เก๊กฮวย เป็นพืชชนิดหนึ่งที่นิยมนำมาทำเป็นน้ำสมุนไพร อันที่จริงแล้วพืชชนิดนี้มีสรรพคุณในการรักษาโรคมากมาย ซึ่งได้มีบันทึกไว้ในตาราแพทย์จีนโบราณ แต่ด้วยยุคสมัยที่เปลี่ยนไป มีการนำเก๊กฮวยมาชงดื่มโดยผสมน้ำตาลลงไปเพื่อให้มีรสหวาน จึงทำให้คนทั่วไปยึดติดว่าเก๊กฮวยจะต้องมีรสชาติหวานชื่นใจ ส่งผลให้มีการสะสมของน้ำตาลในปริมาณมาก
สารบัญ
ทำความรู้จักเก๊กฮวย
เก๊กฮวย หรือ เบญจมาศสวน (Chrysanthemum) มีอยู่หลายสายพันธุ์ โดยสายพันธุ์ที่นิยมนำมาใช้เป็นยาคือ สายพันธุ์สีขาวและสีเหลือง ต้นเก๊กฮวยมีลักษณะเป็นพืชล้มลุก ลำต้นตรง ใบเดี่ยวเรียงสลับทรงกลมหรือทรงไข่ ออกดอกสีม่วงหรือขาวเหลืองขนาดเล็ก โดยออกดอกเป็นกระจุกช่อๆ เดิมปลูกที่จีนและญี่ปุ่น แล้วจึงแพร่ขยายเข้ามาที่ลาว กัมพูชาและไทย
คุณค่าทางโภชนาการของเก๊กฮวย
ชาเก๊กฮวย 100 กรัม มีสารอาหารสำคัญดังนี้
- พลังงาน 24 แคลอรี่
- คาร์โบไฮเดรต 3 กรัม
- ไขมัน 0.6 กรัม
- ไฟเบอร์ 3 กรัม
- แคลเซียม 117 กรัม (DV 11%)
- เหล็ก 2.3 มิลลิกรัม (DV 13%)
- โพแทสเซียม 567 มิลลิกรัม (DV 12%)
- โซเดียม 118 มิลลิกรัม (DV 5%)
- วิตามิน A 94 ไมโครกรัม (DV 10%)
- วิตามิน C 1.4 มิลลิกรัม (DV 2%)
Source: USDA Standard
สรรพคุณของเก๊กฮวย
เก๊กฮวยมีประโยชน์ที่น่าสนใจต่อร่างกายมากมาย เช่น
- ช่วยให้ผิวพรรณสดใสขึ้น เก๊กฮวยมีสารฟลาโวนอยด์ และเบตาแคโรทีน ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระในปริมาณสูง ทั้งสองสารมีคุณสมบัติช่วยชะลอวัย บำรุงผิวพรรณให้เปล่งปลั่งสดใส และขับสารพิษออกจากร่างกายผ่านทางเหงื่อ
- ลดไขมันในหลอดเลือด สารโพลีฟีนอลในเก๊กฮวย สามารถลดไขมันในตับและหลอดเลือดได้ จึงช่วยลดความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือด รวมถึงโรคหลอดเลือดสมองได้
- กระตุ้นระบบเผาผลาญ มีสารประกอบวิตามินบีหลายชนิดที่พบได้ในพืชชนิดนี้ ได้แก่ โคลีน ไนอาซิน รวมไรโบฟลาวิน ที่จะช่วยกระตุ้นให้ระบบเผาผลาญทำงานได้ดียิ่งขึ้น จึงสามารถนำมาดื่มเพื่อลดน้ำหนักได้ (แต่ต้องไม่ใส่น้ำตาลในปริมาณมาก)
- ลดการอักเสบในร่างกาย การดื่มชาเก๊กฮวย หรือน้ำเก๊กฮวยเป็นประจำ จะช่วยเสริมสร้างประสิทธิภาพการทำงานของระะบบภูมิคุ้มกัน ลดการอักเสบในร่างกาย และลดการระคายเคืองในระบบทางเดินหายใจ
- บำรุงดวงตา เบตาแคโรทีน และวิตามินเอในเก๊กฮวย จะช่วยบำรุงดวงตา โดยลดความเสี่ยงที่จะเกิดโรคต้อกระจก จอประสาทตาเสื่อม และโรคอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับตา
- ลดความเสี่ยงโรคกระดูกพรุน จากการศึกษาวิจัยฉบับหนึ่งได้รายงานว่า สารสกัดที่พบในเก๊กฮวย จะช่วยยับยั้งการสลายของกระดูก จึงช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคกระดูกพรุนได้
- บรรเทาอาการท้องผูก เก๊กฮวย สามารถนำมาใช้เพื่อเป็นยาถ่ายทางธรรมชาติ โดยไม่เกิดผลเสียต่อร่างกาย และยังช่วยขับโลหะหนักในร่างกาย รวมถึงโซเดียมออกมาพร้อมการขับถ่ายด้วย
แนวทางการใช้เก๊กฮวยเพื่อสุขภาพ
- บรรเทาอาการตาอักเสบ นำดอกสดตำละเอียดมาประคบบริเวณภายนอกเปลือกตาทิ้งไว้สักประมาณ 5 นาที ก็จะช่วยบรรเทาอาการอักเสบ หรือตาบวมแดงให้ทุเลาลง
- รักษาแผล ฝี หรือหนอง นำดอกเก๊กฮวยสดมาล้างให้สะอาด บดให้ละเอียด แล้วผสมน้ำ จากนั้นนำกากดอกเก๊กฮวยที่ได้มาพอกบริเวณแผล ฝี หรือจุดที่เป็นหนองต่างๆ บนร่างกาย จะช่วยให้แผลแห้ง และสมานตัวเร็ว
- บรรเทาอาการผมร่วง นำดอกเก๊กฮวยมาตำให้ละเอียด แล้วคั้นเอาแต่น้ำ ใช้หมักผมเพื่อรักษาอาการผมร่วง และช่วยให้ผมดำเงางามเป็นธรรมชาติ
- รักษาอาการนอนไม่หลับ นำเก๊กฮวยแห้ง เก๋ากี้แห้ง และรากหญ้าคาแห้งอย่างละ 10 กรัม ห่อรวมกันในผ้าขาวบางแล้วนำไปต้ม เมื่อเดือดดีแล้ว ให้นำน้ำที่ได้มาดื่มวันละ 3 เวลา เมื่อนอนหลับสนิทก็ให้หยุดดื่ม
เมนูเพื่อสุขภาพจากเก๊กฮวย
นอกจากเครื่องดื่มแล้ว เก๊กฮวยยังสามารถนำมาประกอบอาหารอื่นๆ ได้ดังนี้
- เยลลี่เก๊กฮวย ต้มน้ำโดยใส่ดอกเก๊กฮวย 1/2 ถ้วย พร้อมน้ำตาลทรายเข้าด้วยกัน เมื่อเดือดแล้ว ให้กรองเอากากออก จากนั้นให้ผสมผงเจลาตินกับน้ำร้อน รินใส่ในน้ำต้มเก๊กฮวยแล้วคนให้เข้ากันอีกครั้ง นำลงใส่แม่พิมพ์ตามแบบที่ชอบ แช่ทิ้งไว้ในตู้เย็น
- ซุปเต้าหู้ดอกเก๊กฮวย นำดอกเก๊กฮวยมาต้มน้ำจนเดือด กรองเอาแต่ส่วนที่เป็นน้ำ ใส่เต้าหู้เข้าไปตามต้องการ ต้มจนเดือดแล้วใส่แป้งมันลงไป จากนั้นคนให้ซุปเข้ากันจนมีลักษณะข้น ก็สามารถรับประทานได้
- วุ้นเก๊กฮวยเม็ดแมงลักเพื่อสุขภาพ ต้มดอกเก๊กฮวยในน้ำสะอาดจนได้สีและกลิ่นตามที่ต้องการ จากนั้นใช้ผ้าขาวบางกรองเอาดอกเก๊กฮวยออก และนำผงวุ้นไปแช่น้ำให้อิ่มตัว นำเก๊กฮวยที่ได้มาต้มอีกครั้ง ใส่ผงวุ้นที่อิ่มตัวลงลงไปจนละลายหมดแล้วเติมน้ำตาลลงไป ต้มจนน้ำตาลละลาย เทเม็ดแมงลักที่แช่น้ำแล้วลงไปต้มพอเดือดและให้ตักมาใส่ในแม่พิมพ์
ข้อควรระวัง
- ผู้ป่วยโรคกระเพาะไม่ควรดื่มน้ำเก๊กฮวยเด็ดขาด เพราะจะทำให้เกิดกรดในกระเพาะเพิ่ม ซึ่งจะทำให้อาการของโรคกำเริบหนักขึ้น
- เก๊กฮวยมีฤทธิ์ช่วยในการขับถ่าย ผู้ที่มีอาการท้องเสีย หรือขับถ่ายง่าย ไม่ควรดื่มในปริมาณมาก