การห้ามเลือด การทำแผล และทำความสะอาดบาดแผล

เมื่อร่างกายเกิดบาดแผลเปิดจนมีเลือดออกมา อันดับแรกนอกจากต้องห้ามเลือดก่อนแล้ว การทำความสะอาดบาดแผลก็เป็นสิ่งสำคัญเพราะบาดแผลเปิดอาจทำให้สิ่งสกปรกที่มองไม่เห็นเข้าไปอยู่ในบาดแผลได้ รวมถึงอาจเป็นจุดเริ่มต้นของการติดเชื้อโรคนานาชนิด

ดังนั้นการรู้วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นเมื่อเกิดบาดแผลจนเลือดออก จึงเป็นสิ่งที่ควรศึกษาไว้เพื่อให้สามารถแก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้ถูกต้องและเหมาะสม

สารบัญ

การห้ามเลือด
การทำความสะอาดแผล
การทำแผล
แผลแบบไหนที่ควรนำส่งโรงพยาบาล

การห้ามเลือด

การห้ามเลือดอย่างถูกวิธีเพื่อให้เลือดหยุดเร็วที่สุด จำเป็นต้องคำนึงถึงความสะอาดของแผล และมีข้อควรระวังบางอย่างที่ผู้ปฐมพยาบาลต้องระมัดระวัง

ใช้มือกดบนแผลด้วยผ้าสะอาด ผ้าก๊อซ หรือทิชชู่ จนกว่าเลือดจะหยุดไหล
หากเลือดไหลซึมบริเวณผ้า อย่าเปลี่ยนผ้า แต่ให้นำผ้าใหม่อีกผืนมากดทับลงไปบนผ้าเดิม และห้ามหยุดกดแผล
หากเป็นแผลบริเวณขา หรือแขน ถ้าเป็นไปได้ให้ยกขา หรือแขนให้สูงกว่าหัวใจ ทั้งนี้เพื่อช่วยให้เลือดหยุดไหลเร็วขึ้น
ต้องล้างมือทั้งหลังห้ามเลือดและก่อนที่จะทำแผล
ห้ามใช้เชือกรัดแผล นอกจากในกรณีที่ห้ามเลือดด้วยวิธีกดแผลแล้วไม่ได้ผล

การทำความสะอาดแผล

ล้างแผลด้วยสบู่และน้ำอุ่น โดยล้างสบู่ออกให้สะอาดเพื่อป้องกันการระคายเคือง และไม่ควรใช้ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (Hydrogen peroxide) หรือ ไอโอดีน เนื่องจากอาจไปทำลายเนื้อเยื่อบริเวณบาดแผลได้

การทำแผล

ใช้ครีมที่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรียทาลงบนแผล เพื่อลดความเสี่ยงของการติดเชื้อบริเวณแผล จากนั้นปิดแผลด้วยพลาสเตอร์ หรือผ้าปิดแผลที่สะอาด

แนะนำให้เปลี่ยนผ้าปิดแผล หรือพลาสเตอร์ใหม่ทุกวัน เพื่อให้แผลแห้งและสะอาดอยู่เสมอ

แผลแบบไหนที่ควรนำส่งโรงพยาบาล

เมื่อเกิดบาดแผลเลือดไหลที่ไม่ร้ายแรง การปฐมพยาบาลเบื้องต้นอาจเพียงพอสำหรับป้องกันไม่ให้เลือดไหล และไม่ให้เชื้อโรคเข้าสู่บาดแผลได้

แต่ยังมีแผลบางรูปแบบ หรืออาการเลือดออกที่ผิดปกติ รวมถึงบริเวณอวัยวะที่เกิดบาดแผลซึ่งต้องได้รับความช่วยเหลือจากแพทย์เท่านั้น เช่น

มีเลือดไหลออกจากแผลมากผิดปกติ
มีเลือดออกภายใน
เป็นแผลที่ช่องท้อง หรือบริเวณหน้าอก
เลือดยังไม่หยุดไหลภายใน 10 นาที หลังจากพยายามห้ามเลือดแล้ว
มีเลือดพุ่งออกจากแผล
แผลมีขอบเปิด หรือแผลกว้าง
เป็นแผลบริเวณใบหน้า
มีสิ่งสกปรก หรือสิ่งแปลกปลอมต่างๆ อยู่ในแผล
แผลเริ่มมีการติดเชื้อ เช่น มีอาการแดง บวมบริเวณแผล มีหนอง หรือมีไข้ขึ้น
รู้สึกชาไปทั่วบริเวณแผล
มีรอยแดงรอบแผล
เป็นบาดแผลถูกแทง หรือแผลลึก
ผู้ได้รับบาดเจ็บยังไม่เคยได้รับวัคซีนบาดทะยักมาก่อนในระยะเวลา 5 ปี

จะเห็นได้ว่า ขั้นตอนการปฐมพยาบาลเมื่อบาดแผลมีเลือดออกไม่ได้มีความซับซ้อนมากมายนัก เพียงแต่ต้องรู้วิธีการห้ามเลือดที่ถูกวิธี การทำให้แผลสะอาด

อาจต้องสังเกตลักษณะของแผลว่า มีความร้ายแรงมากขนาดไหน เพื่อจะได้จัดการอย่างถูกต้อง เพียงเท่านี้บาดแผลก็จะได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง สะอาด และไม่ลุกลามไปถึงการติดเชื้อได้

ตรวจสอบความถูกต้องโดย พญ. วรรณวนัช เสถียรธรรมมณี

ที่มาของข้อมูล