วัคซีนงูสวัด

โรคงูสวัด (Shingles) เกิดจากการติดเชื้อไวรัสที่มีชื่อว่า Varicella Zoster Virus (VZV) เป็นไวรัสชนิดเดียวกับเชื้อก่อโรคอีสุกอีใส โดยผู้ที่ได้รับเชื้อนี้ครั้งแรกจะเกิดโรคอีสุกอีใส (Chickenpox) ก่อน แต่เมื่อหายจากโรค เชื้อไวรัสนี้จะยังไม่หมดไปจากร่างกาย แต่จะไปหลบอยู่ในบริเวณระบบประสาทแทน

เชื้อไวรัสจะกลับมาอีกครั้งเมื่อผู้ติดเชื้อมีภูมิคุ้มกันอ่อนแอลงจากปัจจัยต่างๆ ได้แก่ อายุ ความเครียด โรคภัยไข้เจ็บ หรือการรักษาบางอย่างที่อาจส่งผลให้ภูมิคุ้มกันลดลง ทั้งนี้การฉีดวัคซีนงูสวัดจะช่วยกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมานั่นเอง

ใครบ้างที่ควรได้รับวัคซีนงูสวัด

• วัคซีนงูสวัดเหมาะสำหรับผู้สูงอายุ 50 ปีขึ้นไป เพราะคนวัยนี้เมื่อเกิดโรคงูสวัดจะมีภาวะแทรกซ้อนรุนแรงกว่าวัยอื่น
• ผู้ที่ไม่เคยป่วยเป็นโรคอีสุกอีใส และโรคงูสวัด
• ผู้ที่เคยป่วยเป็นโรคอีสุกอีใส
• ผู้ที่เคยป่วยเป็นโรคงูสวัด

ควรได้รับการฉีดวัคซีนงูสวัดเมื่อไร

คุณสามารถเข้ารับการฉีดวัคซีนได้ตลอดทั้งปี ณ สถานพยาบาลต่างๆ ที่ให้บริการ

วัคซีนงูสวัดต้องฉีดกี่เข็ม

ในปัจจุบันวัคซีนงูสวัดเป็นการฉีดวัคซีนเพียงเข็มเดียว ช่วยปกป้องคุณจากโรคงูสวัดที่เกิดจากเชื้อไวรัส Varicella Zoster Virus ซึ่งเป็นเชื้อไวรัสชนิดเดียวกับเชื้อก่อโรคอีสุกอีใส ส่วนวัคซีนงูสวัดอีกชนิดหนึ่ง (recombinant) นั้นต้องฉีด 2 เข็ม

วัคซีนงูสวัดให้ผลดีอย่างไร

• ลดโอกาสเสี่ยงในการเป็นโรคงูสวัดมากกว่าหนึ่งในสาม
• เมื่อป่วยเป็นโรคงูสวัดจะช่วยลดความรุนแรงของอาการและจะไม่เกิดขึ้นนาน เมื่อเทียบกับผู้ป่วยที่ไม่ได้รับวัคซีน

ต้องฉีดวัคซีนงูสวัดหรือไม่ หากไม่เคยเป็นโรคอีสุกอีใสมาก่อน

ผู้ที่ไม่เคยเป็นโรคอีสุกอีใสจำเป็นต้องฉีดวัคซีนงูสวัดเพราะทุกคนมีโอกาสเป็นโรคอีสุกอีใสได้โดยที่ไม่รู้ตัว บางรายอาจป่วยเป็นโรคอีสุกอีใส แต่ไม่แสดงอาการใดๆ ที่บอกว่าเป็นโรคอีสุกอีใสก็ได้

ต้องฉีดวัคซีนหรือไม่ หากเคยเป็นโรคงูสวัดมาแล้ว

แม้ว่าจะเคยเป็นโรคงูสวัดมาแล้วก็สามารถกลับมาเป็นอีกได้ วัคซีนงูสวัดจะช่วยลดความเสี่ยงของการกลับมาเป็นโรคงูสวัดอีกครั้ง

