โรคริดสีดวงทวาร เกิดจากอาการโป่งพองของหลอดเลือดบริเวณทวารหรืออาการโป่งพองเนื้อเยื่อที่เกี่ยวพันกับทวารหนัก ทำให้ผู้ป่วยขับถ่ายยากหรือมีอาการถ่ายเป็นเลือด เป็นโรคที่อาจทำให้เกิดภาวะเลือดออกทางทวารหนัก และอาจนำไปสู่โรคร้ายอื่นๆ ตามมาได้ เช่นโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ โรคมะเร็งลำไส้ตรง
เลือกหัวข้อที่สนใจได้ที่นี่
ปิด
ปิด
ริดสีดวงทวารคืออะไร?
ริดสีดวงทวาร คือภาวะเส้นเลือดดำบริเวณรูทวารหนัก มีลักษณะโป่งพอง บวมพองหรือยื่นตัวเป็นติ่งออกมาจากทวารหนัก มีสาเหตุมาจาก การยกของหนัก เบ่งอุจจาระแรง ท้องผูก โรคริดสีดวงทวารแบ่งออกเป็น 2 ชนิด ดังนี้
1. ริดสีดวงภายใน
ริดสีดวงภายใน เป็นหัวริดสีดวงอยู่ภายในทวารหนัก อยู่สูงกว่าระดับหูรูดทวาร ไม่สามารถคลำหาได้ ริดสีดวงภายใน มีระยะของโรค 4 ระยะดังนี้
- ระยะที่ 1 มีเนื้อเยื่อขนาดเล็กอยู่ในช่องทวารหนัก มีเลือดออก ริดสีดวงไม่ยื่นออกมา
- ระยะที่ 2 เนื้อเยื่อยื่นออกมาจากทวารหนัก เมื่อมีเบ่งท้อง แต่หดกลับเข้าด้านในได้เอง
- ระยะที่ 3 เนื้อเยื่อยื่นออกมาจากทวารหนัก แต่สามารถดันเนื้อเยื่อกลับเข้าไปได้
- ระยะที่ 4 เนื้อเยื่อยื่นออกมาจากทวารหนัก ไม่สามารถดันเนื้อเยื่อกลับเข้าไปได้
2. ริดสีดวงภายนอก
ริดสีดวงภายนอก เป็นหัวริดสีดวงที่เกิดขึ้นใต้แนวเส้นประสาท (Dentate Line) ทำให้เกิดเนื้อเยื่อโปร่งพองบริเวณทวารหนัก มองเห็นติ่งเนื้อและคลำติ่งเนื้อได้ บางรายมีอาการเจ็บปวด
ผ่าตัดริดสีดวงทวารคืออะไร?
ผ่าตัดริดสีดวงทวาร คือวิธีรักษาผู้ป่วยที่เป็นโรคริดสีดวง ในระยะที่ติ่งเนื้อยื่นบริเวณทวารหนัก และไม่สามารถดันกลับเข้าไปด้านใน ซึ่งแพทย์จะผ่าตัดเส้นเลือดที่ติ่งเนื้อเพื่อทำให้เนื้อเยื่อยุบลง ปัจจุบันการผ่าตัดริดสีดวงทวารมีหลากหลายวิธีมากขึ้น ซึ่งใช้เทคโนโลยีใหม่ให้ผู้เข้ารักการรักษามีแผลผ่าตัดน้อยและเจ็บน้อยลง
ผ่าตัดริดสีดวงทวารมีกี่แบบ?
