Atenolol เป็นยาที่ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูง และยังถูกใช้เพื่อรักษาอาการเจ็บหน้าอกด้วย อีกทั้งยา Atenolol ยังช่วยเพิ่มอัตราการรอดชีวิตในผู้ป่วยที่เกิดภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน ด้วยการลดความรุนแรงของการเกิดภาวะหัวใจวายด้วย
สารบัญ
สรรพคุณของยา Atenolol
Atenolol เป็นยาในกลุ่มเบตา บล็อกเกอร์ (Beta blockers) ซึ่งช่วยควบคุมโรคเกี่ยวกับหัวใจ และหลอดเลือด ด้วยการทำให้หัวใจสูบฉีดเลือดช้าลง และลดภาระงานของหัวใจ ทำให้ลดความดันโลหิตได้
- รักษาโรคความดันโลหิตสูง ลดความดันโลหิตโดยการลดอัตราการเต้นของหัวใจและปริมาณเลือดที่หัวใจสูบฉีด
- รักษาโรคหัวใจขาดเลือด ลดอาการเจ็บหน้าอกจากการขาดเลือดไปเลี้ยงหัวใจ โดยลดความต้องการออกซิเจนของกล้ามเนื้อหัวใจ
- รักษาและป้องกันภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ ช่วยควบคุมการเต้นของหัวใจให้สม่ำเสมอ
- ลดความเสี่ยงจากภาวะหัวใจวาย ใช้เพื่อลดอัตราการเสียชีวิตในผู้ป่วยที่เคยมีภาวะหัวใจวายมาก่อน
กลไกการออกฤทธิ์ของ Atenolol
- การยับยั้งเบต้า-1 รีเซพเตอร์ Atenolol เป็น selective beta-1 blocker ซึ่งทำงานโดยการยับยั้งการกระตุ้นเบต้า-1 รีเซพเตอร์ที่พบในหัวใจ การยับยั้งนี้ทำให้ลดอัตราการเต้นของหัวใจ ลดแรงบีบตัวของหัวใจ และลดปริมาณเลือดที่หัวใจสูบฉีดออกจากหัวใจ
- ลดการกระตุ้นของระบบประสาทซิมพาเทติก เมื่อ Atenolol ยับยั้งการทำงานของเบต้า-1 รีเซพเตอร์ในหัวใจ จะลดการตอบสนองต่อฮอร์โมนอะดรีนาลีนและนอร์อิพิเนฟริน ซึ่งมีผลในการลดความดันโลหิตและลดอัตราการเต้นของหัวใจ
- ลดความต้องการออกซิเจนของหัวใจ เนื่องจากยาทำให้หัวใจเต้นช้าลงและทำงานน้อยลง จึงช่วยลดความต้องการออกซิเจนของกล้ามเนื้อหัวใจ ซึ่งช่วยลดอาการเจ็บหน้าอกจากภาวะหัวใจขาดเลือด
คำเตือนเกี่ยวกับการใช้ยา Atenolol
ผู้ที่รับประทานยา Atenolol จะต้องรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอตามแพทย์สั่ง เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพจากการใช้ยา หากคุณใช้ยานี้เพื่อรักษาอาการเจ็บหน้าอก คุณต้องรับประทานยานี้อย่างสม่ำเสมอเช่นกัน ไม่ควรใช้ยานี้เฉพาะเมื่อมีอาการเท่านั้น
แพทย์ของคุณอาจสั่งจ่ายยาอื่น ๆ เช่น ไนโตรกลีเซอริน (nitroglycerin) ซึ่งเป็นยาอมใต้ลิ้นเพื่อช่วยบรรเทาอาการเจ็บหน้าอก ไม่ควรหยุดยานี้อย่างกะทันหัน เนื่องจากอาจทำให้โรคหัวใจหรือโรคความดันโลหิตสูง รุนแรงขึ้นได้
ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Atenolol
อาการข้างเคียงที่เกิดจากการใช้ยา Atenolol ที่พบได้บ่อย ได้แก่
- ท้องผูก อาหารไม่ย่อย
- เวียนหัว เป็นลม
- ปากแห้ง
- อวัยวะเพศชายไม่แข็งตัว
- มือและเท้าเย็น
- สับสน
- ซึมเศร้า
- นอนไม่หลับ ฝันร้าย
- บวม
- อ่อนเพลีย ไม่มีแรง
ผลข้างเคียงที่รุนแรงจากการใช้ยา Atenolol
- ความดันโลหิตต่ำ
- เห็นภาพหลอน
- รู้สึกเหมือนถูกเข็มจิ้ม
- ปฏิกิริยาทางผิวหนัง เช่น ผื่น ลมพิษ โรคสะเก็ดเงิน
- มองเห็นภาพไม่ชัด
- มีปัญหาในการพูด หรือการได้ยิน
- เดินได้ไม่มั่นคง
- หายใจมีเสียงวี๊ด หรือหายใจเสียงดัง
ควรขอความช่วยเหลือทันทีหากคุณมีอาการ
- ชีพจรเต้นช้า และไม่สม่ำเสมอ
- เป็นลม, รู้สึกเวียนหัว
- เท้า หรือข้อเท้าบวม
- หายใจลำบาก
- คลื่นไส้ มีไข้ ปัสสาวะสีดำ เบื่ออาหาร
- ซึมเศร้า
นอกจากนี้ ยา Atenolol ยังอาจส่งผลข้างเคียงต่อระบบประสาทส่วนกลาง เช่น ทำให้เกิดอาการซึมเศร้า และฝันร้าย แต่มักเกิดขึ้นได้น้อย
