ตกขาว (Leukorrhea หรือ Vaginal Discharge) คือ สารคัดหลั่งที่ถูกขับออกจากปากมดลูกไปยังช่องคลอด เพื่อสร้างความชุ่มชื้นให้บริเวณช่องคลอด นอกจากนี้ยังช่วยป้องกันการติดเชื้อโรค ตกขาวปกติมีลักษณะเมือกเหลว ปกติตกขาวจะมีสีขาวหรือใส และไม่มีกลิ่นเหม็น
ตกขาวที่ผิดปกติจะมีสีต่างๆ ได้แก่ ตกขาวสีน้ำตาลเข้ม ตกขาวสีขาวขุ่นคล้ายแป้งเปียก สีเหลือง สีเขียว หรืออาจมีมูกเลือด มีฟอง หรือมีกลิ่นเหม็นมาก โดยเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่นติดเชื้อจากการมีเพศสัมพันธ์ เช่น เชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส เชื้อรา พยาธิ, การแพ้สารเคมีจากผ้าอนามัย หรือมีสิ่งแปลกปลอมเข้าไปในช่องคลอดและปากมดลูก และ ปัญหาเรื่องการรักษาความสะอาด
สารบัญ
ตกขาวสีน้ำตาลเพราะเหตุใด
ตกขาวสีน้ำตาล สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ ที่พบบ่อยมีดังนี้
- การเปลี่ยนแปลงของรอบเดือน บางครั้งน้ำตาลที่ไหลออกมาจากช่องคลอดอาจเกิดจากเลือดที่ตกค้างอยู่ในมดลูกหรือช่องคลอดที่เกิดขึ้นหลังการมีประจำเดือน ในบางครั้งอาจเกิดจากการตกไข่ ซึ่งเลือดเล็กน้อยจากการแตกของฟองไข่ อาจทำให้มีน้ำตาลออกมา และอาจมีลักษณะคล้ายเลือดที่ยังไม่เจือจางมากนัก ส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นในช่วงกลางเดือนหรือรอบที่ใกล้เคียงกับช่วงที่รอบเดือนจะมาถึง
- การใช้ยาคุมกำเนิด การใช้ยาคุมกำเนิด เช่น ยาคุมแบบฮอร์โมน หรือการฉีดยาคุม อาจทำให้มีเลือดหรือสารหลั่งออกจากช่องคลอดในบางช่วงของรอบเดือน โดยอาจมีสีน้ำตาลหรือเลือดจาง ๆ ได้ ซึ่งมักจะเป็นผลข้างเคียงที่ไม่ต้องกังวลนัก แต่อาจต้องใช้เวลาปรับตัวตามฮอร์โมน
- การติดเชื้อที่ไม่รุนแรง แม้ว่าจะไม่มีการมีกลิ่นที่ชัดเจน แต่บางครั้งการติดเชื้อที่ไม่รุนแรง เช่น การติดเชื้อแบคทีเรียในช่องคลอด หรือการอักเสบเล็กน้อยในช่องคลอดก็สามารถทำให้มีสารหลั่งออกมาจากช่องคลอด ซึ่งอาจมีลักษณะเป็นน้ำตาลหรือเลือดจาง ๆ
- ปัญหาทางสุขภาพอื่น ๆ หากมีอาการที่ผิดปกติร่วม เช่น การเจ็บปวดหรือมีอาการผิดปกติอื่น ๆ อาจต้องตรวจหาสาเหตุที่ลึกซึ้งกว่านั้น เช่น ความผิดปกติในมดลูก เช่น การอักเสบของมดลูกหรือ เนื้องอกในมดลูก ที่อาจทำให้มีการหลั่งเลือดหรือน้ำจากช่องคลอดออกมาซึ่งมีลักษณะเป็นน้ำตาล ในกรณีเหล่านี้มักจะมีอาการผิดปกติอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ปวดท้องน้อย, มีเลือดออกผิดปกติ หรือมีเลือดออกหลังการมีเพศสัมพันธ์
ตกขาวสีน้ำตาลเข้มหลังมีประจำเดือนอันตรายไหม ?
โดยทั่วไปตกขาวสีน้ำตาลเข้มหลังมีประจำเดือนมักไม่เป็นอันตราย แต่หากเป็นหลายครั้ง และมีอาการผิดปกติอย่างอื่นร่วม เช่น มีเลือดออกกะปริดกะปรอย คันในช่องคลอด มีกลิ่นเหม็น ปวดท้องร่วมด้วยหรือไม่ก็ได้ แนะนำให้ไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัย
เนื่องจากการมีตกขาวสีน้ำตาลเข้มเกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นการทำงานผิดปกติ บางครั้งตกขาวสีน้ำตาลอาจเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา รวมถึงอาจเกิดจากความไม่สมดุลของฮอร์โมนในร่างกายทั้งก่อน และหลังมีประจำเดือน
แต่หากเกิดตกขาวสีน้ำตาลเข้มหลังมีประจำเดือน สาเหตุส่วนมากมักจะมาจากผนังมดลูกลอกตัวช้า หรือลอกออกมาเป็นประจำเดือนไม่หมด ทำให้กลายเป็นตกขาวสีน้ำตาลภายหลังจากมีประจำเดือนไปแล้ว
แพทย์ให้คุณเข้ารับการตรวจภายในเพื่อเก็บตัวอย่างตกขาวไปตรวจเพิ่มเติมต่อไป หรืออาจใช้วิธีการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก (Pap Test) ในกรณีที่สงสัยว่าอาจป่วยเป็นมะเร็งปากมดลูก หรือมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก เพื่อทำการรักษาที่ถูกต้องต่อไป
ตกขาวสีน้ำตาลหลังมีเพศสัมพันธ์เกิดจากอะไร?
หากหลังมีเพศสัมพันธ์แล้วมีตกขาวสีน้ำตาลเข้มออกมา อาจเกิดจากการบาดเจ็บ เช่น
- ช่องคลอดมีบาดแผลจนเลือดออก
- อาจเกิดจากมีติ่งเนื้อหรือก้อนเนื้อที่ปากมดลูก
- มีแผลที่ช่องหลอด
- การติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์
ทั้งนี้หากอาการตกขาวมีความผิดปกติและอาการรุนแรงมากขึ้น ควรไปพบสูตินรีแพทย์เพื่อรับการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และตรวจภายในเพื่อการวินิจฉัยที่ถูกต้อง
ตกขาวสีน้ำตาลเข้มหลังคลอดเกิดจากอะไร?
ช่วงหลังคลอด คุณแม่จะมีน้ำคาวปลาขับออกมาจากแผลภายในมดลูก ลักษณะปกติเป็นเลือดปนน้ำเหลือง กลิ่นไม่เหม็นเน่า มี 3 ระยะ คือ
- ระยะ 1-3 วันแรกหลังคลอด น้ำคาวปลาจะมีลักษณะสีแดงคล้ำและข้น
- ระยะ 4-14 วันหลังคลอด สีน้ำคาวปลาจะค่อยๆ จางลงเป็นสีน้ำตาล คล้ายสีน้ำล้างเนื้อ
- ตั้งแต่ 14-6 สัปดาห์หลังคลอด น้ำคาวปลาจะค่อยๆ เปลี่ยนเป็นสีขาว
หลังจากที่ร่างกายขับน้ำคาวปลาหมดแล้ว ภายในช่องคลอดจะมีการเริ่มสร้างตกขาวขึ้นมา อาจจะมีตกขาวสีน้ำตาลเข้มออกมาได้ ไม่ถือว่าผิดปกติ แต่ถ้าตกขาวมามากผิดปกติ มีสีแดงสด ปัสสาวะแสบหรือขัด คันภายในช่องคลอด มีกลิ่นเหม็นมาก หรือมีอาการปวดท้องหรือมีไข้ร่วมด้วย ควรรีบไปพบแพทย์
ตกขาวสีน้ำตาล รักษาอย่างไร ?
- ควรไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยอาการตกขาวสีน้ำตาลเข้ม ช่วยให้รักษาได้อย่างตรงจุด เพราะถ้าหากอาการตกขาวสีน้ำตาล เกิดสาเหตุจากโรคอื่นที่ไม่ใช่ผนังมดลูกลอกตัวช้า (ช่วงหลังมีประจำเดือน) จะได้รักษาอย่างทันท่วงที
- หากพบว่าตกขาวผิดปกติเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย หรือเกิดจากเชื้อรา แพทย์จะให้ยาปฏิชีวนะ ยาฆ่าเชื้อรา และถ้าผู้ที่มีอาการตกขาวผิดปกติ ซึ่งสาเหตุมาจากการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ ควรให้คู่ของคุณเข้ารับการรักษาอาการดังกล่าวร่วมด้วย
- รับประทานสมุนไพรเพื่อช่วยในการบำรุงมดลูก อย่างเช่น ว่านชักมดลูก หรือยาสตรี เป็นต้น ทั้งนี้การรับประทานยาสมุนไพรควรอยู่ในดุลยพินิจของแพทย์
