ปากแหว่งเพดานโหว่ เป็นโรคที่มีความผิดปกติของใบหน้า พบบริเวณริมฝีปากและเพดานปาก เกิดขึ้นกับทารกตั้งแต่อยู่ในครรภ์ โดยพ่อแม่สามารถเช็กอาการของโรคได้ตั้งแต่อยู่ในช่วงตั้งแต่อัลตราซาวด์ เพราะโรคนี้สามารถรักษาหายด้วยการผ่าตัดปรับโครงสร้างหน้า
เลือกหัวข้อที่สนใจได้ที่นี่
โรคปากแหว่งเพดานโหว่คืออะไร?
ปากแหว่งเพดานโหว่ คือ โรคที่มีความผิดปกติบนโครงสร้างหน้า สังเกตจากมีการเปิดหรือปริแตกบริเวณริมฝีปากและเพดานปาก หากปล่อยไว้จะทำให้เกิดปัญหาฟันสบกันและพูดไม่ชัด ซึ่งอาการของโรคปากแหว่งและเพดานโหว่ มีลักษณะความผิดปกติบนใบหน้าที่แตกต่างกัน
ปากแหว่ง คืออะไร?
ปากแหว่ง คือ โรคที่แสดงอาการผิดปกติทางภายนอกของใบหน้าบริเวณริมฝีปากจนสังเกตได้ชัด โดยแต่ละคนอาจมีลักษณะต่างกันเล็กน้อย ดังนี้
- รอยแยกบนริมฝีปากบนไปจนถึงเหงือก ทำให้ใบหน้าผิดปกติข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้าง
- รอยแยกบนริมฝีปากบนไปจนถึงจมูก ทำให้ใบหน้าผิดปกติข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้าง
- รอยแยกบนริมฝีปากเพียงเล็กน้อย
เพดานโหว่ คืออะไร?
เพดานโหว่ คือ โรคที่แสดงอาการผิดปกติภายในของใบหน้า สามารถสังเกตได้ ดังนี้
- มีรอยโหว่ที่เพดานอ่อนในปากไปจนถึงเพดานแข็ง
- โครงสร้างกระดูกใบหน้าส่วนกลางผิดปกติ
- มีปัญหาฟันสบกันผิดปกติ
- มีปัญหาการพูด พูดไม่ชัด พูดเสียงขึ้นจมูก
ปากแหว่งเพดานโหว่รักษาได้ไหม?
โรคปากแหว่งเพดานโหว่เป็นโรคที่สามารถรักษาให้หายได้ โดยควรได้รับการรักษาตั้งแต่เริ่มแรกของอาการและรักษาต่อเนื่อง เนื่องจากแต่ละช่วงวัยจะการเจริญเติบโตของใบหน้า ทำให้อาการของโรคมีความแตกต่างกัน ดังนั้น วิธีรักษาโรคปากแหว่งเพดานโหว่ จึงแตกต่างกันตามลักษณะโครงสร้างใบหน้า ซึ่งแพทย์จะใช้การผ่าตัดเพื่อแก้ไขแต่ละจุดบนใบหน้าและบางกรณีอาจได้รับการผ่าตัดมากกว่า 1 ครั้ง
ผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่คืออะไร?
การผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ คือการผ่าตัดแก้ไขโครสร้างใบหน้าและช่องปากให้เข้ารูปและสามารถกลับมาทำงานได้ปกติ โดยแพทย์จะประเมินอาการของเด็กและเลือกวิธีการผ่าตัดแก้ไขที่เหมาะสม เช่น การผ่าตัดแก้ไขปากแหว่ง การผ่าตัดเพดานปาก การผ่าตัดเพื่อเสริมใบหน้าภายนอก เป็นต้น
ผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ควรทำตอนอายุเท่าไร?