อีกทั้งพบว่า ยา Atenolol จะเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ยาในกลุ่ม beta-blockers โดยมักทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำมาก ซึ่งไม่ปลอดภัยในผู้ที่เป็นเบาหวาน หรือกำลังจะเป็นโรคเบาหวาน
ข้อควรระวังในการใช้ยา Atenolol
ก่อนพบแพทย์ คุณต้องแจ้งแพทย์เกี่ยวกับประวัติการแพ้ยาของคุณ รวมถึงยาทุกชนิดที่คุณรับประทานอยู่ในปัจจุบัน ทั้งยาที่แพทย์สั่ง ยาที่ซื้อมารับประทานเอง วิตามัน ยาเสพติด อาหารเสริม หรือยาสมุนไพร
เนื่องจากยาหลายตัวอาจส่งผลต่อการทำงานของยา Atenolol ได้และ ยา Atenolol ก็อาจส่งผลต่อการทำงานของยาตัวอื่นได้เช่นกัน
หากคุณรับประทานยา Atenolol ร่วมกับการแก้ไอ ควรปรึกษาเภสัชกร อย่ารับประทานยานี้หากคุณมีอาการแพ้ยาชนิดนี้ และส่วนผสมบางตัวในยาอาจทำให้เกิดอาการแพ้ยาได้
นอกจากนี้ หากคุณมีปัญหาเกี่ยวกับจังหวะการเต้นของหัวใจ การหายใจเช่นโรคหอบหืด เป็นโรคถุงลมโป่งพอง โรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง โรคไต มีปัญหาเกี่ยวกับการไหลเวียนเลือดหรือมีอาการแพ้รุนแรง คุณต้องแจ้งให้แพทย์ทราบเสมอ
ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ก็ต้องระมัดระวังในการรับประทานยา Atenolol ให้มาก เพราะยาตัวนี้อาจบดบังสัญญาณของการมีระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ เช่น หัวใจเต้นเร็ว (มักเกิดร่วมกับการมีระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ) และอาจทำให้ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ยากขึ้น
ขนาดของยา Atenolol
Atenolol มีลักษณะกลม แบน และสีขาว มีขนาด 25 มิลลิกรัม, 50 มิลลิกรัม และ 100 มิลลิกรัม
- ขนาดยาเริ่มต้นสำหรับการใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูง เริ่มที่ 50 มิลลิกรัม รับประทานยา 1 เม็ดต่อวันและสามารถเห็นผลของการใช้ยาอย่างเต็มที่หลังจากเริ่มยาไปแล้ว 1-2 สัปดาห์
- สำหรับรักษาอาการเจ็บหน้าอก ขนาดเริ่มต้นในการรักษา อยู่ที่ 50 มิลลิกรัม รับประทานวันละ 1 เม็ด แต่หากไม่ได้ผลการรักษาตามที่ต้องการภายใน 1 สัปดาห์ อาจเพิ่มขนาดยาขึ้นเป็น 100 มิลลิกรัม รับประทานวันละ 1 เม็ด
- ในผู้ป่วยที่มีภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด จะให้ยานี้ทางเส้นเลือดดำภายในหออภิบาลผู้ป่วยโรคหัวใจ
ยานี้สามารถรับประทานทางปาก ทั้งพร้อมหรือไม่พร้อมกับอาหารก็ได้ ซึ่งมักจะรับประทานวันละ 1-2 ครั้ง ควรหลีกเลี่ยงการดื่มน้ำแอปเปิ้ล หรือน้ำส้มภายใน 4 ชั่วโมงหลังจากการรับประทานยา เนื่องจากน้ำผลไม้จะยับยั้งการดูดซึมของยา
การรับประทานยา Atenolol เกินขนาด
หากมีการรับประทานยาเกินขนาด คุณควรไปพบแพทย์เพื่อขอคำปรึกษาก่อนจะมีอาการข้างเคียงที่เป็นอันตราย โดยการรักษากรณีได้รับยา Atenolol เกินขนาดจะเป็นการรักษาตามอาการ ซึ่งอาจมีอาการหัวใจวายเฉียบพลัน หัวใจเต้นช้า ความดันโลหิตต่ำพร้อมอาการช็อค หรือน้ำตาลต่ำได้
หากลืมรับประทานยา Atenolol
ให้คุณรับประทานยาทันทีที่นึกได้ หากยามื้อถัดไปที่ต้องรับประทานอยู่ห่างออกไปน้อยกว่า 8 ชั่วโมง ให้รอรับประทานยามื้อถัดไป อย่ารับประทานยาเพิ่มเพื่อชดเชยกับยาที่ลืมรับประทาน
ก่อนรับประทานยาทุกชนิด อย่าลืมสอบถามแพทย์เกี่ยวกับข้อสงสัยในการใช้ยาทุกครั้ง และห้ามคุณรับประทานยาเพิ่มเติมเองโดยไม่ได้ผ่านคำสั่งจ่ายจากแพทย์ เพราะอาจทำให้เกิดอันตรายข้างเคียงถึงขั้นทำให้เสียชีวิตได้
การใช้ยา Atenolol ในหญิงตั้งครรภ์
ไม่แนะนำให้ใช้ยา Atenolol ในระหว่างตั้งครรภ์ เนื่องจากอาจทำให้เกิดอันตรายต่อทารกในครรภ์ได้ หรือหากต้องรับประทานยาตัวนี้จริงๆ คุณควรปรึกษาแพทย์ก่อนให้นมบุตรด้วย เนื่องจากพบว่า ยา Atenolol สามารถผ่านเข้าสู่น้ำนมได้และอาจทำให้เกิดอันตรายต่อทารกได้เช่นกัน