รู้หรือไม่ นอกจากอายุที่เป็นตัวการหลักของโรคอัลไซเมอร์ พฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ไม่ดียังเพิ่มความเสี่ยงของโรคได้ด้วย ไปดูกันว่าคุณเคยทำพฤติกรรมเหล่านี้ไหม พร้อมสังเกตสัญญาณเตือนอัลไซเมอร์ที่ควรไปตรวจคัดกรองกัน!
สารบัญ
โรคอัลไซเมอร์ คืออะไร
อัลไซเมอร์ (Alzheimer’s disease) จัดเป็นหนึ่งในโรคสมองเสื่อมชนิดที่พบได้บ่อยที่สุด มีสาเหตุจากการสะสมโปรตีน 2 ชนิด ในสมอง ได้แก่ โปรตีนอะมัยลอยด์ (Amyloid plaque) และโปรตีนเทา (Tau protein)
โปรตีนเหล่านี้จะไปขัดขวางการทำงานของเซลล์ประสาท ทำให้เซลล์ถูกทำลายและตายลง สมองจึงฝ่อและเสื่อมในที่สุด ผู้ป่วยจะมีปัญหาความทรงจำ การคิด การให้เหตุผล การตัดสินใจวางแผน การแก้ปัญหา รวมถึงพฤติกรรมและอารมณ์ที่เปลี่ยนไปจนกระทบต่อการดำเนินชีวิต
โดยทั่วไปโรคอัลไซเมอร์มักพบในผู้ที่มี 65 ปีขึ้นไป บางกรณีพบได้ตั้งแต่ช่วงอายุ 30–40 ปี จะเรียกกันว่า โรคอัลไซเมอร์ชนิดเกิดเร็ว (Early-onset Alzheimer’s disease) โดยตัวอย่างปัจจัยที่เอื้อให้เกิดอัลไซเมอร์ก็เช่น
- อายุที่มากขึ้น
- เพศหญิง
- ครอบครัวมีประวัติเป็นอัลไซเมอร์มาก่อน
- อาการบาดเจ็บหรืออุบัติเหตุที่ศีรษะ
- ภาวะดาวน์ซินโดรม (Down syndrome)
- โรคหลอดเลือดและหัวใจ เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันในเลือดสูง โรคเบาหวาน
- พฤติกรรมเสี่ยง เช่น สูบบุหรี่ ติดแอลกอฮอล์ ไม่ออกกำลังกาย น้ำหนักมากเกินเกณฑ์
อัลไซเมอร์ยังไม่มีวิธีรักษาให้หายขาด แต่สามารถชะลออาการและช่วยให้ผู้ป่วยใช้ชีวิตดียิ่งขึ้นได้ โดยเฉพาะผู้ป่วยที่คัดกรองเจอสัญญาณโรคเร็ว และเข้าสู่กระบวนการวางแผนการรักษาตั้งแต่เนิ่น ๆ
พฤติกรรมแบบไหน เสี่ยงเป็นอัลไซเมอร์
อย่างที่เกริ่นไปแล้วว่า พฤติกรรมในชีวิตประจำวันของเราอาจมีส่วนทำให้เกิดอัลไซเมอร์ได้ในอนาคต โดยเฉพาะพฤติกรรมเสี่ยงดังต่อไปนี้
ขาดการออกกำลังกาย
การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอช่วยเสริมสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง และยังคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน ช่วยป้องกันโรคอ้วน โรคหัวใจและหลอดเลือด และโรคเบาหวาน
หากละเลยการออกกำลังกายหรือการทำกิจกรรมทางกาย เราอาจประสบปัญหาสุขภาพดังกล่าว ซึ่งจะไปเพิ่มความเสี่ยงของโรคอัลไซเมอร์ให้สูงขึ้นเมื่อแก่ตัวลงเรื่อย ๆ
ดื่มแอลกอฮอล์ปริมาณมาก
เนื่องจากแอลกอฮอล์สามารถทำลายเส้นเลือดและเซลล์ในสมองที่ใช้ควบคุมความคิดและการเคลื่อนไหวร่างกาย ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากเป็นเวลานานจึงอาจเสี่ยงต่อโรคอัลไซเมอร์ได้
