โรคผิวหนังอักเสบจากเชื้อรา สาเหตุ อาการ วิธีรักษา การป้องกัน

อาการคันตามผิวหนังเกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นจากโรคภูมิแพ้ จากโรคผิวหนังอักเสบ จากผื่นลมพิษ รวมถึงจากโรคเชื้อราที่ผิวหนังด้วย

โรคเชื้อราที่ผิวหนังมักเกิดในร่มผ้า บริเวณที่มีการอับชื้น บริเวณง่ามนิ้วมือนิ้วเท้า แบ่งออกเป็น

โรคเชื้อราที่ผิวหนังชั้นตื้น หรือชั้นขี้ไคลบนผิวหนัง เป็นชนิดของโรคเชื้อราที่ผิวหนังซึ่งพบได้บ่อยที่สุด
โรคเชื้อราที่ผิวหนังชั้นลึกลงมา หรือหมายถึงชั้นหนังแท้ และส่วนที่ติดในชั้นไขมัน

โรคเชื้อราที่ผิวหนังแต่ละชนิดจะมีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างกันไป โดยเชื้อราที่พบได้บ่อย คือ โรคกลาก โรคเกลื้อน และยีสต์ในกลุ่มแคนดิดา ดังนั้นหากคุณมีอาการคันตามผิวหนังแล้วสงสัยว่า จะเป็นเชื้อราหรือไม่นั้น มีวิธีสังเกต และจัดการสาเหตุดังนี้

สารบัญ

ความหมายของเชื้อรา
สาเหตุการติดเชื้อราจากผิวหนัง
อาการของการติดเชื้อราจากผิวหนัง
การรักษา
วิธีป้องกันเชื้อรา

ความหมายของเชื้อรา

เชื้อรา เป็นสิ่งมีชีวิตที่เป็นจุลินทรีย์ชนิดหนึ่ง ไม่ใช่ทั้งพืช สัตว์ แบคทีเรียโปรโตซัว เชื้อไวรัส หรือเชื้อปรสิต ปกติเชื้อราจะอยู่ปะปนในสิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา เช่น อาหาร น้ำ อากาศ ดิน ต้นไม้ หรือ แม้กระทั่งในร่างกายของคน และสัตว์

เชื้อราจะไม่สามารถสังเคราะห์แสงเหมือนพืช หรือสร้างอาหารเองได้ แต่ต้องอาศัยการกินอาหารจากสิ่งมีชีวิตอื่น โดยการดูดซึมสารอาหารจากการย่อยสลายซากสิ่งมีชีวิต แล้วพร้อมจะแพร่จำนวนได้อย่างมากมาย นอกจากนี้ เชื้อราบางชนิดสามารถแบ่งตัววัดความยาวได้มากถึง 1 กิโลเมตรต่อวันด้วย

เชื้อรามักเป็นเป็นสาเหตุสำคัญของการเจ็บป่วย และสร้างความรำคาญให้ร่างกายของคนเราได้ทุกที่ เช่น

โรคเชื้อราบนหนังศีรษะ หรือที่เรารู้จักกันว่า คือ “รังแค”
เชื้อราในผิวหนัง เช่น โรคน้ำกัดเท้า หรือ “ฮ่องกงฟุต” กลาก เกลื้อน
เชื้อราที่ก่อให้เกิดโรคภูมิแพ้
เชื้อราที่สร้างสารพิษทำอันตรายรุนแรงต่อร่างกายได้ เช่น อะฟลาทอกซิน (aflatoxins)

เชื้อราสามารถอาศัยได้ในทุกส่วนของร่างกายของร่างกายมนุษย์ ทั้งภายใน และภายนอก โดยสามารถแพร่กระจายบ่งตัวได้อย่างไม่จำกัดในสภาวะที่เหมาะสม ดังนั้นเชื้อราจึงเป็นจุลินทรีย์ที่อันตรายต่อสุขภาพ และก่อให้เกิดโรคตามมามากมายได้ หากร่างกายสะสมแหล่งอาหารของเชื้อราเป็นจำนวนมาก

ดังนั้นการรักษาสุขภาพให้แข็งแรง การดูแลความสะอาดของร่างกาย และการดูแลสิ่งแวดล้อมรอบตัวเราให้สะอาด ปราศจากเชื้อราจึงเป็นการป้องกันอันตรายที่จะเกิดขึ้นจากการติดเชื้อรานั่นเอง

สาเหตุการติดเชื้อราจากผิวหนัง

การติดเชื้อราจากผิวหนังเกิดจาก การที่เชื้อราในสิ่งแวดล้อมลุกลามเข้าไปในเซลล์ผิวหนัง โดยเฉพาะเซลล์ผิวหนังที่ตายแล้ว มักจะเป็นอาหารชั้นดีของเชื้อรา เช่น เล็บ หนังกำพร้า หนังศีรษะ ผม หรือผิวหนังในที่อับชื้น

การติดเชื้อส่วนมากจะเกิดจากการสัมผัสเชื้อจากสิ่งแวดล้อมโดยตรง เช่น การสวมใส่เสื้อผ้าที่มีเชื้อรา การสัมผัสเชื้อราจากสิ่งแวดล้อม

อาการของการติดเชื้อราจากผิวหนัง

เชื้อราที่ผิวหนัง สามารถเกิดได้ทุกส่วนของร่างกาย เช่น หนังศีรษะ ใบหน้า ลำคอ ลำตัว ขาหนีบ รักแร้ เท้า เล็บ ซอกนิ้ว โดยอาการที่พบบ่อยมีดังนี้

