ลดเสี่ยง เลี่ยงไอกรนให้คนทุกช่วงวัย ด้วยวัคซีนไอกรน

รู้กันไหมว่า การฉีดวัคซีนไอกรนจำเป็นต่อคนทุกเพศทุกวัย เพราะโรคนี้ไม่เพียงก่ออาการไอเรื้อรัง แต่ยังทำให้หายใจมีเสียง หายใจไม่ทัน อาจหยุดหายใจ เสี่ยงเสียชีวิตได้เลย โดยเฉพาะในเด็กเล็ก เร่งเรียนรู้วัคซีนไอกรนก่อนไปฉีดกันในบทความนี้เลย

ไอกรนคืออะไร ทำไมควรฉีดวัคซีนป้องกัน 

อธิบายก่อนว่า โรคไอกรน (Pertussis) เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่ชื่อ Bordetella pertussis ในระบบทางเดินหายใจ ก่อให้เกิดอาการเด่นจนเป็นที่มาของชื่อโรคคือ ไอเป็นชุด ๆ จนหายใจไม่ทัน ร่วมกับหายใจมีเสียงวู๊ป 

ไอกรนนั้นก่ออาการเรื้อรังราว 2–3 เดือนกว่าจะหายดี ติดต่อได้ง่ายผ่านน้ำมูก น้ำลาย หรือละอองจากการไอของผู้ป่วย กรณีอาการรุนแรงอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนได้ เช่น ปอดอักเสบ เลือดออกในเยื่อบุตา อาการทางสมอง หรือชัก 

วัคซีนไอกรนมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคไอกรนได้ดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็กเล็ก จึงจำเป็นอย่างมากที่ควรฉีดตามเกณฑ์ ปัจจุบันมีทั้งวัคซีนไอกรนเดี่ยว และวัคซีนไอกรนรวม ซึ่งใช้ป้องกันโรคติดเชื้ออื่น ๆ อย่างคอตีบและบาดทะยักร่วมด้วย     

วัคซีนไอกรน ฉีดกี่เข็ม ฉีดตอนไหน ฉีดพร้อมวัคซีนอื่นได้ไหม

คำตอบที่ว่า วัคซีนไอกรนต้องฉีดกี่เข็มและฉีดตอนไหนจะต่างกันไปตามรูปแบบของวัคซีน ดังนี้

วัคซีนรวมคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน

เป็นวัคซีนแนะนำสำหรับเด็กและผู้ใหญ่ เริ่มฉีดตั้งแต่อายุ 2, 4 และ 6 เดือน และฉีดกระตุ้นเมื่ออายุ 18 เดือน และ 4–6 ปี รวมทั้งหมด 5 เข็มด้วยกัน และในทุก ๆ 10 ปี ให้ฉีดกระตุ้นจำนวน 1 เข็ม 

วัคซีนรวมแบ่งออกเป็นหลายประเภท ตามแต่ปริมาณเชื้อโรคหรือพิษจากเชื้อโรคที่นำมาใช้ บ่งบอกผ่านตัวอักษรพิมพ์เล็กและพิมพ์ใหญ่ เช่น

• วัคซีน DTwP คือวัคซีนคอตีบ บาดทะยัก และไอกรนชนิดทั้งเซลล์ สำหรับเด็กต่ำกว่า 7 ปี จัดเป็นวัคซีนพื้นฐานตามแผนงานของกระทรวงสาธารณสุข
• วัคซีน DTaP คือวัคซีนคอตีบ บาดทะยัก และไอกรนชนิดไร้เซลล์ สำหรับเด็กต่ำกว่า 7 ปี ก่อผลข้างเคียงน้อยกว่า จึงเป็นวัคซีนที่ให้เสริมหรือทดแทนวัคซีน DTwP ได้
• วัคซีน Tdap คือวัคซีนที่ลดปริมาณพิษคอตีบและเชื้อไอกรนให้ต่ำกว่าพิษของบาดทะยัก ใช้ได้ทั้งในเด็กโตราว 11–12 ปี และผู้ใหญ่ จัดเป็นวัคซีนเสริมเช่นกัน และมักใช้เป็นวัคซีนเข็มกระตุ้นทุก 10 ปี 

วัคซีนไอกรนเดี่ยว (aP)

