หลายคนน่าจะรู้จัก หรือได้ยิน “การล้างจมูก” กันมาบ้าง แต่อาจไม่รู้ จุดประสงค์ของการล้างจมูกว่า เป็นไปเพื่ออะไร เหมาะกับใคร และมีวิธีทำอย่างไร แต่ หากใครที่มีปัญหาไอ จาม คัดจมูก น้ำมูกไหล ไซนัสอักเสบ ห้ามพลาดบทความนี้เด็ดขาด
สารบัญ
การล้างจมูกอย่างถูกวิธี
การล้างจมูกเป็นการใช้น้ำเกลืออุ่นๆ ทำความสะอาดโพรงจมูก หรือไซนัสด้วยน้ำเกลือ ให้ปราศจากน้ำมูก น้ำหนองซึ่งเกิดจากการอักเสบในโพรงจมูก หรือไซนัส รวมทั้งทำความสะอาดสิ่งสกปรกอื่นๆ เช่น คราบสะเก็ดแผลหลังผ่าตัด
ใครบ้างที่เหมาะกับการล้างจมูก
- ผู้มีอาการคัดจมูก น้ำมูกไหลลงคอและไหลออกมาภายนอก
- ผู้ที่มีน้ำมูกเหนียวข้น
- ผู้ที่มีจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ หรือแพ้อากาศ
- ผู้มีอาการไซนัสอักเสบ
- ผู้ที่เป็นหวัดเรื้อรัง
- ผู้ที่ผ่านการเผชิญมลพิษ รวมทั้งPM 2.5
- ผู้ที่ผ่านการผ่าตัด หรือฉายแสงบริเวณจมูก หรือไซนัส
- ผู้ที่ต้องใช้ยาพ่นจมูก หรือยาหยอดจมูก
- ผู้ป่วยโรคริดสีดวงจมูก
ประโยชน์ของการล้างจมูก
- ทำให้โพรงจมูก หรือไซนัสสะอาดขึ้น
- แก้อาการระคายเคืองในโพรงจมูก
- ช่วยล้างน้ำมูกเหนียวข้นที่ไม่สามารถระบายออกได้เอง
- ลดเชื้อโรค ป้องกันการลุกลามของเชื้อโรคไปยังหูชั้นกลาง
- ลดสารก่อภูมิแพ้
- หากจำเป็นต้องใช้ยาพ่นจมูก หรือยาหยอดจมูก การล้างจมูกจะทำให้ตัวยาสัมผัสเนื้อเยื่อโพรงจมูกได้มาก ตัวยาออกฤทธิ์ได้ดีขึ้น
- หายใจโล่งขึ้น
- เพิ่มความชุ่มชื้นให้เยื่อหุ้มจมูก
- ทำให้อาการไซนัสอักเสบหายได้เร็วขึ้น
วิธีการล้างจมูก
- อุ่นน้ำเกลือให้อุ่นเล็กน้อยก่อนใช้ (อุ่นในระดับที่หลังมือทนความร้อนได้)
- เทน้ำเกลือใส่ถ้วยสะอาดที่เตรียมไว้
- ใช้กระบอกฉีดยาดูดน้ำเกลือจนเต็ม
- ฉีดน้ำเกลือใส่เข้าไปในจมูก ซึ่งสามารถทำได้ 2 วิธี ดังนี้
วิธีที่ 1
- ให้ผู้ป่วยแหงนหน้าขึ้นเล็กน้อย
- สอดปลายกระบอกฉีดยาที่มีน้ำเกลือเข้าไปในรูจมูก โดยให้ปลายกระบอกชิดรูจมูกด้านบน
- กลั้นหายใจขณะฉีดน้ำเกลือเข้าจมูกให้มากที่สุดเท่าที่จะทนได้จนล้นออกทางจมูก น้ำเกลือจะไหลลงคอ ทำให้รู้สึกเค็มๆ
- ก้มหน้าสั่งน้ำมูกและน้ำเกลือในจมูกออกทันที โดยไม่ต้องอุดจมูกอีกครั้ง และไม่ควรกักน้ำเกลือให้ค้างในจมูกนานๆ
- บ้วนน้ำเกลือและน้ำมูกส่วนที่ไหลลงคอทิ้ง
- ล้างจมูกสลับกันไปมาทั้งสองข้างด้วยวิธีที่กล่าวข้างต้นจนไม่มีน้ำมูก
วิธีที่ 2
- ให้ผู้ป่วยโน้มตัวไปด้านหน้า ก้มศีรษะลงเล็กน้อย
- สอดปลายกระบอกฉีดยาที่มีน้ำเกลือเข้าไปในรูจมูก โดยให้ปลายกระบอกชิดรูจมูกด้านบน
- กลั้นหายใจขณะฉีดน้ำเกลือเข้ารูจมูกจนน้ำเกลือและน้ำมูกไหลออกทางปาก หรือไหลย้อนออกทางจมูกอีกข้าง
- สั่งน้ำมูกและน้ำเกลือในจมูกออกจากจมูกทั้งสองข้าง โดยไม่ต้องอุดจมูกข้างใดข้างหนึ่ง
- บ้วนน้ำเกลือและน้ำมูกส่วนที่ไหลลงคอทิ้ง
- ล้างจมูกสลับกันไปมาทั้งสองข้าง ด้วยวิธีที่กล่าวข้างต้นจนไม่มีน้ำมูก วิธีนี้ต้องใช้น้ำเกลือปริมาณมากในการล้างจมูก
หลังการล้างจมูกควรล้างอุปกรณ์ที่ใช้ล้างจมูกให้สะอาดทุกครั้งด้วยน้ำสบู่ หรือน้ำยาล้างจาน แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาดอีกครั้ง ผึ้่งให้แห้ง
สำหรับน้ำเกลือส่วนที่ยังไม่ได้ใช้ ควรปิดและเก็บให้สะอาดเพื่อมิให้เชื้อโรคสะสม
ควรล้างจมูกกี่ครั้งต่อวัน
การล้างจมูกสามารถล้างได้วันละ 2-3 รอบ แต่ควรทำก่อนรับประทานอาหาร หรือหลังรับประทานแล้ว 2-3 ชั่วโมง เพื่อป้องกันการสำลักอาหาร หรืออาเจียน
ข้อควรระวัง
- ควรใช้น้ำเกลืออุ่นในการล้างจมูกเพราะจะทำให้เยื่อจมูกยุบตัวลง ทำให้หายใจได้โล่งขึ้น
- การล้างจมูกนั้น หลังฉีดน้ำเกลือเข้าไปในโพรงจมูกต้องกลั้นหายใจตลอดเวลา มิฉะนั้นอาจเกิดการสำลักน้ำเกลือเข้าไปในกล่องเสียง หรือหลอดลมได้
- การสั่งน้ำมูกให้สั่งเบาๆ และไม่ต้องอุดจมูกอีกข้าง เพราะอาจจะทำให้แก้วหูทะลุได้
- ไม่ควรใช้น้ำประปาเนื่องจากอาจปนเปื้อยเชื้อโรคแต่หากหลีกเลี่ยงไม่ได้ ควรทำการต้ม กรอง หรือฆ่าเชื้อก่อนการใช้
- ควรเลือกใช้อุปกรณ์ล้างจมูกที่เหมาะสม สะอาด
การล้างจมูกหากทำอย่างถูกวิธี รับรองว่า มีแต่ผลดีต่อโพรงจมูกและไซนัสอย่างแน่นอน หายใจโล่งขึ้น ไม่มีน้ำมูกไหลกวนใจอีกต่อไป