ช่วงอายุที่เหมาะสมต่อการผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ อาจขึ้นอยู่กับสภาพช่องปากของเด็กแต่ละคนร่วมกับการพิจารณาของแพทย์ ซึ่งช่วงอายุโดยประมาณของแต่ละเงื่อนไข อาจมีดังนี้
- ผ่าตัดริมฝีปาก (Cheiloplasty) ผ่าตัดในช่วงอายุ 10 สัปดาห์
- ผ่าตัดเพดานปาก (Palatoplasty) ผ่าตัดในช่วงอายุ 9-18 เดือน
- ผ่าตัดคอหอย (Pharyngoplasty) ผ่าตัดในช่วงอายุ 3–5 ปี
- ผ่าตัดปลูกกระดูก (Alveolar Cleft Bone Graft) ผ่าตัดในช่วงอายุ 9–6 ปี
- ผ่าตัดขากรรไกร (Orthognathic surgery) ผ่าตัดในเพศหญิง ช่วงอายุ 14–16 ปีและเพศชายช่วงอายุ 16–18 ปี
- ผ่าตัดแก้ไขจมูก (Septorhinoplasty) มักทำหลังผ่าตัดขากรรไกร
ผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่เหมาะกับใคร
ผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ เหมาะกับทารกที่มีปัญหาความผิดปกติบริเวณริมฝีปากและเพดานปาก ซึ่งสามารถเริ่มผ่าตัดในทารกได้ ตั้งแต่อายุ 3–6 เดือน เริ่มจากการผ่าตัดเย็บริมฝีปาก และหลังจากผ่าตัดจะมีการประเมินและรักษาตามอาการอย่างต่อเนื่องจนกว่า อาการของโรคจะหาย
ผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ไม่เหมาะกับใคร
การผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ ไม่เหมาะกับคนกลุ่มนี้
- ทารกที่มีโรคประจำตัว ต้องรักษาให้หายก่อน
- คนเพิ่งมารักษาตอนโต เพราะว่าโครงหน้าเปลี่ยนรูปไปจากเดิม ถ้าแม้ว่าได้รับการผ่าตัดตอนโต แต่โครงหน้าไม่สามารถกลับเป็นปกติได้
ข้อดีของผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่
ข้อดีของการผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ มีดังนี้
- แก้ไขความผิดปกติบนใบหน้าได้เหมาะสม รักษาโรคปากแหว่งเพดานโหว่ได้
- แก้ไขปัญหาเรื่องฟันสบกัน
- แก้ไขปัญหาการพูดให้กลับมาปกติได้
- เด็กสามารถรับประทานอาการได้ปกติ โดยไม่สำลักอาหาร
ข้อเสียของผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่
ข้อเสียของการผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ มีดังนี้
- งดนมและอาหารก่อนการผ่าตัด
- อาจมีอาการปวดแผลหลังผ่าตัด
- อาจผ่าตัดรักษาโรคปากแหว่งเพดานโหว่ มากกว่า 1 ครั้ง
- อาจพบภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัดได้
การเตรียมตัวก่อนผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่
ก่อนการผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ แพทย์จะนัดสอบถามอาการของทารก และตรวจสุขภาพเบื้องต้น ก่อนจะนัดหมายให้มานอนโรงพยาบาลก่อนผ่าตัด 1 วัน โดยผู้รับบริการจะต้องเตรียมตัว ดังนี้
- งดรับประทานยาแอสไพรินและยาไอบูโปรเฟน ก่อนผ่าตัดอย่างน้อย 2 สัปดาห์
- ทำความสะอาดปากที่มีรอยปากแหว่ง เพดานโหว่ทุกครั้งหลังทานอาหาร ดื่มน้ำหรือนม
- งดน้ำ นม และอาหารอื่น ๆ อย่างน้อย 6 ชั่วโมง เพื่อป้องกันการสำลักอาหาร
- หากริมฝีปากแห้ง ให้ใช้กลีเซอรีนทาริมฝีปาก
- ตรวจสุขภาพและตรวจเลือดเพื่อเช็กความพร้อมทารก
- หากมีโรคประจำตัวหรือโรคติดต่อ ควรแจ้งให้แพทย์ทราบ
- ระหว่างรอผ่าตัด แพทย์จะให้สารน้ำทางหลอดเลือดแทนอาหาร
ขั้นตอนการผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่
เมื่อตรวจสุขภาพและเช็กความพร้อมของทารกเรียบร้อยแล้ว แพทย์จะทำการผ่าตัดทารก โดยมีขั้นตอนดังนี้
- แพทย์จะให้ผู้ปกครองเข้าห้องผ่าตัดพร้อมทารก โดยต้องเปลี่ยนชุดปลอดเชื้อก่อน
- ให้ทารกสูดดมยาสลบผ่านหน้ากากหายใจ หรือฉีดยาสลบเข้าหลอดเลือดดำ
- แพทย์จะเริ่มผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ รักษาตามอาการที่พบ
- หลังผ่าตัดเสร็จ ทารกจะได้รับยาระงับความรู้สึกหรือยาชา เพื่อลดอาการบาดเจ็บจากแผล
การดูแลหลังผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่
หลังจากผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่เสร็จ ทารกอาจมีอาการเจ็บแผลหลังจากผ่าตัด จึงอาจต้องมีการดูแลที่ต่างจากเดิม ดังนี้
- งดดูดนม หรือน้ำหลังผ่าตัดจนกว่าแผลจะหายดี ให้ใช้หลอดหยอดแทน
- งดรับประทานอาหาร ขนมที่เคี้ยวยาก เช่น ซีเรียล คุ๊กกี้
- หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารหรือของเหลวที่ร้อน
- ควรเลือกเสื้อผ้าที่สวมใสง่าย หลีกเลี่ยงสวมเสื้อจากบริเวณศีรษะ
- คอยดูแลไม่ให้เด็กนำของเล่นเข้าปาก
- ควรเลือกของเล่นชนิดนิ่ม (Soft Toy) แทน
- ทำการล้างมือก่อน-หลัง ดูแลเด็กทุกครั้ง
- ระวังให้เด็กแกะ เกาที่แผล
- ดูแลทำความสะอาดแผลตามคำแนะนำของแพทย์
- มาพบแพทย์ตามนัดหมายอีกครั้ง เพื่อติดตามผลการรักษา
ผลลัพธ์ผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่เป็นอย่างไร?
