหนูตัวผู้
วิธีใช้และวิธีรับประทานรากสามสิบ
ในตำราแพทย์แผนโบราณให้ใช้รากสามสิบประมาณ 90–100 กรัม นำมาต้มน้ำใช้ดื่มตอนเช้าวันละ 1 ครั้ง หรือปั้นผสมกับน้ำผึ้งเป็นยาลูกกลอน
ข้อควรระวังการใช้รากสามสิบ
- รากสามสิบมีฤทธิ์คล้ายกับฮอร์โมนเอสโตรเจนในเพศหญิง ดังนั้น จึงไม่เหมาะกับผู้หญิงที่เสี่ยงเป็นโรคมะเร็งหรือมีเนื้องอกในเต้านม และไม่ควรรับประทานร่วมกับยาคุมกำเนิดอีกด้วย เนื่องจากจะทำให้ร่างกายได้รับฮอร์โมนมากเกินไป จนอาจเสี่ยงต่อการเป็นโรคมะเร็งในระบบสืบพันธุ์ได้อีกเช่นกัน
- รากสามสิบก็เหมือนสมุนไพรทั่วไป ถึงแม้ว่าจะยังไม่พบความเป็นพิษหรือมีผลข้างเคียงกับร่างกาย แต่ก็ยังไม่มีการศึกษาถึงผลเสียในระยะยาว ดังนั้น จึงไม่ควรรับประทานติดต่อกันนานเกินไปและควรรับประทานในปริมาณที่กำหนด หากมีโรคประจำตัวก็ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ เพื่อป้องกันการเป็นอันตรายต่อร่างกาย
ผลิตภัณฑ์เกี่ยวกับรากสามสิบมีอะไรบ้าง
รากสามสิบถูกนำมาสกัดและแปรรูปอยู่ในผลิตภัณฑ์สมุนไพรบำรุงเลือดของสตรี ทั้งในรูปแบบแคปซูลและยาน้ำ โดยอยู่ในบรรจุภัณฑ์ที่สวยงามทันสมัย สะอาด และได้มาตรฐาน เพื่อให้ผู้หญิงดูสวยขึ้น ผิวพรรณเปล่งปลั่งสดใสและมีสุขภาพดี สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาแผนปัจจุบันและแผนโบราณ หรือสั่งซื้อตามร้านค้าออนไลน์ก็ได้
ในต่างประเทศ เช่น ประเทศอินเดีย พบว่านิยมใช้สมุนไพรรากสามสิบกันมาก สามารถนำมาใช้ได้โดยไม่ต้องมีใบสั่งแพทย์อีกด้วย สำหรับในประเทศไทยรากสามสิบยังคงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งของผู้ที่รักสุขภาพ โดยไม่ต้องรับประทานยาแผนปัจจุบัน เพียงเลือกซื้อจากบริษัทหรือโรงงานผู้ผลิตที่ได้มาตรฐานรับรอง