ซึ่งปริมาณแอลกอฮอล์ที่แนะนำสำหรับผู้ชายจะอยู่ที่ 2 ดื่มมาตรฐานต่อวัน และผู้หญิงที่ 1 ดื่มมาตรฐานต่อวัน โดยใน 1 ดื่มมาตรฐานจะเทียบเท่ากับ เบียร์ที่มีแอลกอฮอล์ 5% ขนาด 12 ออนซ์ หรือไวน์ที่มีแอลกอฮอล์ 12% ขนาด 5 ออนซ์
สูบบุหรี่หรือได้รับควันบุหรี่มือสอง
บุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า รวมถึงควันจากบุหรี่มือสองนั้นส่งผลเสียต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด และก่อการอักเสบในร่างกาย เพิ่มความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือดให้สูงขึ้น เป็นเหตุให้ผู้ที่สูบบุหรี่หรือรับควันบุหรี่เป็นประจำอาจเป็นอัลไซเมอร์ได้ในอนาคต
พักผ่อนไม่เพียงพอ
ปัญหานอนหลับยาก นอนหลับไม่สนิท และภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Sleep apnea) สัมพันธ์กับการเกิดโรคอัลไซเมอร์ ดังนั้น หากมีปัญหาในการนอนอยู่ก่อนก็มีโอกาสสมองเสื่อมตามมา
ขาดการเรียนรู้และเข้าสังคม
การเรียนรู้ เช่น อ่านหนังสือ หรือเล่นเกมไขปริศนา เป็นการกระตุ้นการทำงานของสมอง และการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น ไม่ว่าจะคนในครอบครัว เพื่อนสนิท หรือคนแปลกหน้า ยังช่วยกระตุ้นสภาพจิตและอารมณ์ได้ดี ผู้ที่ขาดทั้งการเรียนรู้และการเข้าสังคมจึงอาจเข้าใกล้โรคอัลไซเมอร์ได้
ประสบอุบัติเหตุบ่อยครั้งหรือรุนแรง
การกระทบกระเทือนหรืออุบัติเหตุที่ศีรษะอย่างรุนแรงหรืออาจไม่รุนแรงแต่บ่อยครั้ง โดยเฉพาะในผู้สูงอายุราว 50 ปีขึ้นไป รวมถึงนักกีฬาที่ใช้กำลังหรือแรงกระแทกกันอยู่เสมอ เสี่ยงเกิดโรคสมองเสื่อมหรือโรคอัลไซเมอร์ได้สูงมาก หากไม่ได้สวมอุปกรณ์ป้องกันอย่างเหมาะสม
สัญญาณเตือนเสี่ยงอัลไซเมอร์ มีอะไรบ้าง
โรคอัลไซเมอร์ในระยะแรกอาจไม่แสดงอาการออกมา จึงต้องอาศัยการสังเกตของคนใกล้ชิดหรือคนในครอบครัว หากพบสัญญาณอาการผิดปกติ ควรพาผู้ป่วยไปตรวจสุขภาพสมองหรือตรวจคัดกรองโรคอัลไซเมอร์อย่างละเอียด
- ลืมง่าย จดจำวัน บทสนทนา หรือเหตุการณ์ที่เพิ่งเกิดขึ้นไม่ได้
- เก็บหรือวางข้าวของผิดที่ เช่น วางกุญแจไว้ในตู้เย็น
- ลืมชื่อเรียกสถานที่หรือสิ่งของต่าง ๆ
- นึกคำพูดไม่ออก คิดคำที่ถูกต้องไม่ได้
- มักถามคำถามเรื่องเดิมซ้ำ ๆ
- ความสามารถในการตัดสินใจแย่ลง
- ไม่ค่อยยืดหยุ่น และมักลังเลกับการเริ่มทำสิ่งใหม่ ๆ
- วิตกกังวล กระสับกระส่าย หรือสับสนมากขึ้น
แม้อัลไซเมอร์พบได้มากและมักแสดงอาการในช่วงอายุ 65 ปีขึ้นไป แต่ไม่ได้หมายความว่าอายุ 65 ปีแล้วถึงค่อยไปตรวจคัดกรอง แนะนำให้ตรวจตั้งแต่ช่วงอายุ 40–50 ปี โดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยงสูง เพื่อให้พบสัญญาณของอัลไซเมอร์ตั้งแต่ระยะเริ่มแรกหรือทำนายโรคล่วงหน้านั่นเอง
สมองมีแค่หนึ่งเดียว ดูแลให้ดีตั้งแต่วันนี้ รีบ ตรวจสุขภาพสมอง กันดีว่า ที่ HDmall.co.th แพ็กเกจครบ ราคาคุ้ม!
