คัดกรองมะเร็งปอดด้วย Low dose CT scan แม่นยำ ปลอดภัย เจอมะเร็งปอดระยะแรกได้

มะเร็งปอดมักไม่มีอาการเตือนในช่วงแรก ซึ่งอาจเป็นสาเหตุให้พบมะเร็งชนิดนี้ในระยะลุกลาม ปัจจุบันมีการตรวจคัดกรองที่ค้นหามะเร็งปอดได้ตั้งแต่ระยะต้น มีความแม่นยำ และปลอดภัยขึ้น นั่นคือ การเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ปริมาณรังสีต่ำหรือ Low dose CT scan (LDCS) 

Low dose CT scan คืออะไร

Low dose CT scan เป็นการตรวจคัดกรองมะเร็งปอดด้วยการใช้เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์แบบใช้รังสีปริมาณต่ำ เพื่อถ่ายภาพโครงสร้างของปอดและทรวงอก ซึ่งเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์หรือเครื่องซีทีสแกนปกติทั่วไปจะใช้ปริมาณรังสีมากกว่า

Low dose CT scan ใช้เวลาตรวจไม่นาน ไม่เจ็บปวด ภาพที่ได้จะถูกประมวลผลออกมาเป็นภาพ 3 มิติ แสดงภาพของอวัยวะที่ตรวจได้อย่างละเอียด สามารถเห็นความผิดปกติได้ชัดเจนมากการเอกซเรย์ แม้ก้อนหรือจุดเล็ก ๆ บนปอดเพียง 2-3 มิลลิเมตรขึ้นไป และใช้ปริมาณรังสีน้อย 

จุดเด่นการตรวจคัดกรองมะเร็งปอดด้วย Low Dose CT Scan

เดิมทีการตรวจคัดกรองมะเร็งปอดมักจะใช้วิธีเอกซเรย์ทรวงอก ซึ่งเป็นวิธีที่ง่าย สะดวก และรวดเร็ว แต่ภาพถ่ายรังสีที่ได้จะเห็นรายละเอียดไม่ค่อยชัดเจนนัก ทำให้อาจไม่เห็นร่องรอยของโรคมะเร็ง นำไปสู่ผลการตรวจที่คลาดเคลื่อน และเข้ารับการรักษาที่ล่าช้า

Low dose CT scan จะมีข้อดีความพิเศษมากกว่าการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปอดด้วยวิธีอื่นก็คือ 

• ภาพละเอียดมากกว่าการเอกซเรย์ทั่วไป ผลการตรวจมีความแม่นยำมากกว่า 
• ตรวจพบความผิดปกติแม้เพียงเล็กน้อย คัดกรองมะเร็งปอดระยะแรกได้ โดยไม่ต้องรอให้มีอาการ
• ปลอดภัยมากขึ้น ไม่ต้องฉีดสารทึบรังสี ใช้ปริมาณรังสีน้อยกว่าเอกซเรย์คอมพิวเตอร์หรือซีที สแกน (CT scan) 
• สะดวก รวดเร็ว ไม่สร้างความเจ็บปวด 
• ไม่ต้องเตรียมตัวล่วงหน้า ไม่ต้องอดน้ำและอาหาร

ใครควรคัดกรองมะเร็งปอดด้วย Low dose CT scan

คนทั่วไปสามารถเข้ารับการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปอดด้วยวิธี Low dose CT scan ได้ แต่ส่วนใหญ่จะแนะนำให้ตรวจในคนที่มีความเสี่ยงสูงต่อโรคมะเร็งปอด ได้แก่

• มีอายุระหว่าง 50–80 ปี
• สูบบุหรี่เป็นประจำ ตั้งแต่ 20 ซองต่อปีขึ้นไป คำนวณจากจำนวนซองที่สูบต่อวัน คูณจำนวนปีที่สูบ 
• เลิกสูบบุหรี่แล้ว แต่ยังไม่เกิน 15 ปี 
• ทำงานหรือต้องสัมผัสกับสารเคมี และสารก่อมะเร็ง 
• คนใกล้ตัวสูบบุหรี่ หรือสูดควันบุหรี่มือสองบ่อย ๆ 
• มีประวัติโรคมะเร็งปอดในครอบครัว
• มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับปอด

คนที่มีโรคประจำตัวหรือข้อจำกัดด้านสุขภาพอื่น ๆ โดยเฉพาะการติดเชื้อระบบทางเดินหายใจ ควรแจ้งแพทย์หรือเจ้าหน้าที่ก่อนเข้ารับการตรวจ Low dose CT scan

Low dose CT scan ควรตรวจบ่อยแค่ไหน

แพทย์จะแนะนำให้คนที่มีความเสี่ยงต่อโรคมะเร็งปอดในข้างต้น หรือคนในช่วงอายุ 50–80 ปี เข้ารับการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปอด 1 ครั้งต่อปี เพราะจะได้เข้ารับการรักษาตั้งแต่ระยะแรกหากเกิดโรคหรือมีร่องรอยของมะเร็ง  

ก่อนตรวจ Low Dose CT Scan ต้องเตรียมตัวอย่างไร

การตรวจ Low dose CT scan ไม่ต้องมีการเตรียมตัวใด ๆ เป็นพิเศษ ไม่ต้องงดน้ำและอาหาร ไม่มีการฉีดสารทึบรังสี แต่วันที่เข้ารับการตรวจ ไม่ควรใส่วัตถุที่เป็นโลหะ เช่น ต่างหู แหวน สร้อย นาฬิกา รวมถึงเครื่องประดับอื่น ๆ    