การผ่าตัดริดสีดวงทวารมีหลายวิธี โดยทั่วไปที่ใช้กันมักมี 3 แบบ คือ
1. ผ่าตัดแบบธรรมดาหรือผ่าตัดแบบเปิด (Open Haemorrhoidectomy)
เป็นวิธีการผ่าตัดริดสีดวงทวารที่บริเวณหัวริดสีดวงจนถึงติ่งเนื้อบริเวณปากทวารหนัก และทำการห้ามเลือดแต่ไม่เย็บปิดแผล
ข้อดีของการผ่าตัดริดสีดวงแบบเปิด
- ใช้ผ่าตัดโรคริดสีดวงได้ทุกรูปแบบ
- ผ่าตัดโรคแทรกซ้อนของริดสีดวงได้
ข้อเสียของการผ่าตัดริดสีดวงแบบเปิด
การผ่าตัดริดสีดวงแบบเปิด แผลหายช้ากว่าวิธีผ่าตัดแบบใช้เครื่องมือเย็บอัตโนมัติและแบบใช้เลเซอร์
2. ผ่าตัดด้วยเครื่องมือเย็บอัตโนมัติ (Staple Haemorrhoidectomy: PPH)
การผ่าตัดด้วยเครื่องมือเย็บอัตโนมัติ เป็นวิธีผ่าตัดริดสีดวงและเย็บแผลในเวลาเดียวกัน แพทย์จะใช้วิธีเย็บริดสีดวงที่ยื่นออกมาภายนอก ให้กลับเข้าไปในลำไส้ตรงเพื่อไม่ให้เลือดไปเลี้ยงริดสีดวง ส่งผลให้เนื้อเยื่อเล็กลง
ข้อดีของการผ่าตัดริดสีดวงด้วยเครื่องมือเย็บอัตโนมัติ
- ใช้เวลาผ่าตัดสั้น
- เลือดออกน้อย
- เจ็บแผลน้อยและพักฟื้นไม่นาน
ข้อเสียของการผ่าตัดริดสีดวงด้วยเครื่องมือเย็บอัตโนมัติ
- มีค่าใช้จ่ายในการผ่าตัดสูง
- อาจทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนหลังผ่าตัดได้
3. ผ่าตัดด้วยเลเซอร์ (Laser Hemorrhoidoplasty)
การผ่าตัดด้วยเลเซอร์ เป็นการใช้พลังงานเลเซอร์ยิงเข้าไปในเส้นเลือดเนื้อเยื่อของริดสีดวง ทำให้เนื้อเยื่อริดสีดวงฝ่อลงและยุบไปเอง วิธีนี้จะเจ็บน้อยกว่าการผ่าตัดริดสีดวงวิธีอื่นๆ แผลผ่าตัดหายไวขึ้นและผลข้างเคียงน้อยกว่าวิธีผ่าตัดแบบเดิม
ข้อดีของการผ่าตัดริดสีดวงด้วยเลเซอร์
- ปวดที่แผลน้อยหลังผ่าตัด
- ใช้เวลาผ่าตัดสั้น
- ผู้รับบริการบางคนสามารถกลับบ้านได้ในวันเดียวกัน
ข้อเสียของการผ่าตัดริดสีดวงด้วยเลเซอร์
อาจทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนหลังผ่าตัดได้ หากใช้พลังงานเลเซอร์สูงเกินไป จึงควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ และรับบริการจากสถานพยาบาลที่น่าเชื่อถือเท่านั้น
ผ่าตัดริดสีดวงเหมาะกับใคร?
การผ่าตัดริดสีดวง มักใช้รักษาโรคริดสีดวงในชนิดรุนแรงมีติ่งเนื้อยื่นออกมา โดยเหมาะกับ
- คนที่เป็นโรคริดสีดวงภายในระยะที่ 3
- คนที่เป็นโรคริดสีดวงภายในระยะที่ 4
- คนที่เป็นโรคริดสีดวงภายนอก
ส่วนใหญ่เป็นคนที่มักพบอาการเนื้อเยื่อยื่นออกมาบริเวณทวารหนัก เจ็บขณะขับถ่ายอุจจาระ ถ่ายออกมาเป็นลิ่มเลือด มีเนื้อยื่นออกมาบริเวณทวารหนักต้องใช้นิ้วดันกลับเข้าไป บางรายอาจเจ็บบริเวณทวารหนักจนขับถ่ายไม่ได้
การเตรียมตัวก่อนผ่าตัดริดสีดวง
