ในช่องปากเราเป็นแหล่งสะสมแบคทีเรียหลากหลายสายพันธุ์ ซึ่งโดยปกติ แบคทีเรียจำนวนมหาศาลจะอยู่รวมกันอย่างสมดุล คือแบคทีเรียดี จะคอยยับยั้งไม่ให้แบคทีเรียไม่ดีก่อโรคได้ แต่หากช่องปากเรามีแบคทีเรียตัวร้ายอย่าง Streptococci อยู่มาก ก็อาจส่งผลให้เหงือกและฟันเรามีปัญหาได้เช่นกัน แบคทีเรียในช่องปากจะอยู่รวมกันในแผ่นคราบจุลินทรีย์ หรือคราบ plaque ซึ่งเป็นคราบเหนียวๆ ให้แบคทีเรียได้ยึดเกาะ หากไม่ได้ใช้แปรงหรือไหมขัดฟันทำความสะอาดฟันอย่างไม่เหมาะสม จะทำให้มีคราบสะสมกลายเป็นหินปูน และทำให้เกิดฟันผุได้
ผลเสียของแบคทีเรียในช่องปาก
ทำให้ฟันผุ
เมื่อมีเศษอาการ แป้ง และน้ำตาล ติดค้างอยู่ตามซอกฟัน แบคทีเรียจะเข้ามากินอาหารเหล่านี้ และแบคทีเรียบางชนิดจะขับของเสียออกมาในรูปของกรด ซึ่งกรดตัวนี้เองที่เป็นสาเหตุให้ฟันของเราผุกร่อน เป็นโพรง หากไม่รีบรักษาอาการฟันผุก็อาจลุกลามไปถึงเหงือกและรากฟันได้
ทำให้เป็นเหงือกอักเสบ หรือปริทันต์
โรคปริทันต์ (Periodontal Disease) คือการอักเสบของเหงือก เอ็น และกระดูกเบ้าฟัน ซึ่งเกิดจากการทำลายของกรดที่ปล่อยออกมาจากแบคทีเรียตัวร้าย ผลของโรคปริทันต์ จะทำให้มีอาการเจ็บเหงือกมาก กระดูกเบ้าฟันละลาย เหงือกร่น ฟันโยก จนถึงขั้นสูญเสียฟันซี่นั้นได้
ทำให้มีกลิ่นปาก
กลิ่นปาก เป็นอาการกวนใจที่ตามมาของภาวะฟันผุและเหงือกอักเสบ และยิ่งมีการสะสมของแบคทีเรียในช่องปากมากเท่าไหร่ กลิ่นปากก็ยิ่งรุนแรงเท่านั้น ซึ่งเป็นสิ่งที่สร้างความไม่มั่นใจให้เราอย่างมาก
สาเหตุของการเกิดแบคทีเรียในช่องปาก
- การแปรงฟันไม่สะอาด ทำให้ยังคงมีเศษอาหารตกค้าง และแผ่นคราบจุลินทรีย์สะสมอยู่มาก ซึ่งเป็นสาเหตุให้แบคทีเรียยิ่งเพิ่มจำนวนขึ้น
- การทานอาหารจุบจิบตลอดทั้งวัน เปรียบได้กับการให้อาหารแบคทีเรียนั่นแหละ! ยิ่งทานขนมหวานลูกอมทั้งวัน โดยไม่มีการแปรงฟันบ้วนปากด้วยแล้ว ไม่ต้องคิดเลยว่าแบคทีเรียในปากจะเริงร่าขนาดไหน
- การจัดฟัน และใส่ฟันปลอม อุปกรณ์ที่ใส่เข้ามาในปาก อย่างเหล็กจัดฟัน รีเทนเนอร์ และฟันปลอม หากไม่ดูแลความสะอาดให้ดี ก็อาจทำให้เกิดการสะสมของแบคทีเรียเพิ่มขึ้นได้
- การใช้แปรงสีฟันร่วมกับคนอื่น หมายรวมถึงของใช้อื่นๆ อย่างลิปสติก หรือการทานข้าวด้วยช้อนเดียวกันด้วย แม้ภาวะฟันผุและโรคเหงือกอักเสบจะไม่ใช่โรคติดต่อ แต่แบคทีเรียในช่องปากนั้นแพร่กระจายสู่กันได้นะ
การรักษาโรคจากแบคทีเรียในช่องปาก
- เริ่มจากการแปรงฟันให้สะอาด เพื่อกำจัดคราบจุลินทรีย์ และแบคทีเรียไม่ดีที่สะสมในปาก
- หากฟันผุ ต้องรักษาด้วยการอุดฟันซี่ที่ผุ รวมถึงอาจต้องรักษารากฟันด้วย
- หากรุนแรงถึงขั้นเป็นโรคปริทันต์ จะเริ่มรักษาจากการขูดหินปูน และเกลารากฟัน และลดคราบสะสมที่รากฟัน
การป้องกันโรคจากแบคทีเรียในช่องปาก
- แปรงฟันให้สะอาด โดยใช้ยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์เพื่อลดการสะสมของแบคทีเรีย และหลังมื้ออาหาร ควรแปรงฟัน บ้วนปาก และใช้ไหมขัดฟันเพื่อกำจัดคราบจุลินทรีย์ด้วย
- หลีกหลีกการใช้แปรงสีฟันร่วมกับผู้อื่น รวมถึงของอื่นๆ อย่างแก้วน้ำ ช้อนส้อม ลิปสติก
- ควรขูดหินปูนอย่างสม่ำเสมอ เพื่อกำจัดคราบหินปูนซึ่งเป็นสาเหตุของฟันผุ
- ควรไปพบทันตแพทย์ทุกๆ 6 เดือน เพื่อตรวจดูว่าช่องปากเรามีความผิดปกติหรือไม่
ที่มาของข้อมูล
ปิด
ปิด
- Mouth Germs Quiz: Bacteria, Bad Breath, Teeth, and Gums. WebMD. (https://www.webmd.com/oral-health/rm-quiz-germs-your-mouth)
- Mouth Microbes. NIH News in Health. (https://newsinhealth.nih.gov/2019/05/mouth-microbes)
- Bacteria in Your Mouth Can Affect Your Brain. Healthline. (https://www.healthline.com/health-news/bacteria-in-your-mouth-can-find-its-way-to-your-brain)
