โรคหนองในเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่พบได้ทั้งผู้ชายและผู้หญิง แต่อาการที่เกิดขึ้นในผู้หญิงจะแสดงไม่เด่นชัด ทำให้ไม่ได้รับการรักษาทันท่วงที ดังนั้นผู้หญิงจึงไม่ควรมองข้ามความอันตรายของโรคนี้ การป้องกันที่ถูกวิธีและการตรวจคัดกรองโดยสูตินรีแพทย์สามารถลดอัตราความเสี่ยงของโรคหนองในได้
โรคหนองใน มีทั้งหนองในแท้และหนองในเทียม สำหรับบทความนี้จะเน้นให้ความรู้เรื่องโรคหนองในแท้ในผู้หญิง
สารบัญ
สาเหตุของหนองในแท้
โรคหนองในแท้ เป็นโรคติดต่อที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ไนซ์ซีเรีย โกโนเรีย (Neisseria gonorrhoeae) ซึ่งเป็นแบคทีเรียที่สามารถเติบโตและเพิ่มจำนวนในเยื่อเมือกบุผิวของร่างกายได้อย่างง่ายดาย
โดยสามารถเติบโตในพื้นที่ที่มีความอุ่นและชื้นอย่างระบบสืบพันธุ์ ได้แก่ ปากมดลูก มดลูก ท่อนำไข่ และท่อปัสสาวะ รวมถึงบริเวณปาก ลำคอ และทวารหนัก ซึ่งเชื้อนี้จะแพร่จากคนไปสู่คนผ่านการมีเพศสัมพันธ์ทั้งทางด้านหน้าและทางทวารหนัก รวมถึงการใช้ปากสำเร็จความใคร่
สำหรับโรคหนองในแท้ผู้หญิงการติดต่อยังรวมถึงการติดต่อจากแม่ไปสู่ลูกในช่วงระหว่างการคลอดทางช่องคลอด โดยทารกแรกเกิดมักจะแสดงอาการติดเชื้อที่ดวงตาในช่วง 2 สัปดาห์แรก ซึ่งจะทำให้ตาของทารกบวมแดง มีของเหลวลักษณะเหนียวข้นคล้ายหนองไหลออกมา หรือถึงขั้นทำให้ทารกตาบอด
นอกจากนี้ยังอาจเกิดการติดเชื้อรุนแรงกับอวัยวะอื่นๆ ซึ่งเป็นอันตรายต่อชีวิตทารกได้
ดังนั้นหญิงตั้งครรภ์ที่มีอาการหรือสงสัยว่าอาจติดเชื้อหนองใน จึงควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม รวมทั้งผู้ป่วยที่คิดว่าตนอาจมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อหนองในแท้ แม้จะไม่มีอาการของโรคที่แสดงเด่นชัด หรือเคยมีอาการข้างต้นแต่หายไปได้เอง
เนื่องจากโรคหนองในแท้ที่ไม่ได้รับการตรวจรักษานั้น อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง และเกิดการแพร่เชื้อไปสู่ผู้อื่นได้
อาการหนองในผู้หญิง
โรคหนองในแท้มักแสดงอาการภายในประมาณ 2 สัปดาห์หลังจากได้รับเชื้อ หรือบางรายอาจไม่มีอาการ
อาการโรคหนองในผู้หญิงที่ปรากฏให้เห็นส่วนใหญ่ ได้แก่
- มีตกขาวผิดปกติขับออกมาจากช่องคลอด ลักษณะเป็นน้ำ หรือเส้นบางๆ สีออกเขียวหรือเหลือง หรือมีปริมาณมากขึ้น
- ปัสสาวะแล้วรู้สึกเจ็บหรือแสบ
- เจ็บหรือฟกช้ำบริเวณท้องน้อย
- มีเลือดออกระหว่างรอบเดือนและหลังการมีเพศสัมพันธ์
- ประจำเดือนมามากผิดปกติ แต่เป็นอาการที่พบได้น้อย
นอกจากนี้การติดเชื้อที่บริเวณอื่นๆ เช่น ทวารหนัก ลำคอ ดวงตา หรือข้อต่อ ก็ย่อมทำให้มีอาการแตกต่างกันไป คือ
- การติดเชื้อที่ทวารหนักจะทำให้รู้สึกเจ็บ หรือมีของเหลวออกมาจากทวารหนักได้
- การติดเชื้อที่ดวงตาสามารถทำให้ระคายเคือง เจ็บ บวมหรือมีของเหลวไหลจากดวงตา
- การติดเชื้อที่ข้อต่อจะส่งผลให้ข้อต่อที่ติดเชื้อรู้สึกอุ่น บวมแดง และเจ็บมาก โดยเฉพาะเมื่อมีการเคลื่อนไหวบริเวณดังกล่าว
- การติดเชื้อที่ลำคออาจทำให้ผู้ป่วยมีอาการเจ็บคอและต่อมน้ำเหลืองที่คอโต
การวินิจฉัยหนองในผู้หญิง
โรคหนองในแท้สามารถวินิจฉัยได้หลากหลายวิธี โดยส่วนใหญ่จะใช้สำลีป้ายเก็บตัวอย่างเชื้อจากบริเวณที่อาจมีการติดเชื้อเพื่อส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ การเก็บตัวอย่างใช้เวลาเพียงไม่กี่วินาทีและไม่ทำให้รู้สึกเจ็บ
การรักษาโรคหนองในผู้หญิง
โรคหนองในนั้นสามารถรักษาให้หายได้ การรักษาโรคหนองในแท้สามารถทำได้ด้วยการให้ยาปฏิชีวนะในช่วงสั้นๆ โดยฉีดยาปฏิชีวนะแล้วตามด้วยการให้ยาปฏิชีวนะแบบเม็ด
หลังจากได้รับยา ผู้ป่วยจะค่อยๆ มีอาการดีขึ้นภายใน 2-3 วัน แต่อาการเจ็บบริเวณเชิงกรานนั้นอาจต้องใช้เวลาถึง 2 สัปดาห์จึงจะหายดี
ส่วนผู้ป่วยที่มีเลือดออกระหว่างรอบเดือนหรือประจำเดือนมามากผิดปกติ ซึ่งเป็นอาการหนึ่งของโรคจะพบว่าอาการดีขึ้นเมื่อถึงรอบเดือนครั้งถัดไป หลังจากการรักษา 1-2 สัปดาห์
ผู้ป่วยควรไปตามการนัดหมายของแพทย์ แม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม ทั้งนี้ก็เพื่อที่แพทย์จะได้ตรวจดูอีกครั้งให้แน่ใจว่าเชื้อแบคทีเรียถูกกำจัดออกไปจนหมด และเป็นการป้องกันไม่ให้มีการติดเชื้อขึ้นอีกครั้งหรือเกิดการแพร่เชื้อไปสู่ผู้อื่น
หากหลังการรักษาแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น หรือสงสัยว่าอาจติดเชื้อซ้ำ ให้ไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาอีกครั้งหรือวินิจฉัยเพิ่มเติม
นอกจากนี้ คู่นอนของผู้ป่วยก็ควรเข้ารับการตรวจรักษาเช่นเดียวกัน ซึ่งคู่นอนที่ไม่ได้รับการรักษาอาจส่งผลให้ผู้ป่วยติดเชื้อหนองในแท้ซ้ำอีกครั้ง
ส่วนการรักษาทารกที่ได้รับเชื้อหนองในแท้เมื่อแรกเกิด หรือเสี่ยงต่อการติดเชื้อจากแม่ที่เป็นโรคหนองในแท้ แพทย์จะให้ยาหยอดตาเด็กทันทีที่คลอดออกมาเพื่อป้องกันการติดเชื้อ แต่หากอาการติดเชื้อพัฒนาขึ้นแล้ว จะรักษาด้วยปฏิชีวนะที่ไม่เป็นอันตรายต่อเด็ก เพื่อช่วยป้องกันการสูญเสียการมองเห็น รวมถึงภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ จากการได้รับเชื้อหนองในแท้
ภาวะแทรกซ้อนของโรคหนองในผู้หญิง
โรคหนองในแท้ที่ไม่ได้รับการรักษา สามารถทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ตามมา เช่น
- ภาวะมีบุตรยากในสตรี เชื้อหนองในสามารถแพร่กระจายไปยังมดลูกและท่อนำไข่ เป็นสาเหตุของการติดเชื้อและอักเสบในอุ้งเชิงกราน ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดพังผืดที่ท่อนำไข่ เสี่ยงต่อการท้องนอกมดลูก อาการปวดเชิงกรานระยะยาว ภาวะมีบุตรยาก รวมถึงภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์ ได้แก่ แท้งบุตร คลอดก่อนกำหนด เยื่อบุตาทารกอักเสบ เป็นต้น การติดเชื้อในอุ้งเชิงกรานจึงถือเป็นการติดเชื้อชนิดร้ายแรงที่ต้องได้รับการรักษาโดยด่วน
การป้องกันโรคหนองในผู้หญิง
โรคหนองในแท้สามารถป้องกันด้วยการปรับพฤติกรรมเพื่อลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อดังนี้
- ใช้ถุงยางทุกครั้งเมื่อมีเพศสัมพันธ์ ควรหลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์กับผู้ป่วยโรคหนองในหรือคู่นอนที่มีความเสี่ยง ไม่ว่าจะเป็นการมีเพศสัมพันธ์ทางด้านหน้า ทางทวารหนัก หรือการใช้ปากสำเร็จความใคร่ก็ตาม
- ไม่ควรเปลี่ยนคู่นอนบ่อยๆ เพราะจะยิ่งเสี่ยงต่อการได้รับโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
- ไม่ควรมีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่มีอาการผิดปกติ โดยเป็นอาการที่บ่งบอกถึงการป่วยเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น ปวดแสบขณะปัสสาวะ เจ็บหรือมีผื่นขึ้นที่อวัยวะเพศ
- พูดคุยสอบถามคู่ของตนเองเกี่ยวกับการตรวจโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ รวมถึงโรคหนองในแท้ ก่อนเริ่มมีความสัมพันธ์ทางเพศ
รับการตรวจโรคหนองในแท้เป็นประจำ หญิงอายุต่ำกว่า 25 ปีที่มีเพศสัมพันธ์ หรือหญิงอายุมากกว่านี้ที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ เช่น เปลี่ยนคู่นอนใหม่ มีคู่นอนหลายคน ใช้คู่นอนร่วมกับผู้อื่น หรือคู่นอนป่วยเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ควรเข้ารับการตรวจโรคหนองในแท้เป็นประจำทุกปี
เขียนบทความโดย นพ. ปัญญาวุฒิ ลิ้มสุขวัฒน์