สำหรับการเตรียมตัวก่อนผ่าตัดริดสีดวง ผู้ป่วยจะต้องเตรียมตัวผ่าตัดอย่างน้อย 1 วัน มีดังนี้
- งดน้ำงดอาหารอย่างน้อย 8 ชั่วโมง
- ผู้ป่วยจะถูกเข้าส่งตรวจเช็กคร่างกายเพื่อเตรียมความพร้อมเข้าผ่าตัด
- แพทย์จะเจาะเลือด X- ray ปอด ถ้าคนป่วยอายุ 40 ปี จะตรวจคลื่นไฟฟ้าร่วมด้วย
- วิสัญญีแพทย์ตรวจเยี่ยมอาการก่อนผ่าตัดอีกครั้ง
- ผู้ป่วยต้องทำการถ่ายท้องและถ่ายยาระบายก่อนผ่าตัด ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ และสวนอุจจาระเพื่อเตรียมผ่าตัด
- ในระหว่างผ่าตัด วิสัญญีแพทย์จะให้ยาสลบ จัดนอนหงายท่าเตรียมผ่าตัด
- แพทย์จะให้ดมยาสลบหรือฉีดยาชาเข้าที่กระดูกไขสันหลัง ใช้เวลาผ่าตัดประมาณ 1 ชั่วโมง
ขั้นตอนการผ่าตัดริดสีดวง
หลังจากที่แพทย์ ให้ยาระงับความรู้สึกกับผู้ป่วยแล้ว จะเริ่มการผ่าตัดริดสีดวงในเวลาต่อมา ขั้นตอนจะแตกต่างกันตามวิธีการผ่าตัดแต่ละแบบ ดังนี้
- ผ่าตัดแบบธรรมดาหรือผ่าตัดแบบเปิด แพทย์จะตัดเนื้อเยื่อริดสีดวงและติ่งเนื้อบริเวณปากทวารออก โดยไม่เย็บปิดแผล
- ผ่าตัดด้วยเครื่องมือเย็บอัตโนมัติ แพทย์จะผ่าตัดด้านในทวารหนัก บริเวณที่อยู่สูงกว่าหูรูดทวารหนักขึ้นไป โดยทำการเนื้อเยื่อริดสีดวงและเย็บแผลจากด้านใน
- ผ่าตัดด้วยเลเซอร์ แพทย์จะเปิดแผลริดสีดวง แล้วสอดใยแก้วที่มีแสงเลเซอร์ เข้าไปในทวารหนัก ลอดใต้ริดสีดวงจนถึงเส้นเลือดที่เลี้ยงริดสีดวง จากนั้นจะกดเลเซอร์ยิงไปที่ขั้วเส้นเลือดริดสีดวง
การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดริดสีดวง
หลังจากผ่าตัดริดสีดวง ผู้ป่วยอาจมีอาการเจ็บบริเวณแผลที่ผ่าตัดได้ แนะนำดูแลตัวเอง ดังนี้
- รับประทานยาแก้ปวดตามที่แพทย์สั่งเพื่อลดการเจ็บแผลได้ สามารถรับยาแก้ปวดเพื่อบรรเทาอาการได้ 2–4 วัน
- ควรรับประทานอาหารที่มีกากใยสูง ดื่มน้ำเปล่าให้เยอะ จะช่วยให้อุจจาระมีการถ่ายนิ่มขึ้น
- หลีกเลี่ยงการเบ่งอุจจาระแรงขณะขับถ่ายและออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- ห้ามกินอาหารที่มีรสจัดและอาหารที่มีเนื้อสัตว์ เพื่อไม่ทำให้ลำไส้ทำงานหนัก
ผลข้างเคียงของการผ่าตัดริดสีดวง
ผลข้างเคียงหลังจากผ่าตัดริดสีดวง ผู้ป่วยอาจมีอาการเหล่านี้ได้ เช่น
- ปัสสาวะลำบาก ผู้ป่วยบางรายอาจจะต้องสวนปัสสาวะ
- ปวดศีรษะ มึนหลังผ่าตัด เป็นผลมาจากการวางยาชาและยาสลบ
- ปวดบริเวณแผลผ่าตัดและแผลบวม ผู้ป่วยสามารถทานยาปฎิชีวนะตามที่แพทย์สั่งได้
- มีเลือดออกบริเวณแผลผ่าตัด เป็นผลมาจากการอักเสบหลังผ่านตัด อาการนี้จะหายไปหลังจาก 10 วัน
- ถ่ายอุจจาระไม่ออก ผู้ป่วยบางรายอาจจะต้องสวนอุจจาระแทน
ผ่าตัดริดสีดวงเจ็บไหม?