ทั้งนี้ ผู้หญิงควรรักษาความสะอาดช่องคลอดและอวัยวะเพศอยู่เสมอ โดยการล้างช่องคลอดด้วยน้ำและสบู่อ่อน เช่น สบู่เด็ก ไม่ใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีสารเคมีชนิดต่างๆ ซึ่งอาจทำให้เกิดการอักเสบระคายเคืองได้ และสวมใส่กางเกงชั้นในที่สะอาด ทำจากผ้าที่ระบายอากาศได้ดี ไม่หนาและไม่อับชื้น
ตกขาวสีน้ำตาลกับความเสี่ยงเป็นโรคมะเร็ง
สีของตกขาวที่ผิดปกติก็เป็นหนึ่งในสัญญาณของโรคมะเร็งปากมดลูกเช่นกัน เพียงแต่ต้องมีอาการอื่นๆ ซึ่งเป็นสัญญาณของโรคมะเร็งร่วมด้วย เช่น
- ปวดท้องน้อย
- ตรวจพบก้อนเนื้อ
- น้ำหนักลด
- อ่อนเพลียบ่อยผิดปกติ
- ขับถ่ายยาก ทั้งปัสสาวะ และอุจจาระ
- ขาบวม
หากมีอาการเหล่านี้ ให้รีบไปพบแพทย์เพื่อขอรับการตรวจวินิจฉัย แต่หากยังไม่มีการอื่นๆ ตามที่กล่าวไปข้างต้น ก็อย่าเพิ่งเข้าใจผิดไปก่อนว่า ตนเองเป็นโรคมะเร็ง
อาการของตกขาวสีน้ำตาลที่ควรไปพบแพทย์
ตกขาวสีน้ำตาลยังไม่จัดเป็นสีของตกขาวที่ต้องไปพบแพทย์ทันทีที่เจอ อย่างไรก็ตาม หากตกขาวมีลักษณะดังนี้
- ตกขาวมีสีน้ำตาลมากกว่า 1 สัปดาห์
- มีตกขาวสีน้ำตาลทุกครั้งหลังมีเพศสัมพันธ์
- ตกขาวมีกลิ่นเหม็นคาว หรือเหม็นเปรี้ยว
- มีตกขาวสีน้ำตาลร่วมกับอาการปวดท้อง คันช่องคลอด
คุณควรไปพบแพทย์เพื่อขอรับการตรวจวินิจฉัยเพื่อความปลอดภัย
ทั้งนี้มีหลายปัจจัยที่สามารถทำให้มีตกขาวสีน้ำตาลได้ เพื่อให้คุณรู้เท่าทันโรคที่เป็นสาเหตุทำให้มีตกขาวสีผิดปกติ รวมถึงไม่ตื่นตูมไปก่อนว่า ตนเองอาจเป็นโรคร้ายบางอย่าง
คุณควรศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับที่มาของตกขาวที่ผิดปกติแต่ละสีเอาไว้ เพื่อจะได้หาสาเหตุเบื้องต้นได้ด้วยตนเอง และไม่เกิดความเข้าใจผิดเกี่ยวกับสีของตกขาวที่เกิดขึ้น
คำถามที่พบบ่อย
มีน้ำสีน้ำตาลไหลออกมาจากช่องคลอด ไม่มีกลิ่น เพราะเหตุใด ?
น้ำสีน้ำตาลที่ไหลออกมาจากช่องคลอดอาจเกิดจากการตกขาวที่มีเลือดปน ซึ่งเป็นเรื่องปกติในบางช่วงของรอบเดือน หรืออาจเกิดจากการมีเลือดออกเล็กน้อยหลังการตกไข่ หรือการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน แต่ถ้าไม่มีอาการอื่น ๆ เช่น กลิ่นเหม็น หรืออาการเจ็บปวด ก็ไม่น่าห่วงมากนัก หากอาการนี้ยังคงมีหรือเกิดบ่อย ๆ ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจเพิ่มเติม
เลือดออกหลังประจําเดือนหมด 1 อาทิตย์ สีน้ำตาล เพราะเหตุใด ?
ตกขาวสีน้ำตาลหลังมีประจำเดือน 1 อาทิตย์ หรือ เลือดออกสีน้ำตาลหลังประจำเดือนหมด 1 อาทิตย์ อาจเกิดจากการตกไข่ หรือการมีเลือดออกเล็กน้อย ซึ่งเป็นเรื่องปกติในบางช่วงของรอบเดือน หากไม่มีอาการเจ็บปวดหรือผิดปกติอื่น ๆ ก็ไม่น่าห่วง แต่หากมีอาการเกิดบ่อยหรือรู้สึกไม่สบายควรไปพบแพทย์เพื่อให้แน่ใจค่ะ
หลังมีเพศสัมพันธ์แล้วมีตกขาวจะท้องไหม ?
การมีตกขาวหลังมีเพศสัมพันธ์ไม่สามารถบอกได้ว่าเป็นสัญญาณของการตั้งครรภ์หรือไม่ ตกขาวเป็นเรื่องปกติที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกาย และอาจเพิ่มขึ้นหลังจากการมีเพศสัมพันธ์ แต่การตั้งครรภ์จะเกิดขึ้นได้หากมีการหลั่งน้ำอสุจิในช่องคลอดโดยไม่มีการคุมกำเนิด หากประจำเดือนมาช้าหรือมีอาการอื่นๆ ที่น่าสงสัย ควรตรวจการตั้งครรภ์เพื่อความชัดเจน