รวมสาเหตุโรคกระดูกพรุน รู้เร็วลดเสี่ยง เลี่ยงก่อนสาย

โรคกระดูกพรุนฟังดูเหมือนเป็นโรคที่ไกลตัว และเกิดขึ้นได้เฉพาะกับผู้สูงอายุ แต่จริง ๆ แล้ว สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกเพศทุกวัย ระยะของโรคส่วนมากใช้เวลานานหลายปี และไม่มีสัญญาณเตือนล่วงหน้า กว่าจะรู้อีกทีก็ตอนเกิดอุบัติเหตุ หรือตอนกระดูกพรุนไปแล้วนั่นเอง

อยากชวนทุกคนมาทำความรู้จักสาเหตุและปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคกระดูกพรุน เพราะยิ่งรู้เร็ว ยิ่งลดความเสี่ยงของการเกิดโรคได้ทัน 

ทำไมกระดูกพรุน 

โรคกระดูกพรุน (Osteoporosis) คือภาวะที่ความหนาแน่นและมวลกระดูกลดลง 

ตามธรรมชาติกระดูกของคนเราจะประกอบด้วย เซลล์สร้างกระดูก (Osteoblast) ทำหน้าที่สร้างกระดูกขึ้นมาใหม่จากแคลเซียมและโปรตีนตามกระบวนการของร่างกาย และเซลล์สลายกระดูก (Osteoclast) ทำหน้าที่สลายเนื้อกระดูกที่เก่าออก

เมื่อมีการสร้างและการสลายกระดูกไม่สมดุลกัน ส่งผลให้เกิดการสลายตัวของกระดูกเก่าเร็วกว่าการสร้างกระดูกใหม่ขึ้นมา ทำให้ความแข็งแรงของกระดูกลดลง กระดูกเปราะบาง และผิดรูป 

เมื่อเกิดอุบัติเหตุเพียงเล็กน้อย เช่น บิดตัวหรือเอี้ยวตัวอย่างทันทีทันใด ลื่นล้ม ไอ จาม ก็อาจทำให้เกิดกระดูกแตกหักได้ง่ายกว่าปกติ อาจเสี่ยงพิการ และกระทบต่อคุณภาพชีวิต

ปัจจัยเสี่ยงโรคกระดูกพรุน มีอะไรบ้าง

อย่างที่บอกว่าไปว่าความผิดปกติของการสร้างกระดูกแล้ว ยังมีอีกหลายปัจจัยเอื้อให้เกิดโรคกระดูกพรุนได้มากขึ้น 

อายุ
มวลกระดูกของคนเราจะหนาแน่นที่สุดในช่วงอายุ 30 ปี หลังจากนั้นกระบวนการเจริญเติบโตของร่างกายจะเริ่มช้าลงตามอายุ ทำให้กระบวนการสร้างดูกใหม่ช้าลงตามไปด้วย จึงพบโรคกระดูกพรุนได้บ่อยในคนอายุ 50 ปีขึ้นไป 

เพศ
เพศหญิงมีความหนาแน่นและมวลกระดูกน้อยกว่าเพศชาย จึงมีแนวโน้มเป็นโรคกระดูกพรุนได้มากกว่า โดยเฉพาะผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน ซึ่งมีการผลิตฮอร์โมนเพศหญิงหรือฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) ลดลง ทำให้เนื้อกระดูกลดลงตามไปด้วย เช่น

• ผู้หญิงอายุเกิน 60 ปี โอกาสเกิดกระดูกพรุน 10 คน ใน 100 คน
• ผู้หญิงอายุเกิน 70 ปี โอกาสเกิดกระดูกพรุน 20 คน ใน 100 คน
• ผู้หญิงอายุเกิน 80 ปี โอกาสเกิดกระดูกพรุน 40 คน ใน 100 คน

ส่วนผู้ชายจะมีความเสี่ยงมากขึ้นเมื่อมีการผลิตฮอร์โมนเทสโทสเทอโรน (Testosterone) น้อยลง หรือในช่วงอายุ 70 ปีขึ้นไป 

กรรมพันธุ์
คนที่มีสมาชิกในครอบครัวมีประวัติเป็นโรคกระดูกพรุน จะมีความเสี่ยงที่จะเกิดโรคกระดูกพรุนสูงกว่าคนทั่วไป 