หลังผ่าตัดริดสีดวงแล้ว แผลผ่าตัดจะปวดมากน้อย ขึ้นอยู่กับระยะของริดสีดวงว่ารุนแรงมากแค่ไหน นอกจากนี้ อาการเจ็บหลังแผลยังขึ้นอยู่กับวิธีการผ่านตัดแต่ละแบบอีกด้วย
การผ่าตัดด้วยเลเซอร์ จะทำให้เจ็บแผลน้อยน้อยที่สุด ขณะที่วิธีผ่าตัดด้วยเครื่องมือเย็บอัตโนมัติ ทำให้เจ็บแผลน้อยกว่าการผ่าตัดแบบเปิด อย่างไรก็ตาม อาการปวดแผล มักพบได้ในผู้ป่วยผ่าหลังตัด ซึ่งแพทย์จะให้รับประทานยาแก้ปวดควบคู่กันไป
ผ่าตัดริดสีดวงพักฟื้นนานไหม? นอนกี่วัน?
สำหรับการพักฟื้นหลังผ่าตัด แพทย์จะให้นอนโรงพยาบาลประมาณ 3–4 วัน เพื่อดูอาการ หลังจากนั้นแพทย์จะให้กลับไปรักษาตัวที่บ้าน ซึ่งแผลผ่าตัดจะหายสนิทได้ใช้เวลาประมาณ 2–4 สัปดาห์ ผู้ป่วยสามารถทำกิจกรรมปกติได้ภายใน 2 สัปดาห์
โรคริดสีดวงทวารเป็นโรคที่พบบ่อยในคนไทย แต่คนส่วนใหญ่มักหาข้อมูลบนอินเตอร์เน็ตและรักษาด้วยตัวเองจนอาจทำให้ไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกวิธี และนำไปสู่โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้ หากสงสัยว่าตนเองเป็นโรคริดสีดวงควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสมต่อไป
เช็กราคาตรวจริดสีดวงทวารได้ที่ HDmall.co.th หรือสอบถามแอดมินได้ที่ไลน์ @hdcoth
บทความที่เกี่ยวข้อง
- โบกมือลาริดสีดวงทวาร! รู้จักสาเหตุ อาการ การวินิจฉัย วิธีการรักษาและป้องกัน
- รีวิว ตรวจหาริดสีดวงทวาร ที่ โรงพยาบาลพญาไท 2
ที่มาของข้อมูล
ปิด
ปิด
- The Regents of the University of California , Hemorrhoidectomy, (https://surgery.ucsf.edu/condi... J Med , Open haemorrhoidectomy revisited , (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11806002/) , Oct - Dec 2001
- Divya Jacob, Pharm. D. , Is Hemorrhoid Surgery Painful? , (https://www.medicinenet.com/is_hemorrhoid_surgery_painful/article.htm) , Aug 2020
- โรงพยาบาลเพรชเวช , ริดสีดวงทวารหนัก โรคของคนติดห้องน้ำ, (https://www.petcharavejhospital.com/th/Article/article_detail/HEMORRHOIDS) , 09 March 2020
- พว.ซูซาน่า เส็นบัตร, ริดสีดวงทวารหนัก (Hemorrhoid) , (https://bangkokhatyai.com/medical_services/article_detail/2/320/ริดสีดวงทวารหนัก).[1]
- โรงพยาบาลกรุงเทพหาดใหญ่ , คำแนะนำเรื่องการผ่าตัดริดสีดวงทวารหนัก , (https://bangkokhatyai.com/knowledge/view/583) , 08 January 2018
- โรงพยาบาลกรุงเทพ, ริดสีดวงทวาร (Hemorrhoids) ,( https://www.bangkokhospital.com/content/hemorrhoids).
- นพ.นพพล เฟื่องวรรธนะ และผศ.นพ.วรวิทย์ วาณิชย์สุวรรณ,Hemorrhoid,( http://colorectalchula.com/wp-content/uploads/2018/06/CommonAnorectalJirawatPart1.pdf).
- ศ.(พิเศษ) ดร. นพ. อัฑฒ์ หิรัณยากาศ , ริดสีดวง VS เนื้องอก รู้ให้ทันรักษาได้ไว , (https://www.bangkokhospital.com/content/haemorrhoid-vs-tumour).
- โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาด , การรักษาริดสีดวงทวารด้วยเลเซอร์ ทางเลือกใหม่ที่ไม่ต้องทนเจ็บปวดหลังการผ่าตัด , (https://chulalongkornhospital.go.th/kcmh/การรักษาริดสีดวงทวารด้/) , 02 July 2018