มีเหตุผลใดบ้างที่ไม่ควรได้รับวัคซีนงูสวัด

• มีระบบภูมิคุ้มกันร่างกายที่อ่อนแอ เช่น เพิ่งได้รับการรักษาโรคมะเร็ง มีความผิดปกติทางเลือด เช่น ลูคีเมีย มะเร็งต่อมน้ำเหลือง กำลังรับประทานยาสเตียรอยด์ หรือเคยได้รับการปลูกถ่ายอวัยวะ หากเข้าข่ายข้อใดต่อไปนี้ ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อความแน่ใจ
• มีปฏิกิริยาตอบโต้อย่างรุนแรงต่อส่วนประกอบใดๆ ในวัคซีนงูสวัด หรือวัคซีนโรคอีสุกอีใสที่เคยได้รับก่อนหน้า
• เป็นวัณโรคที่ไม่ได้รับการรักษา

วัคซีนงูสวัดมีส่วนประกอบของเจลาตินหมู หรือไม่

วัคซีนงูสวัดประกอบด้วยเจลาตินหมูเพียงเล็กน้อย เจลาตินคือ ส่วนประกอบทั่วไปและมีความสำคัญในตัวยาหลายชนิด รวมถึงในบางวัคซีน ในกลุ่มคนบางกลุ่ม เช่น ชาวมุสลิม ชาวยิว ได้ยอมรับการใช้เจลาตินที่บรรจุอยู่ในวัคซีนแล้ว อย่างไรก็ตาม เป็นทางเลือกส่วนบุคคลที่จะรับมาใช้หรือไม่ เพราะยังมีอีกหลายความคิดเห็นที่แตกต่างออกไป ปัจจุบันยังไม่มีทางเลือกอื่นที่จะไม่ใช้เจลาตินหมูสำหรับวัคซีนงูสวัด

จะรู้ได้อย่างไรว่า วัคซีนปลอดภัย

ยาทุกชนิด (รวมทั้งวัคซีน) ได้รับการตรวจสอบเรื่องความปลอดภัย และประสิทธิภาพโดย Medicines and Healthcare Products Regulatory Agency (MHRA) และวัคซีนเหล่านี้ผ่านการตรวจสอบมาตรฐานความปลอดภัยอย่างสูงเพื่อให้ใช้งานในประเทศอังกฤษ ประเทศต่างๆ ในทวีปยุโรป รวมทั้งแจกจ่ายไปสู่หลายล้านคนทั่วโลก

ผลข้างเคียงหลังจากรับวัคซีนงูสวัด

หลังจากได้รับวัคซีนงูสวัดอาจมีผลข้างเคียงตามมา แต่มักไม่เป็นอันตราย ผลข้างเคียงนั้นค่อนข้างไม่รุนแรง และมีระยะเวลาไม่นาน โดย 1 ใน 10 ของผู้ได้รับวัคซีนจะมีอาการดังต่อไปนี้ เช่น ปวดหัว แดง หรือปวดบริเวณที่ได้รับการฉีดวัคซีน แต่หากได้รับผลข้างเคียงนานเกิน 2-3 วัน ควรติดต่อแพทย์เพื่อดูอาการ

ตรวจสอบความถูกต้องโดย นพ. พิสุทธิ์ พงษ์ชัยกุล

ที่มาของข้อมูล

• Oxman MN; Levin MJ; Shingles Prevention Study Group (March 2008). “Vaccination against Herpes Zoster and Postherpetic Neuralgia” (PDF). The Journal of Infectious Diseases. 197 (Suppl 2): S228–36. doi:10.1086/522159. PMC 4017882. PMID 18419402
• Oxman MN, Levin MJ, Johnson GR, et al. (June 2005). “A vaccine to prevent herpes zoster and postherpetic neuralgia in older adults”. The New England Journal of Medicine. 352 (22): 2271–84. doi:10.1056/NEJMoa051016. PMID 15930418.