โรคประจำตัว และอาการเจ็บป่วย
อาการเจ็บป่วยบางอย่างที่ส่งผลให้มวลกระดูกลดลง และความผิดปกติเกี่ยวกับต่อมต่าง ๆ เช่น โรคข้ออักเสบ โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ ไตวาย เบาหวาน โรคภูมิแพ้ตัวเอง โรคมะเร็งกระดูก พิษสุราเรื้อรัง ธาลัสซีเมีย มีความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ ต่อมพาราไทรอยด์ หรือต่อมหมวกไต

ยาบางประเภท
การได้รับยาบางประเภทต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน อาจส่งผลต่อมวลกระดูก ทำให้เกิดโรคกระดูกพรุนได้ เช่น ยารักษาโรคข้ออักเสบ ยารักษาโรคแพ้ภูมิตัวเอง ยารักษาโรคมะเร็ง หรือยากลุ่มสเตียรอยด์

การบริโภคอาหาร
เกิดได้จาก 2 ปัจจัยหลัก ๆ ได้แก่ รับประทานสารอาหารที่จำเป็นต่อการสร้างมวลกระดูกไม่เพียงพอ ได้แก่ แคลเซียม วิตามินดี และโปรตีน 

หรือรับประทานอาหารบางอย่างที่ทำให้สารอาหารที่จำเป็นต่อการสร้างมวลกระดูกเสียสมดุล เช่น อาหารที่เค็มจัดและคาเฟอีน จะทำให้ร่างกายขับแคลเซียมมากขึ้น และยังส่งผลต่อการดูดซึมแคลเซียม 

การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำอย่างต่อเนื่อง หรือมากกว่า 3 แก้วต่อวัน จะเสี่ยงต่อการเป็นโรคกระดูกพรุนเร็วขึ้น เพราะแอลกอฮอล์จะลดการดูดซึมแคลเซียมของร่างกาย

การสูบบุหรี่
เนื่องจากสารนิโคตินในบุหรี่จะเข้าไปทำลายเซลล์ในการสร้างมวลกระดูก เพิ่มโอกาสการเป็นโรคกระดูกพรุนมากขึ้น 

การออกกำลังกาย
การออกกำลังจะช่วยเสริมสร้างมวลกระดูกให้มีความแข็งแรงมากขึ้น คนที่ไม่ค่อยออกกำลังกาย นาน ๆ ออกกำลังกายที หรือไม่ออกกำลังกายเลยเป็นเวลานาน ก็จะเสี่ยงต่อการเป็นโรคกระดูกพรุน 

มีปัจจัยเสี่ยง เลี่ยงก็ยาก ตรวจคัดกรองให้อุ่นใจ เช็กราคา เปรียบเทียบแพ็กเกจคัดกรองภาวะกระดูกพรุน จากคลินิกและรพ. ใกล้คุณ

รู้ได้อย่างไรว่ากระดูกพรุน อาการและวิธีการสังเกต 

โรคกระดูกพรุน จะไม่แสดงอาการใด ๆ เลยแทบจะไม่รู้ตัวว่ากำลังเป็นโรคกระดูกพรุน จนกว่าจะเกิดอาการกระดูกแตกหรือหัก ซึ่งอาจเกิดจากอุบัติเหตุเล็ก ๆ น้อย ๆ หรืออาจเกิดแบบไม่ทราบสาเหตุ เช่น 

• มีอาการปวดเรื้อรังบริเวณต่าง ๆ โดยเฉพาะอาการปวดหลัง ปวดเอว เนื่องจากกระดูกข้อสะโพกและกระดูกส่วนหลัง เป็นส่วนที่เป็นกระดูกพรุนได้มากที่สุด 
• ความสูงลดลง เตี้ยลง โดยอาจเปรียบเทียบจากที่เคยวัดล่าสุด หากลดมากกว่า 6 เซนติเมตร หรือมากกว่า 2 เซนติเมตรภายใน 1 ปี อาจมีความเสี่ยงเป็นโรคกระดูกพรุน 
• มีอาการหลังค่อม หลังคด
• มีอาการกระดูกแตกหักง่าย ถึงแม้ไม่ได้รับการกระทบแบบรุนแรง

