โรคมือ เท้า ปาก (Hand, foot and mouth disease) มีต้นเหตุจากเชื้อในกลุ่มเอนเทอโรไวรัส (Enterovirus) เช่น สายพันธุ์คอกซากีไวรัส (Coxsackievirus) ที่พบได้ทั่วไป และสายพันธุ์เอนเทอโร 71 (EV71) ที่ก่อให้เกิดอาการรุนแรง
สิ่งที่พ่อแม่หลายคนต้องเผชิญเมื่อลูกป่วยเป็นโรคมือ เท้า ปาก คือ ลูกไม่ยอมกินอาหาร จนอาจเสี่ยงร่างกายขาดน้ำได้ บทความนี้มีคำแนะนำมาฝากกัน เมื่อลูกป่วยเป็นโรคมือ เท้า ปาก กินอะไรได้ และอะไรไม่ควรกินบ้าง
สารบัญ
ทำไมเด็กเป็นมือ เท้า ปาก ถึงไม่อยากอาหาร
นอกจากโรคมือ เท้า ปากจะก่อให้เกิดตุ่มน้ำที่ผิวหนังบริเวณฝ่ามือ ฝ่าเท้า รอบอวัยวะเพศหรือทวารหนักแล้ว ยังก่อให้เกิดแผลในช่องปากด้วย ไม่ว่าจะที่ลิ้น เพดานปาก กระพุ้งแก้ม หรือเหงือก
ปัญหาแผลในช่องปากนี่เอง ส่งผลให้ลูกเจ็บปาก กลืนลำบาก หรือน้ำลายไหล จนรู้สึกไม่อยากอาหาร และเลี่ยงทานอาหารไป พ่อแม่จึงต้องปรับวิธีการเลือกเมนูอาหารให้เหมาะสม กระตุ้นให้ลูกทานอาหารมากขึ้น เพื่อป้องกันภาวะร่างกายขาดน้ำ
ลูกเป็นมือ เท้า ปาก กินอะไรได้บ้าง
เพื่อช่วยให้ลูกได้รับพลังงานและเติมสารอาหารที่จำเป็นให้ร่างกายขณะเป็นมือ เท้า ปาก คุณพ่อคุณแม่ควรเลือกเมนูอาหารอ่อน เปื่อยนุ่ม เคี้ยวง่าย กลืนง่าย ชิ้นเล็กละเอียด และไม่ระคายเคืองแผลในปากให้ลูกได้ทาน
ตัวอย่างเมนูอาหารสำหรับเด็กที่ป่วยเป็นมือ เท้า ปาก เช่น
กลุ่มอาหารอ่อน อาหารเหลว
- โจ๊ก ข้าวต้ม ข้าวสวยหุงนิ่ม ๆ หรือบดละเอียด
- เมนูไข่ เช่น ไข่ตุ๋น ไข่คน ไข่ต้ม ไข่ลวก
- น้ำแกงจืด ซุปใส หรือซุปผัก เช่น ซุปฟักทอง หรือซุปข้าวโพด
- ผักผลไม้บด เช่น มันบด แครอทบด หรือกล้วยบด
- ผลไม้เนื้อนิ่ม ย่อยง่าย เช่น ฟักทอง กล้วย แตงโม หรือแคนตาลูป
กลุ่มอาหารเย็น
- หวานเย็น ไอศกรีม เชอร์เบท (Sherbet)
- พุดดิ้ง เยลลี่
- โยเกิร์ต
กลุ่มเครื่องดื่ม
- น้ำเปล่า
- น้ำเกลือแร่ (ORS)
- นมจืด นมถั่วเหลือง
ลูกเป็นมือ เท้า ปาก ห้ามกินอะไรบ้าง
สิ่งสำคัญคือ อาหารที่ลูกกินต้องไม่ระคายเคืองแผลในช่องปาก จึงควรงดอาหารที่เด็กต้องเคี้ยวเยอะ กลืนยาก กรอบ แข็ง รวมถึงอาหารร้อนจัด รสจัด เปรี้ยว เผ็ด เค็ม และมีฤทธิ์เป็นกรด เช่น
- ของทอด มัน เค็ม อย่างไก่ทอด หมูทอด
- เมนูอาหารที่มีส่วนผสมของพริก
- ขนมปังแข็ง ขนมกรุบกรอบ ป็อปคอร์น