กรณีที่ตั้งครรภ์หรือคิดว่าอาจตั้งครรภ์ มีโรคประจำตัว หรือประวัติสุขภาพใด ๆ โดยเฉพาะโรคเกี่ยวกับปอดและการติดเชื้อ ให้แจ้งแพทย์หรือนักรังสีวิทยาก่อนเข้ารับการตรวจ

ขั้นตอนการตรวจ Low Dose CT Scan

การตรวจด้วยวิธี Low dose CT scan นั้นง่าย สะดวก และใช้เวลาประมาณ 5–10 นาทีเท่านั้น ขั้นตอนการตรวจมีดังนี้

1. เปลี่ยนเสื้อผ้าเป็นชุดที่ทางสถานพยาบาลเตรียมไว้ให้ และถอดเครื่องประดับทุกชนิด 
2. นอนหงายบนเตียงที่ใช้ตรวจ CT scan นักรังสีวิทยาอาจขอให้ชูแขนเหนือศีรษะ และจัดท่าทางให้เหมาะสม 
3. ทดสอบการหายใจตามเสียงที่นักรังสีวิทยาแจ้งให้หายใจ หรือกลั้นหายใจระยะสั้น ๆ  
4. เมื่อเริ่มการตรวจ เตียงจะเลื่อนเข้าไปยังเคลื่อนสแกน ให้นอนนิ่ง ๆ ในท่าที่จัดไว้ หายใจเข้า กลั้นหายใจค้างไว้ 15–20 วินาที หรือกลั้นหายใจตามเสียงที่ได้ยิน
5. เครื่องจะสแกนร่างกายเพื่อถ่ายภาพรังสี โดยใช้เวลา 2–3 นาที และเตียงเลื่อนกลับออกมาเช่นเดิม 
6. ลงจากเตียงตรวจ เปลี่ยนเสื้อผ้ากลับ เป็นอันเสร็จสิ้น

ผลการตรวจจะออกตามมาโดยใช้เวลาไม่นาน ซึ่งอาจมีทั้งกรณีที่แพทย์ให้รอผล หรือนัดมาฟังผลทีหลัง

ผลการตรวจ Low Dose CT Scan เป็นแบบไหน

แพทย์ผู้ดูแลจะเป็นคนอธิบายผลการตรวจให้กับผู้เข้ารับการตรวจฟัง

• ผลบวก (Positive) หมายถึง ตรวจพบความผิดปกติหรือก้อนเนื้อ อาจตรวจเพิ่มเติม เพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสม
• ผลลบ (Negative) หมายถึง ไม่พบความผิดปกติ อาจแนะนําให้ตรวจคัดกรองเป็นประจำ ขึ้นอยู่กับความเสี่ยงและอาการแต่ละคน
• ผลไม่แน่ชัด (Indeterminate) หมายถึง ผลที่ได้ไม่เพียงพอที่แปลผลได้ อาจจำเป็นต้องตรวจอีกครั้งภายหลัง

แม้การตรวจด้วยวิธี Low dose CT scan จะช่วยให้พบมะเร็งปอดในระยะต้น แต่อาจตรวจไม่พบมะเร็งปอดชนิดที่เป็นฝ้าจาง (Ground-glass nodule)

อย่างไรก็ตาม ถ้าพบจุดผิดปกติ ไม่ได้หมายความว่าจะเป็นโรคมะเร็งปอดเสมอไป แพทย์จะส่งตรวจวินิจฉัยโรคอีกครั้ง หรือตรวจอย่างอื่นเพิ่มเติม เพื่อยืนยันผลการตรวจ

รังสีจากการตรวจ Low dose CT scan อันตรายไหม

แม้รังสีจะเป็นอันตรายต่อร่างกาย แต่การใช้ปริมาณเล็กน้อย อย่างการตรวจคัดกรองโรค เป็นปริมาณรังสีที่มีการศึกษามาแล้วว่าปลอดกับผู้เข้ารับการตรวจ จึงสบายใจได้เรื่องความปลอดภัยจากรังสี

ปริมาณรังสีจากการตรวจปอดด้วยวิธีต่าง ๆ เช่น

• การเอกซเรย์ทั่วไป (Chest X-ray) 0.1 mSv
• เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT chest) 7 mSv
• เอกซเรย์คอมพิวเตอร์แบบใช้รังสีปริมาณต่ำ (Low dose CT chest) 1.5 mSv

การตรวจคัดกรองโรคมะเร็งปอดด้วยวิธี Low dose CT scan ใช้ปริมาณรังสีน้อย แต่ผลการตรวจมีความแม่นยำ ช่วยเพิ่มโอกาสการตรวจพบมะเร็งปอด ช่วยให้รักษาตัวได้เร็วขึ้น ลดผลกระทบด้านสุขภาพ คุณภาพ และการเงินที่จะตามมาได้

เข้าวัย 50 ปีแล้ว แม้ไม่สูบบุหรี่ ก็อาจเสี่ยง ดูแพ็กเกจคัดกรองมะเร็งปอดด้วย Low dose CT scan จองกับ HDmall.co.th รับราคาพิเศษ ให้คุณใช้บริการได้ประหยัดขึ้น