คัดกรองความเสี่ยงโรคกระดูกพรุน ป้องกันความเสี่ยงได้ง่าย ๆ   

โรคกระดูกพรุนมีระยะการเกิดโรคนาน และไม่มีสัญญาณเตือนล่วงหน้า การตรวจคัดกรองโรคกระดูกพรุนด้วยการวัดมวลกระดูก (Bone mineral density: BMD) เป็นทางเลือกช่วยดูแลสุขภาพกระดูกง่าย ๆ โดยเฉพาะผู้สูงวัยและคนที่มีปัจจัยเสี่ยง 

การวัดมวลกระดูกทำได้หลายวิธี วิธีมาตรฐานที่ใช้วินิจฉัยโรคกระดูกพรุน คือ การใช้รังสีเอกซเรย์พลังงานต่ำ (Dual Energy X-ray Absorptiometry) เรียกสั้น ๆ ว่าเครื่อง DEXA หรือ DXA เป็นเครื่องมือรังสีพิเศษที่ใช้ตรวจกระดูกได้ทุกส่วนในร่างกาย ใช้เวลาตรวจ 10–15 นาที และไม่เจ็บปวด

ปกติแล้ว การตรวจวัดมวลกระดูกจะเน้นตรวจบริเวณกระดูกสันหลังส่วนเอวและกระดูกสะโพก เพราะเป็นตำแหน่งที่พบการพรุนของกระดูกได้บ่อย หากค่าความหนาแน่นอยู่ที่ –1.0 ถึง –2.50 แสดงว่ามีภาวะกระดูกบาง หรือหากมีค่าน้อยกว่า –2.50 แสดงว่ามีภาวะกระดูกพรุน 

การตรวจเจอโรคกระดูกพรุนตั้งแต่เนิ่น ๆ จะช่วยชะลออาการของโรค และวางแผนการรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมทั้งช่วยให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตดีขึ้น และดูแลตัวเองได้อย่างถูกวิธีมากขึ้น

เมื่อไหร่ควรตรวจคัดกรองโรคกระดูกพรุน 

การตรวจคัดกรองโรคกระดูกพรุนจะแนะนำให้ตรวจในกลุ่มคนที่มีความเสี่ยงโรคกระดูกพรุนสูง เช่น 

• ผู้หญิงอายุ 65 ปีขึ้นไป หรือผู้ชายอายุ 70 ปีขึ้นไป
• ผู้หญิงที่หมดประจำเดือนก่อนอายุ 45 ปี หรือผ่าตัดเอารังไข่ออกทั้ง 2 ข้างก่อนหมดประจำเดือน
• ผู้หญิงที่มีภาวะเอสโตรเจนในเลือดต่ำก่อนหมดประจำเดือน อย่างน้อย 1 ปี ยกเว้นช่วงที่ตั้งครรภ์และให้นมบุตร
• คนทานยาที่ส่งผลต่อกระดูกหรือยาสเตียรอยด์ (Steroid) ต่อเนื่องเป็นเวลานาน 
• มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคกระดูกพรุน หรือกระดูกหักจากกระดูกพรุน
• มีโรคหรือภาวะที่ส่งผลให้มวลกระดูกลดลง เช่น โรคข้ออักเสบ โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ ไตวาย เบาหวาน ภาวะต่อมพาราไทรอยด์ทางานมากเกินไป พิษสุราเรื้อรัง ธาลัสซีเมีย หรือโรคมะเร็งกระดูก 

อย่างไรก็ตาม สำหรับคนที่ไม่แน่ใจความเสี่ยงของโรค หรืออยากเข้ารับการตรวจัดกรองโรคกระดูกพรุน สามารถปรึกษาแพทย์เบื้องต้นก่อนเข้ารับการตรวจได้ เพื่อถึงประโยชน์และความคุ้มค่าสูงสุด

โรคกระดูกพรุนมักไม่แสดงอาการชัดเจน ทำให้หลายคนชะล่าใจ แต่ภัยเงียบนี้เอง อาจเป็นอันตรายและกระทบต่อสุขภาพระยะยาว การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงก่อโรค และการตรวจวัดมวลกระดูก จึงเป็นแนวทางที่ช่วยให้ห่างไกลกับโรคกระดูกพรุนได้

ยิ่งรู้เร็ว ยิ่งลดความเสี่ยงกระดูกพรุน เช็กราคาแพ็กเกจคัดกรองภาวะกระดูกพรุน ทำนัดปรึกษาคุณหมอ พร้อมรับโปรดี ราคาประหยัด