- ผลไม้เนื้อแข็งหรือมีเมล็ดเล็ก ๆ เช่น แอปเปิล มะม่วงดิบ หรือสตรอว์เบอร์รี
- น้ำผลไม้ที่มีความเป็นกรด เช่น มะเขือเทศ ส้ม หรือมะนาว
- เครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของคาเฟอีน เช่น ชา กาแฟ หรือน้ำอัดลม
เคล็ดลับช่วยให้ลูกป่วยเป็นมือ เท้า ปาก ยอมกินอาหาร
เด็กที่ป่วยเป็นมือ เท้า ปากอาจไม่ยอมกินอาหาร แต่พ่อแม่สามารถลองกระตุ้นให้ลูกกินอาหารได้โดยเน้นให้ลูกกินอาหารที่ชื่นชอบ คุ้นเคย หรือเคยกินเป็นประจำ อาจลองตกแต่งอาหารให้มีสีสันน่ากิน จัดอาหารเป็นรูปสัตว์ หรือการ์ตูนต่าง ๆ
นอกจากนี้ อาจลองเลือกใช้ภาชนะที่มีสีสันสดใสหรือมีลวดลายที่ดึงดูดความสนใจของลูก ไม่ว่าจะเป็นจาน ชาม ช้อน ส้อม หรือแก้วน้ำ รวมถึงสามารถจูงใจหรือโน้มน้าวให้ลูกกินอาหารผ่านนิทานหรือเรื่องเล่าสนุก ๆ
เมื่อลูกกินอาหารได้หรือกินได้จนหมดจาน ควรชมเชยลูกบ่อย ๆ หากลูกกินไม่ได้ก็ไม่ควรบังคับ โกรธ หรือหงุดหงิดใส่ลูก เพราะจะยิ่งทำให้ลูกต่อต้านและไม่อยากอาหารมากขึ้นได้
วิธีป้องกันลูกเป็นมือ เท้า ปากซ้ำ
โรคมือ เท้า ปากเป็นซ้ำได้ เพราะเด็กอาจติดเชื้อไวรัสสายพันธุ์อื่น ๆ ในกลุ่มเดียวกัน จึงไม่ควรละเลยการป้องกัน และเสริมสุขอนามัยที่ดีของทุกคนในครอบครัวอยู่เสมอด้วยวิธีดังนี้
- ฉีดวัคซีนมือ เท้า ปาก ป้องกันสายพันธุ์ EV71 โดยเฉพาะ ฉีดได้ในเด็กอายุ 6 เดือน จนถึงไม่เกิน 6 ปี จำนวน 2 เข็ม ระยะห่างเข็มละ 1 เดือน
- หมั่นให้เด็กล้างมือด้วยสบู่และน้ำสะอาดบ่อย ๆ ครั้งละอย่างน้อย 20 วินาที
- ดูแลอาหารการกินของลูกให้ถูกสุขลักษณะ น้ำดื่มต้องสะอาด อาหารที่ลูกกินควรปรุงสุกใหม่ ๆ เพราะเชื้อโรคอาจปนเปื้อนในน้ำและอาหารได้
- ทำความสะอาดพื้นผิวต่าง ๆ ภายในบ้าน ของใช้ ของเล่นที่มักสัมผัสเป็นประจำด้วยสบู่ ผงซักฟอก หรือน้ำยาทำความสะอาด
- ไม่แชร์ของเล่น ของใช้ส่วนตัว เช่น ช้อนส้อม แก้วน้ำ หรือผ้าเช็ดหน้า ร่วมกับคนอื่น ๆ
- หลีกเลี่ยงการใกล้ชิด สัมผัสตัว กอดกับผู้ป่วย เพื่อป้องกันการรับเชื้อเข้าสู่ร่างกาย
เมื่อลูกน้อยเป็นมือ เท้า ปาก ควรเลือกกินเมนูอาหารอ่อน ย่อยง่าย และไม่ระคายเคืองช่องปาก ร่วมกับใส่ใจในสุขอนามัยและการป้องกันโรคอย่างถูกวิธี เพื่อให้ลูกฟื้นฟูร่างกายได้เร็ว และห่างไกลจากโรคนี้ในระยะยาว
