การตรวจสุขภาพเด็กอายุ 1-10 ขวบ

ช่วงอายุตั้งแต่ 1-10 ขวบแรกของวัยเด็ก ตั้งแต่ช่วงปฐมวัยจนถึงช่วงวัยเรียน เป็นช่วงที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในการสร้างรากฐานสําหรับสุขภาพ และพัฒนาการ

ดังนั้นการตรวจสุขภาพของเด็กช่วงอายุ 1-10 ขวบ จึงเป็นช่วงที่มีความจำเป็นไม่แพ้ช่วงวัยอื่นๆ เพื่อเป็นการเสริมสร้างให้เด็กมีสุขภาพดี แข็งแรง เจริญเติบโต และพัฒนาการสมวัย ซึ่งถือเป็นความปรารถนาสูงสุดของพ่อแม่ และครอบครัว

นอกจากนี้การตรวจสุขภาพเด็กในช่วงตั้งแต่ 1-10 ขวบ ยังเป็นการติดตามเฝ้าระวังพัฒนาการอย่างเป็นระยะๆ เพื่อป้องกันความเสี่ยงของโรคที่จะเกิดขึ้นในอนาคต

ความสำคัญของการตรวจสุขภาพเด็กอายุ 1-10 ขวบ

การตรวจสุขภาพเป็นสิ่งที่จำเป็น และสำคัญต่อทุกช่วงวัย โดยแต่ละช่วงวัยจะมีความแข็งแรงสมบูรณ์ของร่างกาย และการพัฒนาการที่แตกต่างกันออกไป สำหรับการตรวจสุขภาพเด็กอายุ 1-10 ขสบมีความสำคัญ ดังนี้

• เป็นช่วงวัยที่มีการเจริญเติบโต และพัฒนาการเร็วมาก โดยอวัยวะที่เจริญมากที่สุด และสำคัญที่สุดในช่วงวัยนี้ คือ สมอง ซึ่งหากเกิดความผิดปกติเกิดขึ้นในระยะนี้ จะส่งผลกระทบต่อการเจริญเติบโต และสติปัญญาในระยะยาว สามารถแก้ไขได้น้อย หรือไม่สามารถแก้ไขได้เลย
• เป็นช่วงวัยที่มีอัตราการเสียชีวิตสูงกว่าวัยอื่น เพราะร่างกายยังสร้างภูมิคุ้มกันโรคบางอย่างไม่สามารถถ่ายทอดมาจากแม่ได้ ทำให้มีความเสี่ยงต่อโรคติดเชื้อมากกว่าวัยอื่น
• เป็นช่วงวัยที่เริ่มมีพัฒนาการทางบุคลิกภาพที่สำคัญ ซึ่งเป็นรากฐานของบุคลิกที่ดีต่อไปในอนาคต จึงจำเป็นต้องมีการดูแลสุขภาพของเด็กช่วงวัยนี้อย่างใกล้ชิด และต่อเนื่อง

รายการตรวจสุขภาพที่เด็กอายุ 1-10 ขวบควรได้รับ

เมื่อเด็กช่วงอายุ 1-10 ขวบเข้ารับการตรวจสุขภาพ ผู้ปกครองควรตรวจสอบว่า มีรายการตรวจที่ครบถ้วนเหมาะสมตามวัยของเด็กหรือไม่ โดยรายการตรวจที่แนะนำสำหรับเด็กช่วงอายุนี้ ได้แก่

• การพูดคุยซักประวัติสุขภาพกับผู้ปกครอง
• ตรวจสุขภาพกับกุมารแพทย์
• ชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง และชีพจร
• ตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด
• ตรวจหากรุ๊ปเลือด
• ตรวจระดับน้ำตาลในเลือด
• ตรวจระดับไขมันในเลือด
• ตรวจสุขภาพตา วัดสายตา
• ตรวจสุขภาพช่องปาก และฟัน
• เอกซเรย์ปอด
• ตรวจความเสี่ยงโรคธาลัสซีเมีย
• ความเสี่ยงการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบเอ
• ตรวจความเสี่ยงการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี
• ตรวจปัสสาวะ
• ตรวจอุจจาระหาความเสี่ยงติดเชื้อพยาธิ

นอกจากนี้แพทย์ยังจะสภาพจิตใจ ความพร้อมในการปรับตัวเข้ากับสังคม และสังเกตพฤติกรรมเด็กเข้าไปด้วย หลังจากนั้นแพทย์ก็จะให้คำแนะนำด้านการเลี้ยงดู และส่งเสริมพัฒนาการเด็กตามวัย เช่น ด้านโภชนาการ การออกกำลังกาย การป้องกันอุบัติเหตุ การให้วัคซีนป้องกันโรคตามช่วงวัย