วัคซีนที่บรรจุเชื้อไอกรนอย่างเดียวนั้นใช้ในหญิงตั้งครรภ์ โดยเฉพาะในช่วงอายุครรภ์ 20–32 สัปดาห์ หรือช่วงไตรมาสที่ 2 เป็นต้นไป จำนวน 1 เข็ม วิธีนี้จะช่วยให้แม่มีภูมิคุ้มกันต่อโรคไอกรน แล้วยังถ่ายทอดภูมิคุ้มกันไปสู่ทารกหลังคลอดด้วย

เบื้องต้น วัคซีนไอกรนทุกชนิดฉีดพร้อมวัคซีนชนิดอื่น ๆ ได้ในวันเดียวกัน โดยแพทย์จะฉีดวัคซีนแยกฝั่งกันหรือต้นแขนคนละข้าง 

กรณีเด็กเคยฉีดวัคซีนไอกรนมาแล้วแต่ไม่ได้ไปฉีดเข็มถัดไปตามนัดหมาย แพทย์อาจแนะนำให้ฉีดต่อเนื่องได้เลยโดยไม่ต้องเริ่มนับ 1 ใหม่ เพียงกำหนดให้เด็กอายุ 2 ปี ควรได้ฉีดครบ 4 เข็ม และหากอายุ 5 ปี ก็ควรได้ฉีดครบ 5 เข็ม ตามกรอบที่วางไว้  

วัคซีนไอกรนเหมาะกับคนกลุ่มไหน มีข้อห้ามฉีดไหม

วัคซีนไอกรนเป็นอีกหนึ่งวัคซีนที่ทุกคนควรฉีด ไม่ว่าจะเด็ก ผู้ใหญ่ หรือสตรีมีครรภ์ เพื่อเสริมสร้างและกระตุ้นภูมิคุ้มกันให้คงอยู่ยาวนาน โดยเฉพาะเด็กหรือผู้ใหญ่ที่ไม่เคยฉีดวัคซีนไอกรนมาก่อนเลย

คนที่มีปัญหาสุขภาพ เช่น อาการแพ้หรือมีผลข้างเคียงรุนแรงหลังฉีดวัคซีน DTP กลุ่มอาการกิลแลง-บาร์เร (Guillain-Barré syndrome) ภาวะชัก ความผิดปกติทางสมองอื่น ๆ อาการเจ็บป่วยหรือมีไข้ในวันที่รับวัคซีน แนะนำให้ปรึกษาแพทย์ก่อนรับวัคซีน 

โดยแพทย์จะช่วยเลือกฉีดวัคซีนไอกรนชนิดที่เหมาะสม หรืออาจให้เลี่ยงการฉีดวัคซีนไปก่อนจนกว่าจะหายดี นอกจากนี้ คนที่มีปัญหาสุขภาพบางประการไม่ควรได้รับวัคซีนไอกรน แพทย์จะได้ให้คำแนะนำเพิ่มเติม เช่น 

• โรคผิดปกติทางสมองที่เป็นอยู่อย่างต่อเนื่อง
• กลุ่มอาการทางสมอง (Encephalopathy) ที่พบหลังฉีดวัคซีนไอกรนไปแล้ว 7 วัน
• ภาวะแพ้วัคซีนไอกรนรุนแรงเฉียบพลัน (Anaphylaxis) 

ผลข้างเคียงหลังฉีดวัคซีนไอกรนมีอะไรบ้าง

คนที่ฉีดวัคซีนไอกรนอาจพบอาการข้างเคียงได้ อาการมักเล็กน้อยและหายได้เอง เช่น อาการปวด บวม แดงบริเวณที่ฉีดวัคซีน มีไข้ คลื่นไส้ อาเจียน ไม่อยากอาหาร ปวดศีรษะ หรืออ่อนเพลีย  

หากพบอาการผิดปกติหลังฉีดวัคซีนไอกรน เช่น ไข้สูงกว่า 40 องศาเซลเซียสใน 48 ชั่วโมง ชักภายใน 72 ชั่วโมง เด็กร้องไห้ไม่หยุดนานกว่า 3 ชั่วโมง หน้ามืด เป็นลม รวมถึงอาการแพ้รุนแรง เช่น ผื่นขึ้น หายใจลำบาก ใบหน้าหรือลำคอบวม ควรไปพบแพทย์โดยด่วน 

จะไอกรน คอตีบ หรือบาดทะยักก็ร้ายไม่แพ้กัน ค้นหา แพ็กเกจวัคซีนไอกรน สำหรับทุกเพศทุกวัย ราคาเบา ๆ ได้ที่ HDmall.co.th