ผิวหนังอักเสบ มีขุยของเศษผิว ถ้ามีการอักเสบมากๆ จะมีน้ำเหลืองซึมรอบขอบแผล
เป็นผื่นนูนแดง เป็นวง หรือมีขอบนูนแดง พร้อมกับผิวมีขุยชัดเจน ผื่นจะค่อยๆ ลามออกช้าๆ และมีอาการคันร่วมด้วย
หากมีการติดเชื้อแบคทีเรียร่วมด้วย จะมีอาการอักเสบรุนแรงขึ้น บวมแดง และมีอาการเจ็บปวด ผิวหนังหลุดลอกจนเห็นผิวชั้นหนังชั้นในแดงๆ
เล็บขาวซีด หรือเหลืองเป็นบางส่วน ในกรณีที่เป็นเชื้อราที่เล็บ รวมถึงมีการแยกของแผ่นเล็บจากเนื้อเล็บ และหากเกิดการติดเชื้อขึ้น เช่น ติดเชื้อแบคทีเรียร่วมด้วยก็จะเกิดการอักเสบบวมแดง มีหนองต่อไป

การรักษา

โรคที่เกิดจากเชื้อรานั้นไม่สามารถหายได้เอง แต่ต้องไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัย และรักษาอย่างถูกวิธี หากยังไม่ทราบว่า เชื้อที่ทำให้เกิดโรคคือเชื้อราชนิดใด แพทย์อาจขูดขุยที่ผิวหนังไปตรวจหาเชื้อโดยการดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ หรือเพาะเชื้อในอุปกรณ์เพาะเชื้อ

การรักษาเชื้อราที่ผิวหนัง สามารถทำได้ 2 วิธี คือ ใช้ยาทา และใช้ยารับประทานแก้เชื้อรา ในกรณีที่มีการติดเชื้อรุนแรง และลุกลามทั่วร่างกาย อย่างไรก็ตาม จุดมุ่งหมายหลักของยารักษาเชื้อรา คือ เพื่อบรรเทาอาการคัน และอาการอักเสบร่วมกับยาฆ่าเชื้อรา

การรักษาโรคเชื้อราที่ผิวหนังส่วนมากสามารถรักษาได้ด้วยการใช้ยาทาเพียงอย่างเดียว ยกเว้นการติดเชื้อราที่ศีรษะ เส้นผม และที่เล็บ ต้องกินยาฆ่าเชื้อราร่วมด้วยจึงจะหายขาด

แต่หลักการสำคัญที่สุดในการใช้ยารักษาเชื้อรา คือ ไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยโรคก่อนเพื่อจัดยารักษาให้ถูกกับชนิดการติดเชื้อ เพราะถ้าหากเราไปซื้อยาใช้เอง และไม่ตรงกับสาเหตุการติดเชื้ออาจทำให้เชื้อดื้อยา และทำให้โรคติดเชื้อราที่ผิวหนังกลายเป็นปัญหาเรื้อรังที่รักษาไม่หาย

วิธีป้องกันเชื้อรา

การป้องกันเชื้อราที่ผิวหนังทำได้ง่าย ดังนี้

รักษาความสะอาดของร่างกาย และดูแลสุขภาพให้แข็งแรงอยู่เสมอ ตัดเล็บให้สั้น ทำความสะอาดซอกเล็บและผิวหนังที่เสี่ยงต่อการอับชื้น รวมทั้งจุดซ่อนเร้นต่างๆ ให้แห้งไม่อับชื้น
รักษาความสะอาดของสิ่งของเครื่องใช้ประจำตัว เช่น หวี หมวก ชุดชั้นใน เสื้อผ้า รองเท้า ถุงเท้า ให้สะอาด ผึ่งแดดให้แห้งหลังทำความสะอาด ไม่ควรใช้สิ่งของปะปนกับคนอื่น
ดูแลความสะอาดของใช้ในบ้าน ทั้งเครื่องนอน ที่พักอาศัย ห้องน้ำ อุปกรณ์ในครัวเรือน ให้สะอาดอยู่เสมอ ไม่อยู่ในที่อับชื้น และหลีกเลี่ยงการสัมผัสสิ่งของที่สกปรก พื้นดินที่สกปรก
จำกัดบริเวณสัตว์เลี้ยง หลีกเลี่ยงอย่าให้สัตว์เลี้ยงเข้าไปในทุกบริเวณของบ้านได้ โดยบริเวณที่ควรหลีกเลี่ยง คือ ห้องนอน ห้องน้ำ บริเวณที่มีความชื้น หรือมีไรฝุ่นมาก เพราะสัตว์เลี้ยงมักมีเชื้อราอยู่ตามผิว และขน
ไม่คลุกคลีกับผู้ที่เป็นโรคเกี่ยวกับเชื้อรา
เมื่อมีเพศสัมพันธ์ต้องใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้ง เพื่อป้องกันการคิดเื
ควบคุมอาการของโรคประจำตัวให้ดี สำหรับผู้ที่มีโรคประจำตัว โดยเฉพาะโรคเบาหวานต้องพยายามควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้ปกติ ตัดเล็บให้สั้น รักษาความสะอาดของร่างกายอย่างสม่ำเสมอ และหากพบอาการผิดปกติให้รีบมาพบแพทย์ทันที
รับประทานผัก และผลไม้ที่อุดมไปด้วยวิตามินที่ช่วยบำรุงร่างกายอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยเพิ่มภูมิต้านทานของร่างกาย ช่วยให้ร่างกายแข็งแรง ลดโอกาสเสี่ยงจากการติดเชื้อ เช่น ผักผลไม้ที่ให้วิตามินซี เบต้าแคโรทีน ไลโคปีน
ใช้ยาตามที่แพทย์สั่งให้ถูกต้องครบถ้วน และพบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง