เมื่อพูดถึงอัมพฤกษ์และอัมพาต หลายคนมักนึกถึงสภาพร่างกายหรือแขนขาขยับไม่ได้ จริง ๆ แล้ว อัมพฤกษ์และอัมพาตเป็นผลมาจากความเสียหายของสมองที่ขาดเลือดไปเลี้ยง โดยสาเหตุพบได้บ่อยสุดคือ โรคหลอดเลือดสมอง
ข้อมูลชี้ว่ากว่า 80% ของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองเสี่ยงต่อการเป็นอัมพฤกษ์และอัมพาต แม้ว่าจะเป็นอาการที่ฟังดูรุนแรง น่ากลัว แต่อัมพฤกษ์และอัมพาตสามารถลดความเสี่ยงได้
สารบัญ
อัมพฤกษ์และอัมพาต คืออะไร ?
ก่อนรู้จักกับวิธีลดความเสี่ยงโรคนี้ มาทำความเข้าใจก่อนว่าอัมพฤกษ์และอัมพาตคืออะไร เพราะหลายคนยังสับสนกับสองอาการนี้อยู่
- อัมพฤกษ์ เป็นภาวะการสูญเสียการเคลื่อนไหวหรือการควบคุมกล้ามเนื้อบางส่วนของร่างกาย ส่งผลให้กล้ามเนื้ออ่อนแรง หรืออาการชา แต่ยังสามารถขยับหรือเคลื่อนไหวได้บ้าง
- อัมพาต เป็นภาวะสูญเสียความสามารถในการเคลื่อนไหวร่างกายส่วนหนึ่งส่วนใดไปทั้งหมด ส่งผลให้ไม่สามารถขยับอวัยวะเหล่านั้นได้เลย
อย่างไรก็ตาม บางกรณีอัมพฤกษ์และอัมพาตที่ไม่รุนแรง อาจฟื้นฟูและรักษาให้กลับมาเคลื่อนไหวได้อีกครั้ง แต่ไม่เทียบเท่าความสามารถในการเคลื่อนไหวก่อนการเจ็บป่วย
อัมพฤกษ์ อัมพาต สาเหตุเกิดจากอะไร?
สาเหตุหลักของอัมพฤกษ์และอัมพาตมักมาจากโรคหลอดเลือดสมอง เนื่องจากหลอดเลือดสมองเกิดการอุดตันหรือแตก ทำให้สมองขาดเลือด ออกซิเจน และสารอาหาร ส่งผลให้เซลล์สมองตาย สมองเกิดความเสียหาย นำไปสู่ภาวะแทรกซ้อน อย่างอัมพฤกษ์และอัมพาต
โรคหลอดเลือดสมองพบมากขึ้นตามอายุที่เพิ่มขึ้น บางคนอาจเสี่ยงต่อโรคนี้ รวมถึงอัมพฤกษ์ อัมพาต ได้มากกว่าคนทั่วไป โดยเฉพาะคนที่มีโรคประจำตัวเรื้อรัง เช่น
- ภาวะไขมันในเลือดสูงเสี่ยงต่อการตีบหรืออุดตันของหลอดเลือด
- ภาวะความดันโลหิตสูงที่ส่งผลให้ผนังหลอดเลือดอ่อนแอ เสี่ยงต่อภาวะเส้นเลือดสมองแตก
- โรคเบาหวาน ส่งผลให้ผนังหลอดเลือดอักเสบ และอ่อนแอลง
โรคหลอดเลือดสมองเป็นโรคที่เกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน หากพบสัญญาณของโรค เช่น รู้สึกชาหรืออ่อนแรงตามร่างกายเแบบเฉียบพลัน พูดช้าลง พูดไม่ชัด ปากเบี้ยว ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ เดินเซ ควรรีบพบแพทย์ทันที ยิ่งไปพบเร็ว ยิ่งมีโอกาสป้องกันอัมพฤกษ์และอัมพาต
ส่วนสาเหตุอื่น ๆ ที่นำไปสู่อัมพฤกษ์และอัมพาตมักมาจากอุบัติเหตุที่ทำให้เกิดเลือดออกที่สมอง ทั้งภายในและภายนอก การขาดอากาศหายใจจากการจมน้ำก็ทำให้เกิดอาการนี้ได้เช่นเดียวกัน
วิธีลดความเสี่ยงการเป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต
แม้ว่าโรคอัมพฤกษ์และอัมพาตเกิดจากหลายสาเหตุและปัจจัย รวมถึงอุบัติเหตุที่คาดเดาไม่ได้ แต่ทุกคนสามารถลดความเสี่ยงได้โดยการปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์ ร่วมกับการตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ
ควบคุมความดันโลหิต และระดับคอเลสเตอรอล
ความดันโลหิตสูงเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญของโรคหลอดเลือดสมอง คนที่ได้รับวินิจฉัยว่าเป็นโรคนี้ ควรรักษาระดับความดันโลหิตให้เป็นปกติด้วยการใช้ยา และการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตตามแพทย์แนะนำ เช่น ออกกำลังกาย ผ่อนคลาย และควบคุมอาหาร
นอกจากนี้ ควรควบคุมระดับคอเลสเตอรอลในเลือดให้เป็นปกติ เนื่องจากคอเลสเตอรอลไม่ดีจะเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดการตีบหรืออุดตันของหลอดเลือดสมอง ซึ่งนำไปสู่อัมพฤกษ์หรืออัมพาตได้
ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอเป็นวิธีการดูแลสุขภาพโดยรวมที่ช่วยลดความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมองได้ในหลายด้าน ทั้งช่วยควบคุมน้ำหนัก ความดันโลหิต ไขมันในเลือด น้ำตาลในเลือด เสริมสุขภาพหัวใจและหลอดเลือด และอีกหลายด้าน
ทางการแพทย์แนะนำให้ออกกำลังกายอย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน 5 วันต่อสัปดาห์ เลือกกิจกรรมที่ชื่นชอบ สามารถทำได้ตั้งแต่การเดิน วิ่ง หรือว่ายน้ำ อย่างไรก็ตาม หากเป็นผู้สูงวัย หรือมีโรคประจำตัว ควรปรึกษาแพทย์ถึงชนิดการออกกำลังกายที่เหมาะสม
รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืช และปลา และลดการรับประทานอาหารที่มีเกลือ น้ำตาล และไขมันอิ่มตัวสูง มีส่วนช่วยลดความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมอง และดีต่อสุขภาพโดยรวม ทั้งน้ำหนักตัว ไขมันในเลือด ระดับน้ำตาลในเลือด และสารอาหารบางชนิดยังดีต่อสุขภาพสมองด้วย
เลิกสูบบุหรี่
การสูบบุหรี่เป็นปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง เพราะสารพิษในบุหรี่จะทำให้หลอดเลือดเกิดการอักเสบ ทำลายระบบภูมิคุ้มกัน และเป็นอันตรายต่อเซลล์ในร่างกาย รวมถึงเซลล์สมองด้วย
การเลิกสูบบุหรี่ไม่เพียงช่วยลดความเสี่ยงจากอัมพฤกษ์และอัมพาตเท่านั้น แต่ยังช่วยลดความเสี่ยงจากโรคเรื้อรังอื่น ๆ ด้วย
ตรวจคัดกรองโรคหลอดเลือดสมอง ลดความเสี่ยงอัมพฤกษ์ อัมพาต
การตรวจคัดกรองโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke screening) จะช่วยตรวจเช็กสุขภาพสมอง ลดปัจจัยเสี่ยงบางประการที่ป้องกันได้ จึงช่วยลดการเกิดอัมพฤกษ์และอัมพาตลงไปได้อีกทาง
การตรวจคัดกรองโรคหลอดเลือดสมองสามารถตรวจได้หลายวิธี ขึ้นอยู่กับความเสี่ยงของโรค เริ่มแรกจะมีการตรวจร่างกายทั่วไป การซักประวัติการเจ็บป่วย และความเสี่ยงของโรค และคัดกรองความเสี่ยงให้ลึกขึ้นด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์วิธีต่าง ๆ เช่น
- การตรวจค่าการอักเสบของหลอดเลือด
- การตรวจหาความเสี่ยงภาวะสมองขาดเลือดด้วยการใช้คลื่นเสียงความถี่สูงหรืออัลตราซาวด์ เพื่อประเมินการไหลเวียนของเลือดที่วิ่งไปยังสมอง (Transcranial doppler ultrasound)
- การตรวจสมองด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) เพื่อดูหลอดเลือดสมอง หรือมีภาวะสมองขาดเลือด
- การตรวจหลอดเลือดที่บริเวณคอและสมองด้วยคลื่นความถี่สูง (Carotid duplex ultrasound)
- การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (Electrocardiogram) ดูจังหวะการเต้นของหัวใจว่าผิดปกติหรือไม่
อัมพฤกษ์และอัมพาตเป็นปัญหาสุขภาพที่สามารถลดความเสี่ยงได้ หากเรามีการดูแลสุขภาพและเฝ้าระวังปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ อย่างถูกต้องและเหมาะสม ตั้งแต่อาหารการกิน การออกกำลังกาย การจัดความเครียด การควบคุมโรคประจำตัวที่มีอยู่
และที่ขาดไปไม่ได้ คือ การตรวจคัดกรองโรคหลอดเลือดสมองที่เป็นสาเหตุหลักของอัมพฤกษ์และอัมพาต ซึ่งจะช่วยป้องกันหรือลดผลกระทบต่อสุขภาพ และคุณภาพชีวิตในกรณีที่เป็นอัมพฤกษ์และอัมพาต
อัมพฤกษ์ อัมพาต ไม่มีสัญญาณเตือน อย่ารอให้เป็นก่อนค่อยรักษา เพราะไม่มีวันเหมือนเดิม เช็กความเสี่ยงได้ตั้งแต่วันนี้ ดูแพ็กเกจตรวจคัดกรองโรคหลอดเลือดสมอง ในราคาสบายกระเป๋า แบบไม่ต้องรอโปรโมชันได้ที่ HDmall.co.th