ผลลัพธ์จากการรักษา สามารถแก้ไขอาการโรคปากแหว่งเพดานโหว่ ให้โครงสร้างใบหน้ากลับมาใกล้เคียงกับปกติได้ ทั้งนี้เรื่องแผลที่หายไวและความสวยงามของรอยผ่าตัด ขึ้นอยู่กับการดูแลรักษาของพ่อแม่ หากมีการดูแลหลังผ่าตัดอย่างเคร่งครัดตามคำแนะนำของแพทย์ ผลลัพธ์หลังผ่าจะออกมาใกล้เคียงกับโครงหน้าปกติ
ผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่พักฟื้นนานไหม?
หลังจากทำการผ่าตัดเสร็จแล้ว หากไม่มีภาวะแทรกซ้อน ไม่มีเลือดออกและรับประทานอาหารได้ปกติ ผู้รับบริการจะพักฟื้นหลังผ่าประมาณ 3–4 วัน แพทย์ถึงจะให้กลับบ้านได้ และจะนัดมาพบแพทย์เพื่อตัดไหมและติดตามผลอีกครั้งใน 1 สัปดาห์
ผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ต้องทำซ้ำไหม?
ผู้ที่เป็นโรคปากแหว่งเพดานโหว่ จะต้องผ่าตัดซ้ำมากกว่า 1 ครั้ง โดยวิธีผ่าตัดจะแตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับลักษณะอาการของโรคของแต่ละวัยที่พบ นอกจากนี้ หากหลังผ่าตัดเสร็จพบว่าแผลมีการอักเสบหรือแผลที่เย็บแยกออกจากกัน จะต้องได้รับการผ่าตัดซ้ำอีกครั้ง
โรคปากแหว่งเพดานโหว่ เป็นโรคที่สามารถรักษาหายได้ ถ้าได้รับการแก้ไขและฟื้นฟูอย่างต่อเนื่องตั้งแต่แรกเกิด ซึ่งเด็กอาจได้รับการผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่มากกว่า 1 ครั้งเพื่อปรับโครงสร้างใบหน้าให้ใกล้เคียงปกติมากขึ้น หากพ่อแม่วางแผนการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ จะช่วยให้ทารกสามารถใช้ ชีวิตได้ปกติในตอนโต
เช็กราคาการผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ ได้ที่ HDmall.co.th หรือสอบถามแอดมินได้ที่ไลน์ @hdcoth
ที่มาของข้อมูล
ปิด
ปิด
- ทพญ.สุขกาญจน์ เต็มคำขวัญ ,การผ่าตัดตามช่วงเวลาในผู้ป่วยปากแหว่ง-เพดานโหว่ , (https://dt.mahidol.ac.th/th/surgery/)
- นพ.อภิรักษ์ ช่วงสุวนิช , ปากแหว่ง เพดานโหว่รักษาได้ , (https://www.si.mahidol.ac.th/Th/healthdetail.asp?aid=1021)
- Mayoclinic , Cleft lip and cleft palate ,(https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cleft-palate/symptoms-causes/syc-20370985)
- Nationwidechildrens , Cleft Palate Repair: The Surgery , (https://www.nationwidechildrens.org/family-resources-education/health-wellness-and-safety-resources/helping-hands/cleft-palate-repair-the-surgery)
- Nationwidechildrens , Cleft Palate Repair: Instructions After Surgery , (https://www.nationwidechildrens.org/family-resources-education/health-wellness-and-safety-resources/helping-hands/cleft-palate-repair-instructions-after-surgery)