การตรวจพัฒนาการของเด็กอายุ 1-10 ขวบ

นอกจากความพร้อมของสุขภาพ และอวัยวะภายใน แพทย์จะดูประสิทธิภาพของพัฒนาการเด็กด้วยว่า มีความพร้อมในการอยู่ร่วมกับผู้อื่น และสามารถดำเนินชีวิตประจำวันได้ตามปกติสมวัยหรือไม่ ผ่านการดูความสามารถหลักๆ 5 ด้าน ได้แก่

1. การเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อมัดใหญ่ โดยกล้ามเนื้อส่วนนี้จะเกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวของเด็ก ไม่ว่าจะเป็นการยืน เดิน วิ่ง กระโดด
2. การทำงานของกล้ามเนื้อมัดเล็ก โดยเป็นกล้ามเนื้อที่เกี่ยวข้องกับการหยิบจับ รวมถึงสติปัญญา การทำงานประสานกันระหว่างกล้ามเนื้อมือ และตา ระหว่างอวัยวะขากับแขน รวมถึงการเคลื่อนไหวร่างกายโดยรวม และทักษาการแก้ไขปัญหา
3. ความเข้าใจด้านภาษา เช่น การได้ยิน การพูด การอ่าน และความเข้าใจภาษาที่คนอื่นสื่อสารด้วย
4. การใช้ภาษา ซึ่งหมายถึง การพูด การถ่ายทอด หรือบอกเล่าสิ่งที่ตนเองคิดเอาไปให้ผู้อื่นเข้าใจ
5. การช่วยเหลือตนเอง และสังคมโดยรวม ซึ่งบ่งบอกถึงการมีความสัมพันธ์ และใช้ชีวิตร่วมกับบุคคลอื่นๆ ร่วมกับการดูแลตนเองในกิจวัตรประจำวัน

รายการตรวจสุขภาพที่สำคัญของเด็กอายุ 1-10 ขวบ

รายการตรวจสุขภาพของเด็กในช่วงอายุตั้งแต่ 1-10 ขวบยังมีการแบ่งย่อยลงไปตามตัวเลขอายุอีก โดยรายการที่จำเป็น และควรได้รับการตรวจจากแพทย์ จะมีดังนี้

• เด็กอายุ 1 ขวบ ควรได้รับการตรวจทางด้านทันตกรรม ได้แก่ สุขภาพช่องปาก และฟัน 1 ครั้ง ตรวจคัดกรองภาวะตาเหล่ ตาเข ภาวะข้อสะโพกหลุด ความผิดปกติของอวัยวะเพศ
  นอกจากนี้ยังควรตรวจวัดระดับความเข้มข้นของเลือด (ฮีมาโทคริต/ฮีโมโกลบิน) เพื่อคัดกรองภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็กอย่างน้อย 1 ครั้งด้วย
• เด็กอายุ 2-4 ขวบ ควรได้รับการตรวจคัดกรองพัฒนาการ 1 ครั้ง
• เด็กอายุ 3-6 ขวบ ควรรับการตรวจวัดความดันโลหิต วัดสายตา 1 ครั้ง ตรวจวัดระดับความเข้มข้นของเลือด (ฮีมาโทคริต/ฮีโมโกลบิน) เพื่อคัดกรองภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็กอีก 1 ครั้ง และทดสอบการได้ยินโดยวิธีการใช้นิ้วหัวแม่มือกับนิ้วชี้ถูกันเบาๆ ห่างจากรูหูประมาณ 1 นิ้ว 1 ครั้งต่อปี
• เด็กอายุ 8-10 ขวบ ควรได้รับการตรวจวัดความดันโลหิตและวัดสายตา 1 ครั้งต่อปี

วัคซีนที่เด็กในช่วงอายุ 1-10 ขวบควรได้รับ

เด็กแต่ละช่วงอายุควรได้รับวัคซีนตามตารางต่อไปนี้

การเตรียมตัวก่อนไปตรวจสุขภาพ หรือฉีดวัคซีน

การเตรียมตัวก่อนไปพบแพทย์ เพื่อตรวจสุขภาพหรือฉีดวัคซีน จะช่วยให้เกิดสะดวก รวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้การตรวจรักษา หรือการฉีดวัคซีนเป็นไปด้วยดี

• ควรนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพออย่างน้อย 6-8 ชั่วโมง
• งดอาหาร และเครื่องดื่ม ยกเว้นน้ำดื่ม ก่อนเข้ารับตรวจสุขภาพ 8-12 ชั่วโมง
• ควรสวมเสื้อผ้าที่สะดวกต่อการเจาะเลือดที่ข้อพับ แขน
• ควรนำสมุดบันทึกวัคซีนมาด้วยทุกครั้ง
• ไม่ควรรับวัคซีนขณะที่มีไข้สูง หรือเจ็บป่วยเฉียบพลัน ยกเว้นเป็นหวัด ท้องเสียโดยไม่มีไข้สามารถรับ วัคซีนได้
• หลังรับวัคซีนควรอยู่ในโรงพยาบาลอย่างน้อย 30 นาที เพื่อดูปฏิกิริยาแพ้ยา
• หากเคยฉีดยาแล้วมีอาการแพ้ยา แพ้อาหาร  เช่น มีอาการแพ้ไข่ แพ้นม แพ้ถั่วแบบรุนแรง ให้แจ้งกุมารแพทย์ หรือพยาบาลทันที

เด็กควรตรวจสุขภาพตอนอายุเท่าไร และบ่อยแค่ไหน?

แม้การตรวจสุขภาพเด็กจะเริ่มต้นตรวจตั้งแต่วัยแรกเกิดแล้ว เมื่อเข้าสู่ช่วงวัยต่างๆ ก็ยังควรมีการตรวจสุขภาพเป็นประจำ และต่อเนื่อง โดยความถี่ในการเข้ารับการตรวจสุขภาพของเด็กในช่วงอายุตั้งแต่ 1-10 ขวบสามารถแบ่งตามช่วงอายุ ได้ดังนี้

• เด็กอายุต่ำกว่า 6 ขวบ หรือช่วงปฐมวัย ควรได้รับการตรวจอย่างน้อย 4 ครั้ง ในอายุ 1 ปี 6 เดือน 2 ปี 3 ปี และ 4 ปี
• เด็กอายุ 6-10 ขวบ หรือช่วงวัยเรียน อย่างน้อย 3 ครั้ง ในอายุ 6 ปี 8 ปี และ 10 ปี

ประโยชน์ของการตรวจสุขภาพเด็ก

การตรวจสุขภาพเด็ก มีความสำคัญ และจำเป็นต่อเด็กไม่แพ้ผู้ใหญ่ โดยเน้นให้วัคซีนเพื่อป้องกันโรค รวมทั้งมีการตรวจการเจริญเติบโต และพัฒนาการ เพื่อเสริมสร้างให้เด็กมีสุขภาพดี แข็งแรง เจริญเติบโต พัฒนาการสมวัย และมีสร้างรากฐานทางสุขภาพที่ดีต่อไปในอนาคต

นอกจากนี้การตรวจสุขภาพเด็กเป็นเป็นประจำ ยังเป็นการป้องกัน ความผิดปกติต่างๆ ที่อาจะเกิดขึ้นได้ ซึ่งการตรวจสุขภาพตั้งแต่เด็กจะทำให้แพทย์ได้ตรวจสอบปัจจัยเสี่ยงแทรกซ้อนที่จะเกิดกับเด็ก และทำการรักษาได้ทันท่วงที

ราคาการตรวจสุขภาพเด็ก

ตรวจสุขภาพสำหรับเด็กอายุตั้งแต่ 1-10 ขวบ ค่าใช้จ่ายโดยประมาณอยู่ที่ 950-2,000 บาท และค่าใช้จ่ายจะเพิ่มขึ้นตามรายการตรวจที่ระบุตรวจเพิ่ม

สุขภาพที่แข็งแรงของเด็ก ย่อมนำไปสู่พัฒนาการ และการเจริญเติบโตที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น อีกทั้งยังลดความเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยได้ง่าย ผู้ปกครองทุกคน รวมถึงคุณพ่อคุณแม่มือใหม่ทุกคนจึงไม่ควรละเลยที่จะให้ลูกน้อยเข้ารับการตรวจสุขภาพ

เพื่อที่แพทย์จะได้ประเมินถึงความแข็งแรงของสุขภาพลูกของคุณ รวมถึงให้คำแนะนำในการเลี้ยงดู เพื่อให้เด็กเติบโตมามีร่างกายสมบูรณ์พร้อม สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุขทั้งกาย และจิตใจ

ตรวจสอบความถูกต้องโดย นพ. ธนู โกมลไสย

ที่มาของข้อมูล

• โรงพยาบาลสมิติเวช, อย่ารอให้ลูกป่วย…พาเด็กไปตรวจเช็คสุขภาพ (https://www.samitivejhospitals.com/th/ตรวจสุขภาพเด็ก).
• สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย, ตารางการให้วัคซีนในเด็กไทยปกติ (http://www.thaipediatrics.org/file_upload/files/vacsine.pdf), 2557.
• กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข, เด็ก-วัยรุ่นตรวจสุขภาพให้เหมาะสม ดีอย่างไร และถ้าตรวจไม่ทันตามวัยจะเกิดอะไร (http://healthcheckup.in.th/article/9).